Özal’ın Güneydoğu ile ilgili 10 sayfalık raporu

Orhan Çekiç


24 Ocak 2009

1992’de dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Güneydoğu ile ilgili 10 sayfalık hazırlattığı rapor adeta fitili ateşledi ve o iki yıl Türkiye’ya kabus oldu.


1992’de Cumhurbaşkanı Turgut Özal sorunun şiddetle çözülemeyeceğinden hareketle diyalog ortamı yokluyordu. Ocak ayında Cumhurbaşkanı Sözcüsü Kaya Toperi ve baş yaveri kurmay Albay Arslan Güner’e 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlattı. Raporda, “Karşılaştığımız sorunun basit bir terör olgusunun çok ötesinde olduğu aşikardır.” deniyordu.

Özal, Martın ilk haftasında Çankaya Köşkü’nde DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğan’la görüştü. Sakık, Özal’ın bu görüşmede “Genel af çıkarıp sorunu kökünden çözeceğim” dediğini aktardı.

Özal, Toperi ve Güner’in hazırladığı rapordaki tespitleri 13 Mart 1992 tarihli MGK’da gündeme getirdi ve genel af da dahil siyasi-sosyal çözümlere değindi.

Aynı dönemde PKK ve derin güçler cephesi, şiddet eylemlerini had safhaya çıkardı. PKK 1992 Nevruz’unda bölge halkını kışkırtarak kitlesel ayaklanmalara dönüştürmeye çalıştı. Türkiye Mart 1992’de tarihinin en kanlı Nevruz’unu yaşadı. İki günde resmi kayıtlara göre 57, sivil toplum örgütlerine göre 113 kişi hayatını kaybetti.

Turgut Özal, ANAP milletvekili Adnan Kahveci’yi yeni bir rapor hazırlaması için görevlendirdi. Kahveci, Güneydoğu’da bir süre inceleme yaptıktan sonra “Kürt sorunu nasıl çözülmez” başlıklı bir rapor yazdı. Mayıs 1992’de Özal’a sunulan raporda şu satırlar dikkat çekiciydi:

“Askeri çözümle hiçbir ülke çözüme ulaşamamıştır. Bugün Kürt sorunu siyasal bir kriz halini almıştır. Çözüm için cesur siyasal adımlara ihtiyaç vardır. Bu nedenle Kürt realitesi, Kürt kimliği ve dili hızla kabul edilerek, Kürtler’in siyasal hakları verilmelidir. Bu durum Türkiye’de demokrasiye ufuklar açmakla kalmayıp PKK gibi terör örgütlerine olan halk desteğini de ortadan kaldıracaktır.”

Mayıs 1992’den itibaren şiddet eylemleri yeniden arttı.

Adnan Kahveci’nin raporu 27 Ağustos 1992 tarihli MGK toplantısında tartışıldı. Özal, GAP televizyonundan Kürtçe yayın yapılmasını istedi.

11 Haziran 1992: Bitlis’in Tatvan ilçesinde köy minibüsü durdurularak içinde bulunan 13 kişi kurşuna dizildi.

27 Haziran 1992: Silvan’ın Yolaç köyünde cami cemaati kurşuna dizildi. 10 kişi öldürüldü.

Okumaya devam et  İsrail ‘Bağımsızlık’ grubundan özre destek

18 Ağustos 1992: Şırnak’ta olaylar çıktı. Dönemin İçişleri Bakanı İsmet Sezgin, olayı “300 PKK’lının şehri bastığı bir isyan” olarak nitelendirdi. PKK, eylemi reddetti. İl merkezinde 3 gün süren olaylarda kent neredeyse harabeye döndü. Ölü ve yaralılar konusunda muhtelif sonuçlar açıklandı.

5 Eylül 1992: BingölGenç karayolunda araçlardan indirilen 7 kişi katledildi.

13 Eylül 1992: Şemdinli’de Jandarma Karakoluna yapılan saldırıda 15 er şehit oldu.

15 Eylül 1992: Batman’ın Kozluk ilçesinde bir minibüsün bombalanması sonucu 10 kişi öldü.

29 Eylül 1992: Irak sınırında Derecik Jandarma Karakolu’na yapılan saldırıda 27 asker şehit oldu.

1 Ekim 1992: Bitlis’in Cevizdalı köyünde 30 kişi öldürüldü.

72 yaşındaki Yazar Musa Anter, 20 Eylül 1992‘de Diyarbakır’da suikaste uğradı.

Ekim 1992‘de Türk Silahlı Kuvvetleri Kuzey Iraklı peşmergelerle birlikte büyük Hakurk operasyonunu başlattı. Bu peşmergelerle yapılan ilk ortak harekattı.

11 Ocak 1993: İstanbul Polisi, LuckyS adlı Panama bandıralı bir gemide 15 ton uyuşturucu ele geçirdi.

15 Ocak 1993: Bingöl ile Diyarbakır’ın Kulp İlçesi arasında bulunan PKK kampları havadan bombalandı. 150 PKK’lının öldüğü açıklandı.

24 Ocak 1993: Cumhuriyet Gazetesi yazarı Uğur Mumcu, Ankara’daki evinin önünde bulunan arabasına konan bomba ile öldürüldü. Mumcu, öldürülmeden önce PKK-Devlet ilişkisini irdeleyen bir kitap üzerinde çalışıyordu. Türkiye’nin her yanından Ankara’ya gelen binlerce kişinin katılımıyla gerçekleşen cenaze töreni, laiklik, cumhuriyet ve demokrasiye bağlılık mitingine dönüştürdü.

28 Ocak 1993: İşadamı Jak Kamhi’ye suikast düzenlendi. Kamhi, yara almadan kurtuldu.

5 Şubat 1993: ANAP İstanbul Milletvekili, eski Devlet ve Maliye Gümrük bakanlarından Adnan Kahveci, BoluGerede yakınlarında trafik kazası geçirdi. Adnan Kahveci ve eşi olay anında hayatlarını kaybetti.

17 Şubat 1993: Jandarma Genel Komutanı Org. Eşref Bitlis’in bindiği askeri helikopter, Ankara yakınlarında düştü. Helikopterde bulunanlardan kurtulan olmadı. Genelkurmay, olayın teknik bir arızadan meydana geldiğini açıkladı. Bitlis vefatından bir hafta önce Suriye, İran ve Irak dışişleri bakanlarıyla PKK’nın bitirilmesi için görüşmeler yapmıştı.

19 Şubat 1993: Orgeneral Aydın İlter, Jandarma Genel Komutanlığı’na atandı.

Cumhurbaşkanı Özal, Mesut Yılmaz’ın 15 Haziran 1991’de ANAP Genel Başkanlığına seçilmesinden sonra partiyi yönlendiremiyordu. O nedenle projelerine parlamentodan destek bulamıyordu. 20 Ekim 1991’de yapılan genel seçimlerde de DYP birinci parti olmuş, Başbakanlık Süleyman Demirel’e geçmişti. Özal, ölümünden 2 ay önce Şubat 1993’te Demirel’e Kürt sorununun çözümüne ilişkin önerileri içeren bir mektup gönderdi. Mektupta sorunun çözümüne yönelik siyasisosyal öneriler sıralanıyordu.

Okumaya devam et  Benjamin Button’un Tuhaf Hikâyesi ve Diyanet’te Cübbe-Sakal Devrimi

PKK, 23 Mart 1993’te tek taraflı ateşkes kararı aldı.

17 Nisan 1993: 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal kalp yetmezliğinden dolayı sabah saatlerinde öldü.

22 Nisan 1993: Özal’ın cenazesi, Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazından sonra, 100.000 fazla kişinin oluşturduğu kortej eşliğinde Vatan Caddesi’ndeki Anıt Mezara defnedildi.

23 Nisan 1993: Başbakan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanlığı’na aday olacağını açıkladı.

7 Mayıs 1993: DEP, ‘HEP’in kapatılma ihtimali üzerine’ resmen kuruldu. Genel Başkanlığa Yaşar Kaya seçildi.

16 Mayıs 1993: TBMM’de yapılan 3. tur oylama sonucunda DYP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı seçildi.

24 Mayıs 1993: Bakanlar Kurulu’nun af gündemiyle toplanmasından 1 gün önce Bingöl’de terhis olan 33 asker şehit edildi. Askerlerin silahsız ve korumasız olduğu, PKK’nın önceden istihbarat aldığı ileri sürüldü.

8 Haziran 1993: Devlet Bakanlığı’ndan istifa eden Tansu Çiller, DYP Genel Başkanlığı’na resmen aday olduğunu açıkladı.

13 Haziran 1993: Tansu Çiller, DYP Genel Başkanı seçildi.

15 Haziran 1993: Cumhurbaşkanı Demirel, hükümeti kurma görevini Tansu Çiller’e verdi. DYPSHP hükümeti kuruldu. Tansu Çiller, Türkiye’nin ilk kadın Başbakanı unvanını kazandı.

15 Haziran 1993: Bitlis Kayabaşı ve Bingöl Üçpınar köylerinde 9 vatandaş roketatarlı saldırıyla öldürüldü.

2 Temmuz 1993: Sivas’ta çıkan olaylarda Madımak oteli ateşe verildi, 37 kişi yanarak veya dumandan boğularak can verdi.

5 Temmuz 1993: Erzincan’ın Başbağlar köyünde 33 kişi katledildi.

12 Temmuz 1993: Emniyet Genel Müdürlüğü’ne Mehmet Ağar atandı.

Anayasa Mahkemesi, HEP’in (Halkın Emek Partisi) kapatılmasına karar verdi.

27 Temmuz 1993: Bakanlar Kurulu, Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş’in görev süresini 1 yıl uzattı.

29 Temmuz 1993: Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhittin Fisunoğlu, 30 Ağustos beklenmeden görevinden alındı. KKK’na 1. Ordu Komutanı Org. İsmail Hakkı Karadayı atandı.

Okumaya devam et  Viyana’da Türk Günü Şenliği

4 Ağustos 1993: Bitlis’in Mutki ilçesinde otobüs tarandı 15 kişi öldürüldü.

4 Eylül 1993: Batman’da meydana gelen olaylarda DEP Milletvekili Mehmet Sincar ile DEP Batman İl Yönetim Kurulu üyesi Metin Özdemir öldü.

12 Eylül 1993: SHP Genel Başkanlığı’ndan ayrılan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü, Kabine’den de istifa etti.

10 Ekim 1993: Tansu Çiller, Avrupa Konseyi toplantısı için bulunduğu Viyana’da basına “İspanya tecrübesinden (Bask modeli) biz de yararlanacağız.” dedi. Demirel 11 Ekim 1993’te anında yanıtladı: “Çözümü İspanya’da arama!

22 Ekim 1993: Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın, Lice Tugay Komutanlığı bahçesinde alnından vurularak öldürüldü. Başlatılan operasyonda Lice’nin üzerini siyah dumanlar kapladı. İlçe’ye giriş ve çıkışlar yasaklandı ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Çıkan çatışmalarda 30 kişi öldü, 400 ev ve işyerinde hasar meydana geldi. PKK, Bahtiyar Aydın cinayetini üstlenmedi.

Başbakan Çiller’in olaylardan sonra Lice’ye yapmak istediği gezi ‘güvenlik sorunu’ ikazı üzerine iptal edildi.

Daha önce Kürtçe yayından ve Bask modelinden söz eden Tansu Çiller, bu olaydan sonra 27 Ekim 1993‘te şahinleşti: “Ya bitecek, ya bitecek!”

Tansu Çiller 31 Ekim 1993’te, “Terörün dıştaki ve içteki kaynaklarını kurutacağız.” dedi.

Başbakan Çiller, 3 Kasım 1993’te şu açıklamayı yaptı: “Elimizde PKK’ya yardım eden 60 Kürt işadamının listesi var.

Devlet PKK ile olduğu gibi PKK’ya mali destek sağlayanlarla da her biçimde mücadele edecektir.”

PKK’ya yardım yaptığı ileri sürülen Kürt işadamları teker teker öldürüldü. 14 Ocak 2004’te Behçet Cantürk öldürüldü.

PKK’yla mücadele adına yapılan kanunsuzlukları ve uyuşturucu ticareti gibi yasa dışı faaliyetleri mahkemede açıklayacağını söyleyen eski Diyarbakır JİTEM Grup Komutanı Binbaşı Ahmet Cem Ersever, duruşma için gittiği Ankara’da öldürüldü. Cesedi 4 Kasım 1993’te bulundu.

12 Aralık 1993: DEP’in 1. Olağan Kongresi’nde Genel Başkanlığa Hatip Dicle seçildi.

29 Aralık 1993: Kılavuzköy Jandarma Karakolu’nu basan teröristler, 12 Eri şehit etti. Çatışmada 7 terörist ise ölü olarak ele geçirildi.


Comments

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir