ITALYADAKI….. Etrüsk yazilari

Etrüsk yazilari

Sayın Büyükataman.

Prof Mario Alinei’nin, Avrupa dillerinin kökeni hakkındaki ilk çalışması 1996-2000 senelerinde ve 2003 deki kitabında „Etrusco: una forma arcaica di ungherese, 2003” henüz Etrüskçe’nin eski Macarca kökenli olduğunu buluyor. Ancak Macarca’yı da analiz ettikten sonra, 2013 de yayınladığı kitabında „Gli Etruschi erano turchi. Dalla scoperta delle affinità genetiche alle conferme linguistiche e culturali.” Etrüskçe’nin türk kökenli olduğu kanaatine varıyor.

Halbuki, Türkistan asıllı ve Bodrum’da yaşayıp ölen Türk Dilbilimcisi KAZIM MÍRŞAN’ın 27. Mart 1993 de Paris, Sorbonne üniversitesinde sunduğu konferansında, Etrüskçe’nin yazı ve dil olarak Orhun yazıtları ve ta Portekiz’e kadar taş üstünde bulunan resim ve yazılar ile aynı olduğu, gramatik dahil son derece detaylı olarak anlatılmakta ve gösterilmektedir. Kendisinin anlattığına göre, o güne kadar çözülemeyen Etrüskçeyi, Türkçe bilmesi ve kendisine gönderttiği resimler sayesinde, Mario Alinei’den 16 sene önce, çözen ve yayınlayan Kazım Mirşan’dır. Bir Türk televizyon kanalında, Ístanbul Üniversitesinden bir Türkoloji profesörü ile tartışmasında, bu durumun Türk Türkologlar tarafından bile bilinmediği anlaşılmıştı. Kazım Mirşan da birçok kitap yazdı ve kendi imkanları ile, birçok dilde bastırdı. (Birkaçını ben kendisinden almak fırsatını bulmuştum, biri almanca, birkaç kitapçığı bende halen var).

Prof. Alinei’nin arkasında, Bologna, Avrupa’nın ilk üniversitesi (M.S. 1000), ve Ítalyan devleti vardı, Kazım Mirşan’ı kim destekledi? Kimse.

Dünya’da Türkiye kadar, bilime ve bilimcisine düşman bir toplum olduğunu sanmıyorum. Bu fırsatta astronomi bilimi hakkında bir karşılaştırma yapmama müsaade ediniz.

Danimarka Kralı II. ci Friedrich 1576 da, Astronom Tycho Brahe’yi Müneccimbaşı yapıyor, ve onun isteği üzerine, Danimarka’nın Ven vor Landskrona adasında, inşaatı 1580 de tamamlanan, Stjerneborg Rasathanesini kurduruyor. Takriben 30 sene sonra, Brahe’nin oğlu bu rasathanede yapılan gözlemleri Alman matematikçi Keppler’e veriyor ve böylece, gezegenlerin hareketini hesaplamaya yarayan ve halen geçerli 4 Keppler kanunu ortaya çıkıyor.

Osmanlı padişahı 3. cü Sultan Murat 1578 de, Astronom Mengüberdi Takiyüddin Efendi’yi Müneccimbaşı yapıyor, ve onun isteği üzerine Tophane Rasathanesi inşa ediliyor. Ílk ölçümler yapılırken, devrin Şeyhülislam’ı Ahmet Şemsettin Efendi, Padişaha, “Gökleri incelemenin uğursuzluk getireceğini“ bildiriyor ve diyor ki: “Rasattan uğursuz hükümler çıkarmaya ve göklerin esrar perdesini küstahçabilmeye ve bu işin tehlike ve sonuçlarına cüretle niyet edilmiştir. Devlet binasımamur halde iken, harap ve yıkık hâle getirmeğe çalışılması hiçbir ülkedegörülmedi.“Takiyüddin Efendi’nin bin bir emekle kurduğu ve astronomik çalışmalar yaptığı rasathane, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından 22 Ocak 1580 yılı gecesi, içindeki aletleriyle beraber topa tutularak yerle bir ediliyor!

Türkiye 1919-1938 arası hariç, hep bu zihniyetle yönetildi ve yönetilmekte. Fazla söze gerek yok.

saygilarimla

Dr. -Ing. M. Yavuz Dedegil
Sophienstr. 57b
D-76133 Karlsruhe
Phone: +49 1727242732

.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,..,.,.,.,.,.,..,.,.,.,.,.,.,.

Etrüskler

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İtalya tarihi

Antik Çağlar[göster]

Orta Çağ[göster]

Yeni Çağ[göster]

20. Yüzyıl[göster]

Özel Konular[göster]

G T D

Etrüsk müzisyen, Triclinium’da bir mezardan, Tarquinia

Etrüskler, İtalya’nın Tiber ile Arno nehirleri arasında yer alan Etruria bölgesinde yaşamış ve MÖ 6. yüzyıla dek varlığını sürdürmüş bir halk olup Antik Romalılar tarafından Etrusci veya Tusci adlarıyla tanımlanmışken[1] Yunanlar Tyrrhen, Tyrsen diye tanımlamıştır. Kendilerine Rasena diyen Etrüsk halkının bir kısmı ve kültürü zamanla Roma İmparatorluğu içinde erimiştir. Etrüskler İtalya’da dönemlerindeki diğer kavimlerden çok daha ileri bir uygarlık düzeyindeydiler. Roma uygarlığının, Etrüsk mitolojisindeki ilahlardan, hukukundan yol yapım tekniklerine kadar, kökünü hemen hemen tümüyle Etrüsk uygarlığından almış olduğu günümüzde saptanmış durumdadır.[kaynak belirtilmeli] Etrüskler’in dini, Ciceronun değindiği gibi, vahyedilmiş bir dindi ve 12’li sistemi baz alan bir inisiyatik örgütlenmeleri vardı.[kaynak belirtilmeli]

İçindekiler

• 1 Etrüsklerin kökeni
• 2 Etrüsk dili ve alfabesi
• 3 Göçün kaynağı
• 4 Bazı Etrüsk kentleri
• 5 Bazı Etrüsk yöneticileri
• 6 Ayrıca bakınız
• 7 Kaynakça
• 8 Kaynakça ve Dipnot
• 9 Dış bağlantılar

Etrüsklerin kökeni

Ana madde: Etrüsklerin kökeni

Yunan tarihçi Herodot’a göre Etrüskler Anadolu’dan (Lidya) İtalya’ya göç etmişlerdir, bunun yanı sıra pek çok tarihçi de Etrüskler ile özellikle Truva başta olmak üzere Anadolu uygarlıklarının âdetleri arasında bağ kurmaktadır. Bu sebeplerden dolayı Etrüsklerin kökeninin Küçük Asya yani Anadolu uygarlıklarına dayandığını savunurlar.[2]

Etrüsklerin kökeni hakkında Herodot’un verdiği bilgiler modern tarihçi ve arkeologlar tarafından “denizden yapılacak böylesi bir göçün mümkün olmadığı” gerekçesi ile kabul edilmemiştir. Buna rağmen 2004 yılında Turin Üniversitesinden, Alberto Piazza tarafından yapılan genetik çalışmaya göre MÖ 7-3 yüzyıllar arasında yaşamış Etrüsklere ait 80 iskeletten alınan DNA örnekleri, Etrüsklerin bugünkü Türkiye’den İtalya’ya göç ettiklerini doğrulamaktadır.[3]Eski Yunan efsanelerinde de sıkça anlatıldığı gibi bu durum antik çağda Anadolu’dan İtalyan yarımadasına yapılan göçlerle açıklanmıştır.[4]

Etrüsk dili ve alfabesi

Ana madde: Etrüskçe

Etrüsk sözlü dili günümüzde tam olarak üzerinde çalışılmamış, çözülmemiş bir dil olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Etrüsk yazısı da, alfabesi bilinmekle birlikte tam olarak çözülmemiş durumdadır. Bunun üç temel nedeni şunlardır:Öncelikle yüzlerce Etrüsk tableti Müzeden çalınmıştır.

• A- Etrüskler’den günümüze birkaç anıt ve Latin yazarları tarafından yapılan alıntılar dışında fazla yazılı eser kalmamıştır. Yazıtlar ise çok kısa olup çok az sayıda sözcük içermektedir. Etrüsk dilinde yazılı eserlerin bir kısmı grafitti halindedir; bir kısmı da, yalnızca ana baba, koca adını, çocuk sayısını bildiren mezar taşlarından ibarettir. İlginçtir ki, en uzun Etrüsk el yazması İtalya’da değil, Mısır’da, 19. yüzyılda İskenderiye’de bulunan bir Mısır mumyasının üzerindeki sargılarda bulunmuştur.
• Etrüsklerden yazılı eserlerin fazla kalmamış olması konusunda ise iki varsayım bulunmaktadır:

1. Etrüsk toplumu ezoterik değerlere önem veren inisiyatik bir örgütlenme içindeydi, aktarım sözlü olarak yapılmaktaydı ve bir şey yazılması gerektiğinde yazılar ya da önemli yazılar yalnızca ezoterik tradisyonu sürdüren yazıcı rahipler tarafından yazılır ve saklanırdı. Her ezoterik ekolde görüldüğü gibi onlar da gizliliğe ve bilgilerini gizlemeye önem vermişlerdi. Rene Guenon’un değindiği gibi, mevcudiyeti bilindiği halde Etrüskler’in ilhama dayalı gerçek din kitapları (fal kitapları değil) da bu yüzden halen keşfedilememiştir.
2. Pagan sayılan Etrüsk metinleri kasıtlı ve sistemli olarak yok edildi.

• B- Çift dilli yazıtlara yeterince rastlanamamış olması.
• C- Etrüsk dilinin iyi incelenmiş Hint-Avrupa dili ailesinin bir ferdi olmaması, hece eklemeli bir dil olması. Etrüsk yazısı dilbilimciler tarafından hâlen çözülememiştir. Etrüsk dili 22 sesten oluşmaktadır ve Etrüsk alfabesi de, her herhangi bir sesi göstermeye yaramayan yabancı harfler hariç tutulursa, aslında 22 harfli bir alfabedir. Yani Etrüsklerin ilk alfabesi 22 harften oluşuyordu. Kimi Etrüsk yazıtları soldan sağa, kimi Etrüsk yazıtları ise sağdan sola doğru yazılmıştır.

Kazım Mirşan isimli Türk tarih araştırmacısı, Etrüskler’den kalan en önemli anıt olan Cippus kitabesini tüm olarak deşifre ettiğini ve bu dilin bir Proto-Türk lehçesi olduğunu açıklamıştır.[5]

Göçün kaynağı

Sonuç olarak Etrüskler’in İtalya’ya göçüyle ilgili varsayımlar şu görüşlerde toplanmaktadır:

• 1- Kimi Batılı bilim insanlarına göre göçün kaynağı Ege-Anadolu’dur.
• 2- Göç Anadolu üzerinden olmuşsa da, kaynak Orta Anadolu değildir; Etrüskler’in ataları Ege, Anadolu veya Kafkasya civarında yaşıyordu.
• 3- Kimi Macar araştırmacılara göre, göçün kaynağı Orta Asya’dır.
• 4- Etrüsk göçünün dünya tarihçilerine göre Batı Anadolu Bölgesinden yapıldığı kabul görmekte ve göçün nedeni ise Yunanların Truvalılara ve Lidyalılara yaptığı saldırılar olduğu kabul edilmektedir.
• 5- Tarih araştırmacısı Kazım Mirşan ise Etrüsklerin kuzeyde bulunan ülkelerden İtalya’ya göç ettiklerini ve dillerinin Türkçenin eski bir lehçesi olduğunu iddia etmektedir.[5]

• 

Etrüsk freski-1

• 

Etrüsk freski-2

• 

Etrüsk freski-3

• 

Etrüsk savaşçısı

• 

Kapadokya’daki yeraltı kentlerine benzeyen Etrüsk nekropolu

• 

Etrüsk tümülüsü

• 

Etrüsk yazısı

Bazı Etrüsk kentleri

Etrüsk kentleri

Dodecapolide olanlar

• Arretium (bugünkü Arezzo)
• Caisra, Cisra (bugünkü Cerveteri)
• Clevsin, (Clusium bugünkü Chiusi)
• Curtun (bugünkü Cortona)
• Perusna (Perugia)
• Pupluna, Fufluna (Populonia)
• Veia (Veii bugünkü Veio)
• Tarch(u)na (Tarquinii bugünkü Tarquinia-Corneto)
• Vetluna, Vetluna (Vetulonia)
• Felathri (Volaterrae bugünkü Volterra)
• Velzna (Volsinii, bugünkü Orvieto)
• Velch, Velc(a)l (Vulci bugünkü Volci)

Dodecapoli dışındakiler:

• Vi(p)sul (Faesulae Dodecapoli Fiesole)
• Adria
• Spina
• Felsina (Bononia Dodecapoli Bologna)
• Rusellae, Dodecapoli Roselle Terme
• Alalia Corsica’da (Roma ve günümüz Aleria’sı)
• Capeva (Capua)
• Manthva (Mantua)
• Inarime (?) (Pitecusa (Yunanca: Pithekoussai) Dodecapoli Ischia)

Harita için bak: “The Etruscan League of twelve cities”

Bazı Etrüsk yöneticileri

• Osiniu
• Mezentius
• Lausus (Caere’de)
• Tyrsenos
• Velsu fl.
• Larthia (Caere)
• Arimnestos (Arimnus’ta)
• Lars Porsena (Clusium’da)
• Thefarie Velianas (Caere’de)
• Aruns (Clusium’de)
• Volumnius (Veii’de)
• Lars Tolumnius (Veii’de)

Ayrıca bakınız

• Etrüsk mitolojisi
• Alalia Deniz Savaşı
• Kyme Deniz Savaşı

Kaynakça

• Vernessi, Carmelli, Dupanloup, Bertorelle, Lari, Cappallini, Chiarelli, Castri, Casoli, Mallegni, Barbujani. The Etruscans: A Population – Genetic Study, Am. J. Hum. Genet., 74:694-704, 2004
• Barker, G. and T. Rasmussen. The Etruscans. London: Blackwell, 1998.
• Bloch, Raymond. The ancient civilization of the Etruscans. Translated from the French by James Hogarth. Ancient Civilizations Series. New York: Cowles Book Co, 1969.
• Bonfante, Larissa et al. ed. Etruscan Life and Afterlife: a handbook of Etruscan studies. Warminster: Aris and Phillips, 1986.
• Bonfante, Larissa, Etruscan, University of California Press, 1990, ISBN 0-520-07118-2
• Bonfante, G. and L. Bonfante, The Etruscan Language. An Introduction, Manchester University Press, 2002.
• Brendel, Otto. Etruscan art. 2nd edition. New Haven: Yale University Press, 1995.
• Maetzke, Guglielmo. The Art of the Etruscans. 1970. Originally published in Italian, 1969.
• Richardson, Emeline. The Etruscans: their art and civilization. Chicago: University of Chicago Press, 1964.
• Spivy, N. and S. Stoddart. Etruscan Italy. London: Batsford, 1990
• Stillwell, Richard, ed. Princeton Encyclopedia of Classical Sites, 1976: “Acquarossa, Italy”
• Torelli, Mario. ed. The Etruscans. Milan: Bompiani, 2000.
• Pallottino, M. tr. Cremona, J. The Etruscans. London: Penguin Books, 1975,
• Hampton, C. The Etruscans: and the survival of Eturia. London: Victor Gollancz Ltd, 1969.
• Macnamara, E., Everyday Life of the Etruscans. London: B. T. Batsford Ltd, 1973.
• Haynes, S., Etruscan Civilization. Los Angeles: The J. Paul Getty Trust, 2000.
• Ed. Bram, L., Funk & Wagnalls New Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls, Inc, 1975.
• Greenidge, A., History of Rome: During the Later Republic Early Principate. 2003, from gutenberg.org, Last accessed, 8/05/2004
• Massa, Aldo, The Etruscans, Editions Minerva, 1989, Translated by John Christmas
• Kayıp Yazılar ve Diller, Johannes Friedrich
• R.Guénon’un eserleri

Kaynakça ve Dipnot

1. ^ According to Félix Gaffiot’s Dictionnaire Illustré Latin Français, Tusci was used by the major authors of the Roman Republic: Livy, Cicero, Horace, etc. A number of cognate words developed: Tuscia, Tusculanensis, etc. This was clearly the major word used for things Etruscan. Etrusci and Etrūria were used less often, mainly by Cicero and Horace, and without cognates. According to the Online Etymological Dictionary, the English use of Etruscan dates from 1706.

2. ^ AYDA, Adile. “Etrüskler Türk mü İdi?” Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara, 2014. ISBN 978-975-16-2922-7

3. ^

4. ^

5. ^ a b “Etrüskler, Tarihleri, Yazıları ve Dilleri”, Kazım Mirşan, 1998, MMB yayınları, Bodrum.

Dış bağlantılar

• Etruscan Texts Project (İngilizce)
• Etruscan News Online (İngilizce)
• Etruscan and Early Italic Fonts (İngilizce)
• Web bibliography of Etruscan-related sites (İngilizce)
• Tabula Cortonensis (İngilizce)
• Museum of the Etruscan Academy (İngilizce)
• İtalyan Arkeoloji Müzeleri (İngilizce)
• Etrüsk sanatı (İngilizce)
• Sidney Mishkin Galerisi (İngilizce)
• Etrüsk mühendisliği (İngilizce)
• Etrüsk gizemi (İngilizce)
• Etrüsk genetiği üzerine çalışma (İngilizce)
• Etrüskçe, İngilizce, FinnUgor , Ugrian, Hungarian sözlük
• The Etruscan People and culture (İngilizce)
• Firudin Ağasıoğlu Cəlilovun “Etrusk-Türk bağı” kitabının elektron variantı
• Sırrını Koruyan Bir Dil Etrüskçe, Doç.Dr. Haluk Berkmen