Kapan’da Başkonsolosluk ve İran’ın Azerbaycan-Ermenistan Telaşı

Prof.Dr. Alaeddin Yalçınkaya

Kapan’da Başkonsolosluk ve İran’ın Azerbaycan-Ermenistan Telaşı

Haber sıradan, fakat anlamı büyük: İran, Ermenistan’ın Kapan şehrine başkonsolos atadı. Kapan, Ermenistan’ın güneydoğusunda Azerbaycan sınırına 1 kilometre mesafede, nüfusu 35 bin civarındadır. 2020’de işgalden kurtarılmış, henüz iskâna açılmamış Zengilan’ın yanıbaşındadır. Kapan, Azerbaycan’a savaş, işgal, soykırım gibi ihlallerinden dolayı savaş tazminatı olarak verilmesi düşünülen Zengezur bölgesindedir. Bu durumda İran’ın Kapan’da başkonsolosluk açmasının nedenlerini araştırmak önemlidir.

1963’de Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne göre gönderen ve kabul eden devletlerin mutabakatıyla konsolosluk/başkonsolosluk kurulur. Diplomatik ilişkiler gönderen devletin kabul eden devlet başkentindeki büyükelçilik üzerinden yürütülür. Bu ilişkilerin muhatabı kabul eden devlet hükümetidir. Bu yüzden bir ülkede diğer ülkenin sadece bir büyükelçiliği bulunur. Konsolosluk işlerinde ise muhatap/konu her iki ülkenin vatandaşları olup ilişkilerin yoğunluğuna ve mutabakata göre birçok konsolosluk ve başkonsolosluk kurulabilir.

Diğer ülkedeki vatandaşların devletiyle olan hemen bütün ilişkiler konsolosluk marifeti ile görülmektedir. Aynı zamanda kabul eden ülke vatandaşlarının gönderen ülkeye seyahat, yatırım, eğitim gibi işleri için de muhatap gönderen ülke konsolosluğudur. Dolayısıyla Başkonsolosluk ve Konsolosluk sayılarının temelinde ilişkilerdeki yoğunluk bulunmaktadır. Mesela Türkiye’nin Almanya’da 12, ABD’de 6 başkonsolosluğu bulunmaktadır. Almanya’nın hemen her şehrinde Konsoloslukları bulunmaktadır. Konsolosluklara bağlı Muavin Konsolosluk, Konsolosluk Ajanı statüsünde ofisler de açılabilmektedir. Buna karşın mesela Almanya’nın Türkiye’de İstanbul ve İzmir’de Başkonsoloslukları, Antalya’da ise Konsolosluğu bulunmaktadır. Antalya, Almanların en çok tatil yaptığı yerlerden olup bu şehirde büyük ihtiyaç vardır. Birçok Alman, Antalya ve civarına kalıcı olarak yerleşmektedir.

Haber sıradan, fakat anlamı büyük: İran, Ermenistan'ın Kapan şehrine başkonsolos atadı. Kapan, Ermenistan'ın güneydoğusunda Azerbaycan sınırına 1 kilometre mesafede, nüfusu 35 bin civarındadır. 2020'de işgalden kurtarılmış, henüz iskâna açılmamış Zengilan'ın yanıbaşındadır. Kapan, Azerbaycan'a savaş, işgal, soykırım gibi ihlallerinden dolayı savaş tazminatı olarak verilmesi düşünülen Zengezur bölgesindedir. Bu durumda İran'ın Kapan'da başkonsolosluk açmasının nedenlerini araştırmak önemlidir. - image 4

Konsolosluk ilişkilerinin temelinde işçilerin, turistlerin, öğrencilerin, tedaviye gidenlerin vb. maksatlarla diğer ülkeye giden/gitmek isteyen iki ülke vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak olmasına karşın siyasi maksatlarla konsolosluk açılmasının her dönemde örnekleri bulunmaktadır. Mesela Osmanlı’yı parçalama projelerinin uygulama aşamasında Vilâyât-ı Sitte’de (Erzurum, Van, Harput, Diyarbakır, Sivas, Bitlis) ABD, İngiltere, Rusya, Fransa gibi ülkelerin başkonsolosluk açmasının temelinde buradaki Ermenileri kışkırtmak, çeteleri desteklemek, nihayet bu bölgeyi Osmanlı’dan koparmak bulunmaktadır. Nitekim mütareke özelliğinden dolayı Rauf Paşa’nın (Orbay) tek başına imzalaması ile yürürlüğe giren 1918 Mondros Mütarekesi’nin 24. Maddesi bunları “altı Ermeni ili” olarak zikreder. Ermeniler de Lozan’dan sonra hukuki bir değeri kalmayan bu belgeye ve sözleşme aşamasına gelmemiş olan Sevr taslağına dört elle. Belirtmek gerekir ki halen Sevr’in sözleşme olduğunu ileri sürenler, farkında olmayarak yayılmacı Ermenilere destek sunarlar.

Okumaya devam et  Orta Asya’da Türkler

Günümüzde İran’ın Trabzon ve Erzurum’da, Bulgaristan’ın Edirne’de başkonsoloslukları bulunmaktadır. Van’ın ana caddelerinde otobüslerle alışverişe gelen yığınla İranlıları görürsünüz. Hemen her caddede öbek öbek İranlılar bavullarla, kolilerle aldıklarını otobüslere taşır, ülkesine götürürler. Bu şekilde her gün binlerce İranlı Van’a geldiği halde İran’ın Van’da Konsolosluğu bulunmamaktadır. Ticaret Odası yetkilileri, yıllardır Van’da Konsolosluğa, hatta Başkonsolosluğa ihtiyaç duyulduğunu belirtmesine rağmen İran sessiz kalmıştır.

Büyükelçilikte olduğu gibi Başkonsolosluk/Konsolosluk bünyesinde de ne kadar personelin bulunacağı iki ülkenin mutabakatına bağlıdır. Örneğin Türkiye’nin mesela Yemen’deki Büyükelçilik çalışanı sayısı yakın zamana kadar bir elin parmakları kadar idi. Aynı dönemde İngiltere Büyükelçiliği ise adeta bir şehir gibidir. Birçok ülkenin Büyükelçilik/Konsolosluk personeli sıfatıyla her kademede ajanları, her fırsatta sahaya sürülmeye, olayları provoke etmeye hazır silahlı kuvvetler bulunabilmektedir. Bu yüzden siyaset biliminde meşhur vecize: “Washington’da askeri darbe olmaz, çünkü orada ABD Büyükelçiliği yoktur”.

Bu gerçekler ışığında, Ermenistan’ın Azerbaycan sınırında kasaba durumundaki Kapan’a İran’ın Başkonsolosluk açmasının anlamını biraz derinlerde aramak gerekmektedir. İran Dışişleri Bakanlığı’nın önerisi 29 Aralık 2021’de, yani Azerbayan’daki Ermeni işgaline son verilmesinden yaklaşık bir yıl sonra onaylanmıştır. Bu tarihin diğer bir özelliği ise İran’ın işgalden kurtarılan Karabağ ve Ermenistan sınırında askeri tatbikatından hemen sonraya denk gelmesidir. Bir yıl önce işgalden kurtuluş savaşı sürerken Aliyev, İran’a ait tırların yasa dışı şekilde Karabağ bölgesine gönderildiğini belirtmişti. Kapan’ın Karabağ’a da oldukça yakın olduğunu belirtelim.

Haber sıradan, fakat anlamı büyük: İran, Ermenistan'ın Kapan şehrine başkonsolos atadı. Kapan, Ermenistan'ın güneydoğusunda Azerbaycan sınırına 1 kilometre mesafede, nüfusu 35 bin civarındadır. 2020'de işgalden kurtarılmış, henüz iskâna açılmamış Zengilan'ın yanıbaşındadır. Kapan, Azerbaycan'a savaş, işgal, soykırım gibi ihlallerinden dolayı savaş tazminatı olarak verilmesi düşünülen Zengezur bölgesindedir. Bu durumda İran'ın Kapan'da başkonsolosluk açmasının nedenlerini araştırmak önemlidir. - image 5

Kapan’ın Zengezur bölgesinde, Azerbaycan sınırında olması yanında Türkler ile meskun olan İran sınır yerlerine de yakınlığı önemlidir. İran’ın Ermenistan ile her fırsatta Azerbaycan aleyhine işbirliği yapması, sözlü beyanların aksine Ermenistan işgalini fiilen desteklemesi, İran’daki Türklere baskısı, tarihi İngiliz-Rus stratejisinin devamı olarak okunmalıdır. Bu stratejinin temelinde Türkiye ile Türk dünyası arasında Türk olmayan alan oluşturmak bulunmaktadır ki Ermeniler bu alanda en kullanılışlı halk olarak keşfedilmiş ve Ermenistan oluşturulmuştur.

Okumaya devam et  TÜRK DÜNYASININ GÖZÜ TÜRKİYE’DEKİ SEÇİMLERDE

Ermenistan’ın mevcut sınırların ötesinde Karabağ, Nahçıvan, Gürcistan’a ait Cavaheti ile Türkiye’den toprak talepleri resmi devlet politikasıdır. Bunun arkasında ise Erivan’daki yönetimi aşan küresel aktörler bulunmaktadır. İran hariç, diğer üç komşusundan toprak talebi bulunan Ermenistan, batının ve diasporanın bütün desteğine karşın sosyo-ekonomik bakımdan çöküş yaşamaktadır. Gençler, çalışmak için Rusya’ya veya batı ülkelerine gitmekte, genellikle de geri dönmemektedirler. Dolayısıyla Ermenistan’ın başkenti dahil bütün şehirlerinde olduğu gibi Kapan’da da İranlıların ne ticaret, ne seyahat, ne eğitim vb. işleri bulunmaktadır. Köhne marketlerde birçoğu Gürcistan üzerinden Ermenistan’a giden Türk ürünlerini almak için Van veya Erzurum’a gitmek çok daha kolaydır. Kalan ihtimal ise başkonsolosluk üzerinden Azerbaycan’ı kontrol etmek, gerektiğinde konsolosluktaki görevlileri sahaya sürmek, işgalci Ermeniler için silah depolamak, gelişmelere göre bölgenin Türkiye-Nahçıvan-Türk Dünyası arasındaki bağlantıları engelleme telaşı her fırsatta izlenmektedir. Azerbaycan-Ermenistan çatışmalarında ve Karabağ’ın işgalindeki İran politikaları dikkate alınınca, Kapan’daki İran Başkonsolosluğu, işgalci Ermenilere gerektiğinde destek sunacak bir kale, stratejik destek bürosu olarak görülmektedir.

İran’ın Şii-Sünni çatışması yanında Türk dünyasını bölme aracı olarak küresel güçler tarafından kullanıldığını kendisi de bilmektedir. İran jeopolitiğinin, bir kaç adım gerisinde olmakla beraber Türkiye ile benzerlikleri söz konusudur. Doğu-batı ve kuzey-güney yanında etnik yapısı ve sosyo-ekonomik bakımdan oldukça hassas özellikleri bulunmaktadır. Elçibey’in “Vahit Azerbaycan” sloganını unutmayan İran’ın aynı Şii inancına sahip Türkler aleyhindeki politikaları, ülkeyi iç ve dış politikada çok daha zor duruma sürüklemektedir. Önemli ölçüde ABD yaptırımlarından beslenen İran’daki rejimin devamı işgale ve baskıya destek sayesinde daha kolay sağlanabilir, ancak refah, huzur ve sükûn hiçbir zaman tesis edilemez.

[email protected]

twitter.com/alaeddinyalcink

Haberi paylaşın
Haber sıradan, fakat anlamı büyük: İran, Ermenistan'ın Kapan şehrine başkonsolos atadı. Kapan, Ermenistan'ın güneydoğusunda Azerbaycan sınırına 1 kilometre mesafede, nüfusu 35 bin civarındadır. 2020'de işgalden kurtarılmış, henüz iskâna açılmamış Zengilan'ın yanıbaşındadır. Kapan, Azerbaycan'a savaş, işgal, soykırım gibi ihlallerinden dolayı savaş tazminatı olarak verilmesi düşünülen Zengezur bölgesindedir. Bu durumda İran'ın Kapan'da başkonsolosluk açmasının nedenlerini araştırmak önemlidir. - 2020 Nagorno Karabakh war Turkish nahcivan daglik karabag azerbaycan ermenistan

GİRİŞ TARİHİ:

GÜNCELLEME:

Bu gibi içeriklerin devam etmesini istiyor, Akademik yayınları veya vatandaş gazeteciliği destekliyorsanız, maddi katkıda bulunabilirsiniz.

İçerik desteği, sponsorluk veya işbirliği teklifleri için bizimle irtibata geçebilirsiniz.

Yorumlar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bugün Gündem

  1. KUR’AN’da; TEK ‘ALLAH-TANRI’ya İtaat’ şartken; peygambere de ‘itaat’ aslında nedir?! turkishnews.com sitesi yazarlarından sayın Nazım Peker’in: ‘Anlamı çarpıtılan(Nisa,59)’ başlıklı yazısından…

  2. Biyyolojik terör saldrısı altındayız/ . İtalyada ortaya çıkan xylella fastadiosa hastalığı bütün şehirleri ka-plamıştır. Bu virüs kalp krizi ve kanser…

  3. Seçimi bile beceremez, hile hurdadan kurtaramaz, seçmen ile seçileni bile ayırt edemez hale geldi ülkemiz! Gerçekten AKP hükümetine yazıklar olsun.…

  4. Özür dileyerek söylüyorum. Anlamını çarpıtma yok. Siz Kuran’ı okumasını bilmiyorsunuz. Bir de şuan içinde bulunduğunuz, yönetime göre şartlı kabullerinizin esiri…

  5. Bir dönem millete en büyük zararı vermiş şahsiyetlet şimdi tövbe etmiş. Allahın laneti üzerinize olsun

  • ONCE THE MULLAH

    ONCE THE MULLAH

    Bir konuyu itiraf etmeliyim, okuma alışkanlığımı ilk okulda değil, yatılı okula gittiğimde kazanmıştım. Muhteşem bir kütüphanemiz vardı okulda. İlk okuduğum kitapları pek hatırlamamakla birlikte, Alice Geer […]


  • HAYDİ GEÇMİŞ OLSUN

    HAYDİ GEÇMİŞ OLSUN

                Zaman zaman CHP’ye ve Kemal Kılıçdaroğlu’na eleştiriler yöneltmiştim.             Ve yine, kendi görüş ve anlayışıma göre kimi eleştiriler de yöneltebilirim.             Ancak Cumhuriyet’i kuran parti […]


  • Bayram ikramiyesi 3 bin liraya mı çıkarılıyor?..

    Bayram ikramiyesi 3 bin liraya mı çıkarılıyor?..

    Sıkı durun: Seçimi kazanan Cumhurbaşkanı Erdoğan “Seçmene verdiğimiz sözleri tutacağız. Memur e emekli rahatlayacak. Daha sonra da enflasyon inecek” diyor. Özet: Memur ve emeklinin cebi […]


  • SEÇİMLER BİTTİ, Bahanelere Gerek Yok! Bu muhalefetle bu kadar!

    SEÇİMLER BİTTİ, Bahanelere Gerek Yok! Bu muhalefetle bu kadar!

    Evet seçimler bitti.Türkiye yerinde duruyor. Millette öyle.Seçimleri RTE kazandı KK kaybetti.Bunun siyasi muhasebesini yapmak tabiki gerekir.Ama bu iki liderde 5 sene sonra siyasette yoklar.Peki ne […]


  • SOL NAPMALI?

    SOL NAPMALI?

    Tamam ilk tur seçimlerde hayal ettiğimiz gibi olmadı. Hayal kırıklığı, hüsran, isyan karışık depresyona girdik. İlk ve en önemlisi ilk turda alınan sonuçlar kesinlikle yenilgi […]


  • Doğal gaz

    Doğal gaz

    Sayin ve Sevgili Dostlar Ben ihtisasım dahilinde olmayan konularda konuşmaktan hoşlanmam. Benim ihtisasım derin deniz petrol ve gaz projelerinin idaresidir ve son 40 senedir bu […]


  • IRKÇI SİYASET YAPMAYI BIRAKALIM

    IRKÇI SİYASET YAPMAYI BIRAKALIM

    BİRİLERİ MÜLTECİLER ÜZERİNDEN IRKÇI SİYASET YAPMAYI BIRAKALIM DEMİŞ. Mültecilere yalnızca bedenlerini getirmiyorlar. Onlar yanlarında değer yargılarını, örf ve adetlerini, dinlerini, kültürlerini de getiriyorlar. Ve onlarla […]


  • GENÇLERE! 27 MAYIS: UNUTTURULAN YAKIN TARİHİMİZE BİR PENCERE…

    GENÇLERE! 27 MAYIS: UNUTTURULAN YAKIN TARİHİMİZE BİR PENCERE…

    27 Mayıs… 68 kuşağının “Anayasa ve Özgürlük Bayramı”… Sosyal bilimlerde bir altın kural var: Her olguyu kendi “zaman”, “zemin”, “mekan” boyutları içinde el almak…Aksi takdirde, […]


  • Türk Yerine Türkiyelim Denirse Ne Olur?

    Türk Yerine Türkiyelim Denirse Ne Olur?

    Pazar günü yapılacak seçimler öncesinde bazı kesimler tarafından kullanılan “TÜRKİYELİ” kavramının doğru olmadığı bir gerçektir. SBF yurdundan oda arkadaşım olan Prof. Dr. İlber  Ortaylı, “Türkiyeli […]


  • ANLAMI ÇARPITILAN NİSA:59

    ANLAMI ÇARPITILAN NİSA:59

    Çeşitli mealleri okurken, aklıma uygun olmayan, Kur’an’ın felsefesi ile uyuşmayan açıklamalar, beynimi yakmakta. Bunlardan birisi ve en önemlisi de: Nisa 59 ayetine verilen anlamdır. Nisa […]


  • “Turizme sevinmek için daha erken…”

    “Turizme sevinmek için daha erken…”

    Turizmde sıkıntı şu: Aşırı maliyet artışları sorunlar devam ediyor. Sektör temsilciler maliyet artışlarında orta vadede sonun olacağının altını çiziyor. Bu da turizmde sevinmek için zamana […]


  • Türk Üniversiteleri Uluslararası Değerlendirmelerde Neden  Alt  Sıralarda?

    Türk Üniversiteleri Uluslararası Değerlendirmelerde Neden  Alt  Sıralarda?

    Dünya Üniversite Sıralamaları Merkezi (CWUR: The Center for World University Rankings)  2022-2023 sıralamasını  14 Mayıs 2023 tarihinde  açıklamıştır.  Sıralama 2012 yılından bu yana dünya çapında  […]


  • Burada Türkçe mi konuşuyorum?

    Burada Türkçe mi konuşuyorum?

    “Anladıysam Arap olayım”, “Fransızca mı konuşuyorum”, “Çince gibi” benzeri deyimlerin Türkçemizde de günlük yaşamda kullanıldığı düşünüldüğünde, İtalya’da “Ben burada Türkçe mi konuşuyorum?” deyimini duyarsanız çok […]


  • KUR’AN’da ‘Şeriat’?!

    KUR’AN’da ‘Şeriat’?!

    Gerici, ‘dinci yobazların’ anlam erozyonuna uğrattığı, ‘inkârcı yobazların’ da tepe tepe yalan-yanlış fütursuzca kullandıkları pek çok KUR’AN kavramlarından biri de ‘şeriat’!(Dinci-inkârcı yobaz ayrımı bana ait […]


  • TÜRK’ÜM, DOĞRUYUM, ÇALIŞKANIM!-HÜSEYİN MÜMTAZ

    TÜRK’ÜM, DOĞRUYUM, ÇALIŞKANIM!-HÜSEYİN MÜMTAZ

    TÜRK’ÜM, DOĞRUYUM, ÇALIŞKANIM… HÜSEYİN MÜMTAZ Burası Girne.     Geçen gün elime şöyle bir duyuru geçti. “Mezuniyet Andı. Bizler 23 Nisan İlkokulu Öğrencileri olarak, Eğitim ve öğretimin […]


  • Kadın haklarına ve 6284 Sayılı Kanun’a sahip çıkalım!

    Kadın haklarına ve 6284 Sayılı Kanun’a sahip çıkalım!

    Cumhur İttifakı’na katılmak için, 6284 sayılı kanunun kaldırılmasını şart koşan Yeniden Refah Partisi artık Meclis’te. Kadına yönelik şiddetin önlenmesini amaçlayan 6284 sayılı kanunun siyasi pazarlık malzemesi […]


  • AYNEN DEVAM-HÜSEYİN MÜMTAZ

    AYNEN DEVAM-HÜSEYİN MÜMTAZ

    AYNEN DEVAM HÜSEYİN MÜMTAZ Bir süre önce KKTC Cumhurbaşkanı Tatar bir gazetecinin; “14 Mayıs sonrası Türkiye politikasını değişirse siz aynı çizgide kalmaya devam edecek misiniz?” […]


  • NE PAHALILIK NE SOĞAN NEDE SARIMSAK GERÇEK SORUNUMUZ AHLAK

    NE PAHALILIK NE SOĞAN NEDE SARIMSAK GERÇEK SORUNUMUZ AHLAK

    Müslümanların Allah’ı diyor ki:“Bana kul hakkı ile gelme. Benden Kul hakkı yediğin için bağışlanma bekleme. Diğer bütün günahlarını affeder seni cennetime kabul ederim. Ama kul […]


  • CEHENNEMİN KAPISI

    CEHENNEMİN KAPISI

                Hemen söyleyeyim; 28 Mayıs 2023 günü Türkiye ve bölgesi için ‘Cehennemin Kapısı’nın ya sonuna kadar açılacağı ya da tamamen kapanacağı gün olarak tarihe geçecek. […]


  • “Türkiye’ye ilgi artıyor…”

    “Türkiye’ye ilgi artıyor…”

    Turizmde 60 milyon turist hedefini tutturabilmek için yoğun bir çaba ve tanıtım atağı yapılıyor. Sektör temsilcileri yaptıkları açıklamada “Türkiye’ye ilgi her geçen gün daha da […]