Habip Hamza Erdem


  • MARX’TA PARA (26)
    MARX’TA PARA (26)

    İktisat kitaplarında yazılanın aksine, faiz sermayenin fiyatı değildir. Ve yine iktisat kitaplarında yazılanların aksine, sosyal kıtlıkla (rareté) da açıkalanamaz. Türkiye’de faizlerin %20’lerden %8’lere ve ardından […]

  • MARX’TA PARA (10)
    MARX’TA PARA (10)

                ‘Para-sermaye’nin başlangıçta, metalik para, kredi senedi, değerli kâğıt vb biçiminde olmasının önemi yoktur.             Tek koşul “ sermaye olarak para (argent) biçiminde avans edilmiş […]

  • MARX’TA PARA (9)
    MARX’TA PARA (9)

    Para ve semayenin çevrimi Kapital’in II.cilt birinci bölümünde kapitalin dolanım süreci şöyle formüle edilebilir (1): I           A-M … P … M’ -A’  para-sermaye çevrimi […]

  • MARX’TA PARA (8)
    MARX’TA PARA (8)

    Para ve Kapitalizm Marx’ın parasal ekonominin tümü için geçerli bir kuram kurmak istemesi, bu kuramın, öylece, kapitalizmin çözümlemesine yardımcı olacağı ve ardından sadece onu eleştirmek […]

  • MARX’TA PARA (7)
    MARX’TA PARA (7)

                Marx’ın kapitalist ekonomiye içkin ‘birikim kuramı’, sanıldığının aksine, ‘para kuramı’nı yok saymamakta, tersine tüm ekonomik etkilerin, özneler arasındaki ‘parasal ilişkiler’den çıkarıbileceğini ileri sürmektedir.             Öyleyse, […]

  • MARX’TA PARA (5)
    MARX’TA PARA (5)

    Birikim aracı (Thésaurisation) olarak Para Marx’ın da Malthus’tan sonra birikim (thrésor) ve tasarruf (économie) arasında bir ayırım yaptıginı söyleyerek başlayalım. Zaman zaman Türkçe ‘birikim’ mi yoksa ‘tutum’ mu […]

  • MARX’TA PARA (4)
    MARX’TA PARA (4)

    Demek ki, dolanımdaki para benzerleri (avatars), genel eşdeğer olarak altının değerini ve değer ölçüsü olmak niteliğini sorun etmeyecek, sadece ‘dolanım aracı’ olmak konusunda etkin olacaklardır. […]

  • MARX’TA PARA (3)
    MARX’TA PARA (3)

                Paranın bütüncül kuramı             Paranın ‘genel kuramı’na giderken, öncelikle paranın özgül formunu bütüncül bir biçimde belirlemek gerekiyor.             Bunun için Marx ardarda gelen şu üç ana […]

  • MARX’TA PARA (2)
    MARX’TA PARA (2)

                Her araştırma alanında olduğu gibi, ‘araştırma nesnesi’ iyi belirlenmedikçe, araştırma konusu da iyi anlaşılamayacaktır.             Nitekim, marksist olanların bile, böylesi bir yanılgıyla yanlış sonuçlara ulaştıkları […]

  • MARX’TA PARA
    MARX’TA PARA

                Marx kapitalist üretim incelemesine, belirli toplumsal ilişkileri bağrında taşıyan meta üretimi, onların değişim ve dolanımı çözümlemesiyle başlıyor.             Para, ilk bakışta kapitalist belirlenmenin dışında tutuluyormuş gibi görünmektedir.             Oysa klasik ekonomistler ve özellikle Ricardo çözümlemesine, […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (12)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (12)

    Sonh-Rethel’e benzer eleştirileri Moishe Postone’un da yaptığını, ancak onu ayrı bir başlıkta ele alacağımızı belirtelim. Ancak şu kadarı söylenmelidir ki, Moishe Postone, daha anlaşılır bir biçimde, toplumsal […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (11)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (11)

    Her ne kadar 70’li yıllarda, ve özellikle Almanya’da, Sohn-Rethel’in tezleri çok tartışılmış ise de, onun ekonomi politiğin eleştirisine yaptığı katkıyı yadsımak olanaklı değildir. Bilme kuramına gelince, […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (10)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (10)

    Soyut düşünceye Eski Yunan filozoflarının katkısını, sıradan bir mantıksal işlem olarak değil ama paranın dolanımı sayesinde, bir apaçıklığın soyutlaması olarak görmektedir Sohn-Rethel. Ve bunun insanlık tarihine […]

  • DUYURU-YORUM
    DUYURU-YORUM

    Değerli okuyucu, Türkiye’nin yakın tarihindeki iki uğursuz ‘12 Eylül’ün ardından, yarından itibaren yeni bir yazı dizisine başlıyorum. Başlığı ‘Marx’ta Para’. Türk okuyucusunun bilmediği ya da […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (7)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (7)

    Spinoza için “gerçek düşünce kendi nesnelerinden ayrı şeylerdir. Örneğin, çember bir şeydir, çember düşüncesi ayrı bir şey. Çünkü çember düşüncesi, bir merkezi ve çevresi olan bir […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (6)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (6)

                Marksizmi içeriden eleştirerek aşmaya çalışan İtalyan marksistleri  (operaïstes ve post-opéraïstes), meta dönemi, içinde ‘teolojik incelikler’ barındırdığı için bir türlü anlaşılmaz ve karşısında elleri havaya kaldırmaktan başka […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (5)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (5)

                Güncel yaşamımızda, her önüne gelenin ‘düşünce özgürlüğü’nden yana olduğuna ilişkin sözler duyarız.             İddia edelim, bu tür konuşmalar yapanların, hatta bilmem nereden doktoralı olsalar […]

  • ŞU PARA DEDİKLERİ (4)
    ŞU PARA DEDİKLERİ (4)

                Şimdi yavaş yavaş bir ‘bilimsel yöntem’in kuruluşuna yönelebiliriz.             Marx, « Ekonomik biçimlerin çözümlemesi ne mikroskop ve ne de kimyadaki reaksiyonların yardımıyla değil, ama sadece soyutlama gücü aracılığıyla […]