Dünyada emeklisine en az pay ayıran ülke Türkiye olarak öne çıkıyor. Dikkat edilecek olursa emekli maaşları 10 bin lira olarak yuvarlandı. Ancak açlık sınırı 15 bin liranın üzerinde. Bu durumda emeklinin geçinmesi mümkün mü? Zaten yapılan bir araştırmada da sosyal korumada Avrupa’da sonuncu olduğumuz ortaya çıktı.
Türkiye’de emeklilerin nüfusa oranı artarken emeklilerin milli gelirden aldığı pay ise her geçen yıl düşüyor.
Emekli maaşlarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranında Türkiye 36 Avrupa ülkesi içinde sondan ikinci sırada. 2021 yılında emekli/yaşlı ve dul/yetim maaşlarının GSYH’den aldığı pay Türkiye’de yüzde 6.1 olurken Avrupa Birliği (AB) ortalaması yüzde 13 oldu. AB İstatistik Ofisi Eurostat verilerine göre emekli/yaşlı ve dul/yetimin dahil olduğu emekli maaşlarında GSYH’den en çok pay alan ülke yüzde 17.2 ile İtalya. Ardından Yunanistan (yüzde 16.6) Avusturya (yüzde 15.4) ve Fransa (yüzde 14.4) geliyor.
AB ortalaması yüzde 13. Emeklilerin GSYH’den en düşük pay aldığı ülke ise yüzde 4 ile İrlanda. Türkiye yüzde 6.1 ile sondan ikinci. Emeklilerin milli gelirden aldıkları pay diğer ülkelerde şöyle: İspanya yüzde 13.2, Almanya yüzde 12.6, Hollanda yüzde 11.5, Norveç yüzde 9.9, Romanya ve Bulgaristan yüzde 9.9 ve Arnavutluk yüzde 6.9.
Uluslararası Çalışma Örgütüne (ILO) göre sosyal koruma; başta yaşlılık olmak üzere sağlık hizmetleri ve gelir güvencesine erişim, işsizlik, hastalık, maluliyet, işyerinde yaralanma, çocuklu aileler için doğum veya haneye temel geliri sağlayan kişinin kaybedilmesi hallerini kapsıyor.
TÜİK de sosyal korumayı şu sekiz başlık altında ele alıyor:
“Hastalık/sağlık bakımı, engellilik, yaşlılık, dul/yetim, aile/çocuk, işsizlik, konut ve sosyal dışlanma b.y.s.”
Eurostat verilerine göre 2021 yılında Türkiye’de sosyal koruma harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 10.7 oldu. Türkiye bu oran ile 36 Avrupa ülkesi içinde son sırada yer aldı.
Sosyal koruma harcamalarının GSYH’ye oranı AB’de ise yüzde 28.7 seviyesinde. Bu alanda zirvede yüzde 33.4 ile Fransa yer alıyor. Ardından Avusturya (yüzde 32.3), İtalya (yüzde 30.7) ve Almanya ile Finlandiya (yüzde 30.6) geliyor. Son sıradaki Türkiye’nin hemen üstünde Arnavutluk (yüzde 12.8) ve İrlanda (yüzde 13.2) bulunuyor.
TÜİK verilerine göre 2021 yılında sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payı ise yüzde 10,7 olarak gerçekleşti. Risk/ihtiyaç grupları bazında bakıldığında, emekli/yaşlılara yapılan harcamaların yüzde 4,9 ile en büyük paya sahip olduğu görüldü. Bunu, yüzde 3.3 ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları ve yüzde 1.2 ile dul/yetim harcamaları takip etti.
Özetleyelim:
Bu durum karşısında emekliler geçinemedikleri için ikinci bir iş peşinde koşuyor.
Emeklisine bu kadar yabancı olan bir ülke daha yok.
Sosyal korumada Avrupa sonuncusu olduğumuz da bunun en çarpıcı örneğidir.
Bir yanıt yazın