ispanya kraliçesinin sağladığı üç gemiyle , Hindistan’a gitmek üzere uzun bir yolculuğa çıkan Kristof Kolomb tayfalarının motivasyonunu yüksek tutmak için gözcülere” bul karayı al parayı “ iskambil oyunu şeklinde karayı ilk görene yüklü para ödülü vaadettiği rivayet olunur. Fırsatı kaçırmak istemeyen en uyanık gözcü çarkçıbaşı batıdan Hindistan’a varana kadar sabretmek yerine Amerika sahillerini “Ahaa..kara göründü” karayı gördüm diyerek parayı almıştır. Şaşkın kaptan kolomb iskambil oyunundan başını kaldıramadığından vardığı yerin başka bir kıta olduğunu çok sonra öğrenmiştir. Sonradan bu deyim Zamanın üç kağıtçılarınn sloganı “Bul karo yu al parayı”olmuştur. (RESİM)
Kaliforniya üniversitesinden Mario Heilmann,”Sosyal evrim ve sosyal etki, bencillik, aldatma, kendini kandırma başlıklı makalesinde; İnsanoğlunun tersi ispat edilmiş olmasına karşın hala akl-ı selim ile hareket ettiğinin sanıldığını. Bu kandırılmaya yatkın tutumumuz genetik yapımızdan mı daha çok para kazanma arzusundan mı yoksa beyin kimyamızdaki değisikliklerden mi kaynakla ndığın incelemişdir”?Hiçbir kanuni belgeye daymaan Kripto para bayileri sağda solda yaygınlaşmıştır. 3000 tl yi nasıl bir ayda 17000 tl yaptım. Facebooka resim koyarak “ Kısa sürede nasıl milyoner oldum gibi reklamlar medyada yer almakadır.
Mario Heilmann araştırma raporuna göre, bir psikolog gibi hareket ettiği iddia edilen bu dolandırıcılar aşağıdaki psikolojik ilkelerle hareket etmektedirler:1. dikkat dağıtma 2. sosyal itaat 3. sürü psikolojisi 4. ahlaki zaaflar 5. aldatma 6. ihtiyaç ve aç gözlülük 7. zaman baskısı tava gelenler genellikle düştükleri oyunu diğer insanlara anlatmamışlardır; bu insanların %10’u ile %20’si arasında bir kısmı birden kez tava gelen insanlardır; bir kez yanmış olmalarına rağmen gene ve gene tuzağa düşen insanlar.
Tava gelenler genellikle kötü karar veren insanlar değildir; bunlar sıklıkla profesyoneller ya da başarılı iş insanlarıdır. T.Ç.prof başbakanı parsadan’ın dolandırması gibi.
Kişiden menfaat sağlayanın onun yanlış hareketini affetme katsayısı, kapısının önüne işeyen yan bitişik bahçe komşu köpeğin sahibini affetme katsayısından çok daha düşük çıkacağı kesindir. Eğri davranışları doğru olarak sunduğunu sana insanlar topluluğunun, birbirinin kandırma ve aldatmayı amaçlarına ulaşmak için araç olarak kullanma dışında bir seçenekleri olmayacaktır. İnsanlarımızın çoğu, sanki kandırılmaya programlanmış gibi cinci, üfürükçü hacı hocaya bir inanç uğruna paralarını kaptırmaya devam etmektedirler. İnsanların ekonomik ve sosyal yoksulluktan hurfelere inanmaları dinden gelen bir inançtan mı? ekonomik ve sosyal zayıflıklarından mı? yoksa her ikisi birden mı olduğu araştırlmakadır.Ülkemizde en çok oynadıkları şans oyununa ilişkin bulgulara göre, deneklerin % 58,62’si sayısal lotoyu, % 13,16’sı milli piyangoyu, % 12,63’ü at yarışlarını, % 8,68’i şans topunu, % 5.0 on numara, % 6,32’si ise kazı-kazan oyununu en çok oynadıkları belirtilmiştir.
Mario Heilmann, iyi bir dolandırıcı aslında güçlü sezgilere sahip bir psikologdur. Dolandırıcılar bunun kesinlikle farkındadır ve onlar otorite figürlerine dönük itaatkarlığımızı kullanmaktan büyük bir memnuniyet duyarlar. İnsanlar garson olduklarını düşündükleri insanlara kredi kartlarını, vale olduklarını düşündükleri insanlara arabalarının anahtarlarını ve su işleri kurumundan olduklarını düşündükleri insanlara da evlerinin anahtarlarını kolaylıkla verirler. Bunun en iyi bilinen online (çevrim içi) örneği e-mal ve akılı telefon kanalıyla dolandırıcılıktır; yani insanlar sahtekarlara banka detaylarını banklarından geldiğini düşündükleri bir elektronik postaya cevaben vermektedirler.
Bu olaylar sadece ülkemizde vuku bulmamaktadır. Ex başbakan Jeremy Dean’ın verdiği bir bilgiye göre dolandırıcılar ingiltere’de her yıl 3,2 milyon insanı 3,5 milyar sterlinlik bir tutarı kendilerine teslim etmeleri için ikna edebilmektedirler.(oft- the office of fair trading, 2009). bu da nüfusun %5`ine denk gelmektedir.
Şimdilerde, tombalacılar bir elinde tombala torbası diğer elinde tombala numara kartı artık pek kahvehaneleri dolaşmıyorlar. Bunun yerini; kazanan çıkmadı diyerek hepsi kasaya giden arka arkaya aynı numara çıktı diyerek şans oyunlarındaki legal haksızlığı yapabiliyorsunuz. Nasıl oluyor da çılgın sayısalda 90 rakamdan çekilen sayılardan 5 tanesi sıralı gelebilir. ihtimal dahilinde değil böyle bir şey. 43-44-45-46-47 glen sayılar. bu kadar sıralı gelemez.Miili piyango ve borsa hisse senedi manüpilatörlerine, aşırı faiz vereceğim diyerek milyonluk futbolcu paralarına göz koyan bankacılara, NAS ı bırakıp kripto oyunlarınınıpkı .Özal zamanı yüzde 7000 REPO dan yani kayıt dışı paradan para kazanılan bir devre içindeyiz.
-Şansız hacıyı deve üstünde (arafat’ta) yılan sokar.Friedrich Nietcze
-Şans insanlara hâkim olur, insanlar şansa değil. Herodot
-Şansı olanın, horozu da yumurtlar. Napoleon
-Şans, cesaretli ve atılganlara güler yüz gösterir. Erasmus
-Talih, bilgisizliğimizin ikinci adıdır. l. Stepnens
-Kendi çılgın ihtiraslarının neticelerini kadere ve şansa yüklerler. Walter Scott
Müdavim tombalacı F. pala bile, digital, algoritmaya dayanan yapay zeka ile teknolojik tombalacılık yapanların yaptığını yapmazdı. Yani orada tombala oynatmasına müsaade ediyor diye, bütün sigaralar kahveciye çıkmazdı.
Milli piyango kazancı haram sayıldığından, insanları, bu kitlesel haramdan kurtarmak için devreden 75 milyon liranın, ‘varlık nu’na’ devredilmesi söz konusu olabilir mi? Olabiliyor demek ki.
Türkiye’nin ve dünyanın en ünlü dolandırıcıları
İşte Türkiye’nin ve dünyanın en namlı dolandırıcıları ve hikayeleri:
SÜLÜN OSMAN
Çevirdiği dolaplar filmlere bile konu olan Sülün Osman her şeye rağmen halkın hayranlığını kazanmış bir isimdi. Galata Kulesi ve Beyazıt Meydanı’nı bile İstanbul’a yeni gelmiş Anadolu’nun saf tüccarlarına “satma” yeteneğine sahipti ki bu özelliğiyle filmlere bile konu olmuştu. Sülün Osman’ın İstanbul’a yeni gelmenin ürkekliğini üzerinden atamayan taşralılardan şehir meydanındaki saate bakma parası bile aldığı rivayet edilir.
GÜNEY ZOBU (RAKİ)
1980’li yılların ünlü dolandırıcısı Raki, genelde yasa dışı işler yapanları dolandırdığı için bu kişiler kendisini şikayet edemezmiş. Genellikle azınlıkları dolandırmasıyla ünlü. Raki, dolar taşımanın suç olduğu yıllarda Almancı ya da Amerikalı kılığında büyük otellerde bavulla döviz satma vaadiyle çok kişiyi dolandırmıştır.
BANKER KASTELLİ
1980’lerde başlayan banker furyasında yıldızı parladı. Yıllık enflasyon yüzde 30 iken aylık yüzde 12 faiz ile para topluyordu. Milli gelirin 70 milyon dolar olduğu günlerde Kastelli’nin elinde 100 milyar para toplanmıştı. 40 bankanın,bankerleri safdışı bırakan karara imza atmasıyla işler birden tersine döndü. İflas eden Kastelli yurt dışına kaçtı.
BANKER BAKO
‘Papatyalı banker” olarak bilinen Bako 80’lerde binlerce kişinin parasını batırarak üne kavuştu. Bankalardan kredi alırken imza yerine papatya resmi yaparak alenen devletle dalga geçen Bako Emlak Bankası’nı bile dolandırdı. Bako dolandırıcılık suçundan yıllarca hapis yattı.
AYŞE BENLİ
Türk dolandırıcıların dünyaya açılması da uzun sürmedi. Ayşe Benli’nin kumar çetesi Las Vegas’daki Venetino Casino’ya 2 milyon dolarlık kazık atarak ABD’yi bile karıştırdı.Poker oynarken yaptıkları hile uzmanları tarafından bugün bile çözülemeyen Benli çetesi FBI tarafından aranıyor. Ancak henüz izlerine rastlanabilmiş olmadığı rivaye ediliyor.
SELÇUK PARSADAN
Selçuk Parsadan, Tansu Çiller’in başbakanlığı döneminde, “örtülü ödenek donlandırıcılığı” ile gündeme geldi. Parsadan, Aralık 1995 seçimlerinden önce, emekli orgeneral Necdet Öztorun’un adını kullanarak, örtülü ödenekten 5.5 milyar lira aldığı basına yansıdı. Afyon Cezaevi’nde, Özdemir Sabancı suikasti faillerinden Mustafa Duyar’ın öldürüldüğü olayda, tek kurşunla yaralandı. 25 Temmuz 2006’da İstanbul’da omirilik kanseri nedeniyle öldü..
EYÜPLÜ HALİT
Eyüplü Halit, 1935’te yine hapisken bir mektupla Mussolini’yi dolandırmış. Hapishanede kasa hırsızı bir İtalyanla tanışmış. Onu kafaya alıp Mussolini’ye bir mektup yazmış: “Sayın Mussolini ben sizi çok seven, fikirlerinizi çok takdir eden bir Türk’üm. Antalya’da sizin hakkınız olduğunu savunduğum için hapis yatıyorum. Yardımınıza muhtacım…” Mektup postalandıktan bir ay sonra İtalyan Başkonsolosu ziyaretine gelmiş ve yüklüce bir parayı Eyüplü Halit’e teslim etmiş. Eyüplü, 68 gelin adayını dolandırdıktan birkaç ay sonra yakayı ele vermiş, işkence görmüş ve cezaevinde ölmüş.
Yabancılar:
GEORGE C. PARKER (1870-1936)
ABD’nin en ünlü dolandırıcılarından. New York şehrinin en ünlü yapıtları olan Metropoliten Müzesi ve Özgürlük Anıtını dışında en büyük dolandırıcılığını Brooklyn Köprüsünü birkaç kez satarak yapmış. Parker işi o kadar ileriye götürmüş ki bazı rivayetlere göre parası çıkışmayanlara köprüyü aylık taksitlerle sattığı olmuş. 1928 yılında suçüstü yakalanan Parker, müebbet hapse çarptırılır.
GREGOR MACGREGOR (1786-1845)
Yüzölçümünü 12 bin mil kare olduğunu söylediği müşterilerine hayali orta Amerika ülkesi Poyais’i, kıymetli madenlerle zengin olduğunu ileri sürerek, birkaç kez satmayı başarmış. Kendisini Poyais ülkesinin prensi olarak tanıtan MacGregor, bazı İngiliz yatırımcılarına sahte Poyais tahvillerini 200 bin sterline satıyor.
VİCTOR LUSTİG (1890-1947)
ABD ve Avrupa’da yaptığı dolandırıcılık suçlarından dolayı tutuklanıp ünlü Amerikan hapishanesi Alkatraz’a gönderildi. Eiffel kulesini hurdacıya satmakla ünlenen Lustig ayrıca para basma makinesi satışıyla da birçok insanı dolandırmış. Lustig’in en bilinen dolandırıcılık numaralarından biri de 30 dolara sattığı, dolar baskı makinesi numarası.
FRANK ABAGNALE (1948-)
Kendisini PanAm pilotu olarak tanıtan Abagnale, 1960’li yıllarda toplamı 2.5 milyon dolara varan sahte çek bozdurmayı başarıyor. PanAm pilotu olarak 26 ülkeye bedava uçuş gerçekleştiren Abagnale, kendisini doktor, hukuk müşaviri olarak da tanıtarak bir dizi dolandırıcılığa imza atmış. İşlediği suçlardan ABD’de hapis yatan Abagnale, bugün şirketlere dolandırıcılığın önlenmesi üzerine danışmanlık hizmeti verdiği rivaye edilmişir..
CHARLES PONZİ (1882-1949)
20 yılında kurduğu saadet zinciri sayesinde milyon dolarlar kazandı. Hapis cezasını tamamladıktan sonra batık tahvilleri yatırımcılara satarak dolandıran Ponzi, ABD hükümeti tarafından İtalya’ya iade ediliyor. 1949 yılında ölen Ponzi, İtalya’da Mussolini’ye finansal danışmanlık yapmış.
PHİLİP ARNOLD (1829-1878)
72 yılında kuzeni John Slack, ünlü elmas madeni oyunuyla birçok insanı dolandırmaya başarıyor. Wyoming’de bir arsada serpiştirdikleri yarı değerli taşları elmas olarak göstererek ünlü Baron Rothschild ve Tiffany’nin sahibi Cahles Tiffany’yi de dolandırmaya başarıyorlar.
HOWARD WELSH (1953-)
Ponzi’ye benzer bir saadet zinciri kurarak ortağı Lee Hope ile dindar Hristiyanların dini duygularını sömürüyorlar. Yüksek faiz ve vergisiz kazanç vaat ederek insanları dolandıran çift 2004 yılında yakalanarak hapse gönderiliyor.
GERD HEİDEMANN (1932-)
Çalıştığı Stern dergisine 1983 yılında 6 milyon dolara Adolf Hitler’in sahte günlüğünü satmayı başarıyor. Arkadaşı Konrad Kujau’nun sahtekarlığına kanan Heidemann, ayrıca ünlü tarihçi Hugh Trevor- Roper’i de günlüğün gerçek olduğuna ikna etmeye başardı. Heidemann bu sahtekârlığı sonucu Alman mahkemeleri tarafından üç yıl hapse mahkum ediliyor.
SHAUN GREENHALGH (1961-)
Taklit ettiği ünlü ressam Gauguin’in resimlerini ve antik Mısır heykelciklerini Chicago Sanat Enstitüsüne ve British Museum’a orijinal diye milyonlarca dolara satmayı başarıyor. 2007 yılında işlediği birçok sahtekârlık suçundan yakalanıp hapse atılıyor.
BERNİE MADOFF (1938-)
Yaklaşık 50 milyar dolarla Wall Street tarihinin en büyük yolsuzluğuna imza attı. “ Ponzi Oyunu” olarak adlandırılan saadet zinciri ile ünlü yönetmenler, bankalar, hükümet adamlarının da yer aldığı müşterilerini dolandıran Madoff için yargıçlar, yolsuzluk, yalan beyan, personel sosyal yardım sandıklarından hırsızlık, ABD Sermaye Piyasası Kurulu’na (SEC) sahte evrak vermek ve uluslararası kara para aklama olmak üzere 11 ayrı suçtan dolayı 150 yıl hapis cezası isteminde bulundu.
Erdil Ünsal
Bir yanıt yazın