Seçimler öncesi Türkçe bilmeyenlere vatandaşlık verilmesi çeşitli spekülasyonlara yol açmıştır. Türk vatandaşlığı doğum yoluyla veya sonradan başvuru yoluyla kazanılabilir. Yabancılar sonradan kazanma şansına sahiptir.
Türk vatandaşlığı kişiye, Türkiye’nin bir parçası olmakla birlikte Anayasa’da tanınan haklardan yararlanabilme yetkisi verir, ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlanmayı sağlar. Türk vatandaşlığına geçiş bir kimsenin vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlığından çıkarak herhangi bir nedene dayalı olarak ülkemiz hukukuna uygun vatandaşlık almayı ifade eder.
Türk Vatandaşı Olma Şartları en başta doğumla, soy bağı esasına göre kazanılır. Çocuk, ana ya da babasından birinin Türk vatandaşı olması halinde vatandaşlık kazanacaktır. Türkiye’de doğan fakat başka bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk Türk vatandaşlığı alır.
TC vatandaşlık kazanımı sonradan da gerçekleşebilir. Genel hükümler uyarınca TC vatandaşlık kazanımı kanunda belirtilen şartları sağlayan yabancılar hakkında yetkili makamın vereceği kararla gerçekleştirilmektedir. İstisnai kazanım, Vatandaşlık Kanunu kapsamında sayılmıştır:
- Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren; bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda ülkeye olağanüstü hizmeti geçeceği düşünülen yabancılar ile ilgili bakanlıkça haklarında teklifte bulunulan yabancılar,
- 6458 sayılı Yasa’nın madde 31/1-j uyarınca ikamet izni alan, Turkuaz Kart sahibi yabancılarla eşleri, kendisinin veya eşinin ergin ve bağımlı olmayan yabancı çocukları,
- Türk vatandaşlığı verilmesi zaruri görülen kişiler,
- Göçmenlerdir.
Yeniden kazanım ikamet şartı aranmaksızın veya ikamet şartına bağlı olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler veya ana babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerden seçme hakkını kullanmayanlar için ikamet şartı aranmaksızın yeniden kazanım mümkündür. Türk vatandaşlığını kaybettirme 29.maddesi ile Türk vatandaşlığının seçme hakkı ile kaybı 34.maddesi uyarınca vatandaşlığını kaybedenler üç yıl ikamet şartıyla vatandaşlığı yeniden kazanabilirler.
Vatandaşlık Kanunu, Türk vatandaşı olma şartlarında bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldır evli olan ve evliliği devam eden yabancılar için vatandaşlık başvurusu hakkı tanımıştır. Bunun için başvurucu yabancının, aile birliği içerisinde yaşaması, evlilik birliği ile bağdaşmayacak davranışlarda bulunmaması, milli güvenlik ile kamu düzeni bakımından engel oluşturan bir durumun bulunmaması gerekir. Ergin olmayan bir kimse bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilebilir. Bu halde evlatlık, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel oluşturan bir hali bulunmuyorsa vatandaşlık kazanabilir.
Türk Vatandaşlığı Kanunu Madde 11 uyarınca yabancıların vatandaşlık kazanımı aşağıdaki şartlara bağlıdır.
- Türk vatandaşlığına geçmek isteyen yabancı vatansız ise ergin ve ayırt etme gücüne sahip olma şartını Türk kanunlarına göre sağlamalıdır.
- Yabancı, vatandaşlık başvurusu yaptığı tarihten geriye doğru Türkiye’de 5 yıl boyunca ikamet etmiş olmalıdır.
- Yabancı, Türkiye’de yerleşme kararı verdiğini davranışları ile teyit etmelidir. Bunun için bir taşınmaz satın alabilir, şirket kurabilir veya vatandaşlık başvurusunu ailecek yapabilir.
- Başvurucunun genel sağlık bakımından tehlike arz eden bir hastalığı bulunmamalı, iyi ahlak sahibi olmalıdır.
- Başvurucu yeterince Türkçe konuşabilmelidir ama Türkçe bilmeye gerek yok, oynamaları yeterlidir!
- Yabancı, Türkiye sınırları içerisinde kendisinin veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayabilecek gelire veya mesleğe sahip olmalıdır.
- Vatandaşlık başvurusu yapan yabancının milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması aranır.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı alımı çok kolaylaşmıştır. Yabancı yatırımcıların Türk vatandaşlığı kazanması için belli tutarda sabit sermeye yarımı yapmak şartıyla vatandaşlık alımı mümkündür. Benzer bir uygulama AB üyesi Portekiz için de geçerlidir.
Golden Visa (Altın Vize), yatırımcıların ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin bir Avrupa ülkesinde yatırım karşılığında oturma izni almalarına imkan veren programdır. Bugün Avrupa’da bazı ülkeler, oturma izni ve hatta vatandaşlık almayı hedefleyen yatırımcılara gayrimenkul alımı veya fon yatırımı karşılığında Golden Visa (Altın Vize) programları sunmaktadır.
AB vatandaşlığı için minimum tutarda gayrimenkul yatırımı sunan ülke Portekiz’dir. Minimum gayrimenkul yatırım tutarı 280.000 Euro’dur. Golden Visa yoluyla AB vatandaşlığını popüler yapan nedenlerden biri, Türkiye’deki aile düzeninizi bozmadan Golden Visa için başvurduğunuz ülkeye taşınmanızı gerektirmemesidir. Bunu sağlayan tek ülke Portekiz’dir. Yunanistan ve İspanya vatandaşlığı için yılın en az 183 günü bu ülkelerde yaşamanız gerekir. Vatandaşlık için bu süre Yunanistan’da 7 yıl, İspanya’da 10 yıldır.
AB Vatandaşlığı sunan her ülkenin kendi şartları vardır. Portekiz için temel şartlardan biri, A2 seviyesinde ülkenin dilini asgari seviyede bilmek gerekir.
Ben rahmetli babam Süleyman Karluk Romanya göçmeni olduğu için gerekli şartları taşıyarak Avrupa Birliği vatandaşı oldum. Şartlardan en önemlisi Romence’yi asgari seviyede bilmek idi. Çünkü yemin o ülkenin dili ile yapılmaktadır.
Ben 6 ay Romence ders aldım ve Romence bu ülkenin anayasasına sadık kalacağıma Romence yemin ettim. Seçim döneminde çok sayıda yabancı özellikle Arap kökenli olanlar Türkçe bilmeden oy kullanmışlardır. Oy kullanabilmeleri ancak Türk vatandaşı olmaları ile mümkündür. Vatandaşı olduğu ülkenin dilini bilmeden Türk bayrağı sallayarak vatandaş olanlar acaba bir kriz anında askere alındıklarında yanlarına çevirmen mi verilecektir? Herhalde yetkililer bu duruma bir açıklık getirirler.