Türkiye’yi mahkûm eden uluslararası mahkeme kararından sonra Erbil, Bağdat ve Ankara arasında petrol ticareti sil baştan
Bağdat’taki Iraklı yetkililer ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki mevkidaşları, ülkenin kuzeyinden petrol ihracatına yeniden başlamak için bir ön anlaşmaya vardılar.
Nihai anlaşmanın “günler içinde” olması bekleniyor. Pazar günü her iki hükümet tarafından yapılan duyuru, Irak’ın Bağdat’taki federal hükümetin uzun süredir yasa dışı kabul ettiği bağımsız Kürt petrol ihracatı konusunda Türkiye’ye karşı tarihi bir tahkim davasını kazandığını açıklamasından bir hafta sonra geldi.
Mahkemenin kararı, Irak ham petrolünün Türkiye’nin Ceyhan limanına akışını durdurdu. Citigroup ve IEA’nın verilerine göre, geçici kesinti küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 0,5’ini oluşturuyor. Arz kesintisi geçen hafta petrol fiyatlarını varil başına neredeyse 80 dolara yükseltti. Çok sayıda yabancı petrol şirketi, mahkeme kararının ardından Kürdistan’daki operasyonlarını durdurduklarını veya yavaşlattıklarını söyledi.
IKBY Dış Medya İşleri Başkanı Lawk Ghafuri, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “KBY ile federal hükümet arasındaki birkaç görüşmenin ardından, bu hafta Ceyhan üzerinden petrol ihracatının yeniden başlatılması konusunda bir ön anlaşmaya varıldı” dedi.
Yarı özerk Kürdistan bölgesinin başkenti Bağdat ve Erbil’deki tartışmalara aşina olan kaynaklar, ana noktalarda anlaşmaya varılmış olsa da, bazı ince detayların hala müzakere edildiğini söyledi.
Irak, günde yaklaşık 3,3 milyon varil ham petrol ihraç ederek Opec’in en büyük ikinci üreticisi. Bağdat, Kerkük’ten Ceyhan’a günde 75.000 varil gönderiyor. KBY üretim rakamlarını yayınlamıyor, ancak endüstri uzmanları bunun çoğu ihraç olmak üzere yaklaşık 440.000 varil/gün olarak tahmin ediyor.
Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun en son verilerine göre, bir bütün olarak Irak, Aralık 2022’de Türkiye’nin petrol ve diğer petrol ürünleri ithalatının yüzde 27’sini oluştururken, Rusya’nın ardından geldi.
Petrol ihracatı, Irak Kürdistan bölgesi için ekonomik bir cankurtaran. KBY, Bağdat’tan bir miktar mali bağımsızlık sağlamanın bir yolu olarak ham petrol ihraç etmek ve gelirleri elde tutmak için yıllarca Irak anayasasındaki belirsizliği kullandı. Anlaşmaya göre, her iki hükümetten müzakerelere aşina olan kişiler, kuzey ihracatının KBY’nin doğal kaynaklar bakanlığı ve Irak Devlet Petrol Pazarlama Teşkilatı tarafından ortaklaşa yönetileceğini söyledi.
Bağdat’taki federal hükümet sözcüsü Bassem al-Awadi, KBY’nin, petrolün SOMO tarafından belirlenen bir fiyattan satılması koşuluyla, Kürdistan bölgesinden petrol satışı konusunda SOMO ile müzakere etmek üzere bir komite kurmayı kabul ettiğini söyledi.
Sektör uzmanları, KBY’nin tarihsel olarak petrolünü tüccarlara önemli bir indirimle sattığını söylüyor. KBY’den bir kaynak, bu ihracatlardan elde edilen gelirlerin “KBY tarafından federal hükümetin gözlemleyeceği bir hesaba aktarılacağını” söyledi. Awadi, bu hesabın Irak merkez bankasında veya federal para otoritesi tarafından “akredite edilmiş” bir bankada tutulacağını söyledi ve IKBY başkanının bu fonlara erişim yetkisine sahip olacağını da sözlerine ekledi. Kürdistan bölgesinden ve Bağdat tarafından kontrol edilen Kerkük petrol sahalarından boru hattı akışının yeniden başlaması için yine de Türkiye’den onay alınması gerekecek.
Türkiye Enerji Bakanı Fatih Dönmez, bu hafta Irak’ın mahkemenin sonucuna ilişkin açıklamasına itiraz ederek, ülkesinin Irak’a yönelik birçok iddiasını tahkimde kabul ettirdiğini söyledi. Dönmez, avukatların nihai uzlaştırma miktarı konusunda görüşmelerinin devam ettiğini söyledi. Türk enerji bakanlığı Pazar günü hemen yorum yapmadı.
Kaynak: Financial Times
Bir cevap yazın