Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e uzanan anayasal gelişmelerimiz incelendiğinde, tüm anayasalarımız arasında 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, Osmanlı-Türk anayasal gelişim sürecinde Tanzimat ile başlayarak gelenekselleşen, merkeziyetçi devlet ve siyaset anlayışından oldukça farklı bir çizgide doğmuştur. Her ne kadar uygulanma safhasına geçirilmemiş de olsa, merkeziyet usulünün sınırlı ve istisnai, adem-i merkeziyetin ise asli ve genel olduğu örgütlenme modeliyle anayasacılık tarihimizde müstesna bir yer teşkil eder. Hiyerarşik üst yapı TBMM’dir.
Ast-üst zincirleme ilişkisindeki belirsizliklere, vekil, vali, umumi müfettişlik ve bunlar arası ilişkiler, umumi müfettişlerin “teftiş ve denetim” yetkisinden genel olarak çıkarılabilecek hiyerarşi ilişkisi dışında anayasada açıkça hüküm altına alınmasa da, bir yönetim ilkesi olarak adem-i merkeziyet düzenlemesi sayesinde ve kapsayıcılığında, seçime dayalı organlardan müteşekkil tüzel kişilik, icrai karar alabilme ve uygulama yetkisine dair kurumların tanınması ile 1921 Anayasası, güçlü bir idari muhtariyetin hukuki statüsünü oluşturmuştur.1 Gerçekten de
Türkiye’de yerel yönetim ve demokrasinin gelişmesini içeren, anayasa tarihi geçmişimizde ve zamanımızda ilgi çekici, önemli bir hukuksal statü, Ankara’daki milli iradenin merkezi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin hazırladığı 1921 Anayasası’nın hükümleriyle getirilmiştir.
Bir yanıt yazın