Edremit (eski) Kaymakamı Köprülü Hamdi Beyi Yenice’nin İnova Köyü’nde yaralı haldeyken eşkıyalar ele geçirir. Biga’ya götürülürken yolda çeşitli işkenceler yapılır ve ardından delik deşik ederek 17 Şubat 1920 günü şehit ederler.
Gelibolu yakınlarındaki Fransız kuvvetleri denetimindeki Akbaş Cephaneliğine 26 – 27 Ocak 1920’de, 150 vatansever arkadaşıyla baskın düzenleyip çok sayıda silah ve mühimmatı Çanakkale Boğazı’ndan Anadolu yakasına kaçırırlar.
Atatürk’ün Söylevinde Akbaş Cephaneliği ve Köprülü Hamdi Bey konusundan alıntı:
Atatürk “Akbaş Cephaneliğindeki cephanenin bir kısmının İngilizlere verilmesine yardım ettikleri yolunda bir eleştiri vardı. Bu meseleyi biraz açıklayayım.…..Rumeli sahilinde, Gelibolu yakınlarında, Akbaş denilen yerde, bir cephane deposu vardı. Orada Fransızların eli altında bol miktarda silâh ve cephane bulunuyordu. Hükûmet, İtilâf Devletleri’ne tamamiyle boyun eğmiş görünmeyi yararlarına uygun saydığından, sözünü ettiğim cephanelikteki silâh ve cephanenin bir kısmını İtilâf Devletleri’ne vermeyi vaadetmiş. Onlar da Wrangel ordusuna göndereceklermiş. Rusya’ya nakli için bir Rus vapuru da Gelibolu’ya gelmiş. Hükûmet daha önce, İstanbul’daki teşkilât başkanlarımızın izin ve yardımlarını da sağlamış…..
Halbuki, Efendiler, Köprülü Hamdi Bey adında kahraman bir arkadaşımız, Kuva-yı Milliye’den bir müfreze ile, 26/27 Ocak (116) 1920 gecesi, sallarla Rumeli sahiline geçti….” demektedir.(1 )
Köprülü Hamdi Beyin aziz anıların önünde saygıyla eğiliyoruz.17.2.2022 P.be
Zamanı olanlara aşağıdaki “KÖPRÜLÜ HAMDİ BEY KİMDİR?” yazısını okunması önerilir.
Köprülü Hamdi Bey Kimdir?
6 Nisan 1919 tarihinde Damat Ferit Hükümetince kaymakamlıktan azledilen Hamdi Bey, Ayvalık’ta Ali Çetinkaya’nın yanında, bir süre de Burhaniye’de dağınık Kuvvay-i Milliye’yi örgütlemiştir.
Önce Ayvalık’ta bulunan Ali Çetinkaya ile, sonra da Bandırma’da bulunan 61. Tümen Komutanı Kazım Özalp ile güç birliği yapmış ve daha sonra Balıkesir’de kurulmuş Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinde faaliyet göstermiştir.
Akbaş baskınında ele geçirdiği cephanelerden sonra yakalanarak Gavur imam ve adamları tarafından şehit edilir.
1886 Tarihinde Vardar’a bağlı Köprülü Kasabasında doğdu. İlköğrenimini Köprülü kasabasında, orta öğrenimini Üsküp idadisinde yaptı. Ardından İstanbul’a gelerek Mülkiyeyi bitirdi. Memurluk yaşamına Kosova’da maiyet memuru olarak başladı.
1912 yılında patlak veren Balkan savaşına kadar bu bölgede kaldı. Balkan savaşı sırasında yedek subay olarak orduya katılıp Sırplara karşı kahramanca savaştı. Daha sonra Edirne’ye gelen Hamdi bey Edirne’nin Bulgar kuvvetlerinden temizlenmesinden (10 Temmuz 1913) sonra, Edirne Polis Müdürlüğü İdari Bölüm Başkanlığı, birkaç ay sonra da Edirne’ye bağlı Demirköy kazası kaymakamlığına tayin oldu. 1915’te Malkara Kaymakamlığı, Keşan’dan Balıkesir Sındırgı kazası Kaymakamlığı, oradan da Edremit Kaymakamlığına getirildi. Mondros Mütarekesi imzalandığında Edremit Kaymakamı olan Hamdi Bey’in esas mücadelesi ve çalışmaları bu tarihten sonra olmuştur. Evvela Edremit’te Darü’l-Eytam’ı (Yetimler Yurdu) kurarak işe başladı. Kaymakamlıktan ayrıldığı zaman burada 105 şehit yavrusu barınmaktaydı. Halkla ve özellikle gençlerle diyalog kurnada çok başarılı olan 29 yaşındaki bu genç kaymakam, 25 Nisan 1918’de Edremit İdman Yurdu’nu kurdu. İdman Yurdu, daha sonra da Gençlik Kulübü adıyla çalışmalarını sürdürmüştür.
Edremit’te bir matbaa kurulması ve gazete çıkarılması da Hamdi Bey tarafından gerçekleştirilmiştir. Edremit İdadisi’nde ders vermiş, İdman Yurdu’nun müsamerelerinin hazırlanmasında sabahlara kadar çalışmalarda bulunmuştur.
Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra memleket yer yer haksız işgallere uğrarken, Osmanlı Hükümeti İttihat ve Terakki düşmanlığı ile uğraşıyordu. 3 Mart 1919’da düşen Tevfik Paşa kabinesi yerine ertesi gün Damat Ferit Paşa hükümeti kuruldu. Bu hükümet zamanında da İttihatçı avı sürdü. Yeni hükümet bir intikam kabinesi görünümündeydi. Hamdibey 6 Nisan 1919 tarihinde Damat Ferit Hükümetince kaymakamlıktan azledilmiştir.
Azlini müteakip bir süre Ayvalık’ta Ali Çetinkaya’nın yanında, bir sürede Burhaniye’de kalarak bölgedeki dağınık Kuvvay-i Milliye’yi örgütlemiştir.
Önce Ayvalık’ta bulunan Ali Çetinkaya ile, sonra da Bandırma’da bulunan 61. Tümen Komutanı Kazım Özalp ile güç birliği yapmış ve daha sonra Balıkesir’de kurulmuş Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinde faaliyet göstermiştir. Bu sırada Biga Müftüsü Hamdi Efendi’nin Biga’da bulunan Müdafaa-i Hukuk örgütünün desteklenmesi ve var olan kargaşanın giderilmesi hususunda destek talebi söz konusudur. İdarecilikte iyi bir isim yapmış, otoritesi, dürüstlüğü, cesur ve atılgan kişiliği ile öne çıkan Hamdibey, Biga’daki karışık duruma son vermek, Müdafaa-i Hukuk örgütünü güçlendirmek ve Gelibolu yakınlarında bulunan Fransız kuvvetleri denetimindeki Akbaş Cephaneliğine baskın düzenlemekle görevlendirilir.
Hamdibey Biga’da düzeni sağladığı gibi Akbaş baskınının ön çalışma, hazırlık ve planlarını yapar. Nihayet 26 – 27 Ocak 1920’de, 150 vatansever arkadaşıyla cephane baskınını gerçekleştirir. Çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirilir. Ele geçirilen silah ve cephaneyi Milli Kuvvetlere aktarma, ulaştırma gayreti içerisinde olan Hamdi Bey gafil avlanır. 16 Şubat 1920 günü başlayan baskında Anzavur Ahmet ile İmam Fevzi (Gâvur İmam) kuvvetlerinin iki koldan kasabaya girmesiyle kısa süren çatışmalar olmuştur. Hamdi Bey durumun vehameti üzerine silâh ve cephanenin bulunduğu Yeniceköy’e gitmeye karar verdi Biga’dan hareket eden Hamdi Bey ise yolda dinlenmek üzere girdiği İnova Köyü’nde tedbirsizliği yüzünden Gâvur İmam’ın bir grup adamına yakalanır. Eşkıyalar onu Biga’ya götürürlerken yolda işkence ile delik deşik ederek şehit etmişlerdir (17 Şubat 1920).
Hamdibey ve mücadele arkadaşları Biga şehitliğinde yatmaktadır.(Derlemedir)
(1) https://www.atam.gov.tr/nutuk/akbas-cephaneligi-ve-koprulu-hamdi-bey
Bir yanıt yazın