LİBYA’DA ÇÖZÜM // Ahmet Kılıçaslan Aytar


Uluslararası arena 10 yıldır, Libya’da askeri ve siyasi durumla ilgilidir.
Bugün Libya, Avrupa Birliği’ne en yakın açık silahlı çatışmaya sahne oluyor.
Çatışma, cihatçı gruplardan özel milislere ve güvenlik şirketlerine, yabancı silahlı kuvvetlere kadar,
Her biçim ve meşruiyet derecesinde silahlı birimleri içeriyor…  

*
2019’a kadar bu farklı gruplar; iki ana faaliyet merkezinin arkasında birleşti.
Doğu’da Bingazi merkezi ve Batı’da Trablus merkezi.

*
Libya iç çatışmasının  kendine özgü özelliği, her iki gücün de diğerinin meşruluğunu tanımasıdır!
Trablus, Fayez al-Sarraj yönetiminde BM destekli Ulusal Anlaşma Hükümeti’ne (GNA) ev sahipliği yapıyor.
Doğudaki merkezi figürler ise;
Aslında yine Fayez al-Sarraj tarafından yönetilen, Cumhurbaşkanlığı Konseyi tarafından atanan,
Libya Ulusal Ordusu (LNA) komutanı Temsilciler Meclisi Başkanı Aguila Saleh ve Khalifa Haftar’dır!

*
2015 Libya Siyasi Anlaşması çerçevesinde kurulan Cumhurbaşkanlığı Konseyi,
Esas olarak Devlet Başkanı işlevlerini yerine getiriyor.
Başkanlık Konseyi hem Doğu hem de Batı için meşruiyet kaynağıdır.

*
Ancak aktif değildir!
Çünkü altı üyeden alınan kararı veto edebilecek dokuz üyeden oluşuyor!
Çatışma ortamında, bu gereklilik konseyin herhangi bir şeye karar verememesi anlamına geliyor…

*
Mesela, Halife Haftar’ın Başkanlık Konseyi’ndeki ana müttefiki, Başkan Yardımcısı Ali Faraj Qatran’dir.
2019’dan bu yana Trablus’ta hiç bulunmadı!
Ama yakın zamana kadar  resmen tescilli LNA memurları gibi maaşlarını aldı…

*
Nisan 2019’da LNA, Trablus’a bir saldırı başlattı.
Mart 2020’de kuşatma kaldırıldı.
LNA etnik-aşiretler bileşimi ve ekonomik çıkarları açısından;
Her iki tarafın etkisinin doğal sınırı olan Sirt –Al Jufra hattına geri çekildi.
Ana petrol tesisleri LNA kontrolünde kaldı.
O zamandan beri önemli bir değişiklik olmadı…

*
Haftar, Trablus’ta ilerlemesini,
BM tarafından tanınan Sarraj Hükümetini;
Bilhassa Müslüman Kardeşler gruplarının etkisinden “özgürleştirme” gereğiyle açıkladı.

*
Bu açıdan  Libya Savaşı, ulus devletlerin ortaya çıkmasından önceki,
Avrupa’daki ortaçağ çatışmalarını anımsatıyor!
Bu bir nüfuz savaşıdır ve bu savaşı mülkün tanınması ve istihdamı belirliyor…

*
Türkiye, Mısır, ABD, İtalya, Fransa ve diğer ülkelerden silahlı kuvvetler,
Libya’da faaliyet göstererek;
Her zaman kamuya açıklanmayan hedefli misyonlar gerçekleştiriyor.

*
2020′ de Türkiye GNA’nın yanında en görünür taraf oldu.
GNA ayrıca İtalya tarafından da aktif olarak destekleniyor.
Mısır, BAE, Suudi Arabistan ve Fransa GNA’yı destekliyor…

*
2020’de Rusya, Trablus Hükümeti’ni resmen tanımakla birlikte,
Rus Dışişleri Bakanlığı Trablus ile diyalog halindeyken,
Savunma Bakanlığı Khalifa Haftar’ın LNA’sı ile meşru muadili olarak işbirliği yapıyor…

*
Bu sırada dünya ekonomisi koronavirüs salgını ve kilitlemelerle,
1929 Büyük Buhran’dan bu yana en ciddi durgunluğa girdi!

*
Mevcut siyasi ve ekonomik eğilimler devam ederse,
2020’nin kalan döneminde hükümet faaliyetleriyle,
Ekonomilerin düzenlenmesinde yeni bir dönem başlayacaktır.
Bu düzenlemede uluslararası şirketler öncü rol oynayacaktır.

*
Nitekim çok uluslu petrol şirketleri, Libya’da savaş boyunca  faaliyet gösterdi.
Önce üretimi askıya aldılar, sonra yeniden başlattılar.
Personeli tahliye ettiler ve bazılarını geri getirdiler.

*
Libya’nın hidrokarbon kaynakları Fransız Total:  İtalyan Eni:  Avusturya OMV :
Alman Wintershall DEA ve Kanada Suncor liderliğinde,
23 yabancı petrol ve gaz şirketine aittir.

*
İtalya’ya Green Stream boru hattıyla her gün yaklaşık 13 milyon metreküp gaz tedarik ediliyor.
Gaz, Trablus kontrolünde açık deniz Wafa ve Bahr Essalam sahalarında üretiliyor.
İtalya bu yüzden Trablus’taki GNA’yı destekliyor,
Denizaşırı altyapının güvenliği ve varlığını koruyor…

*
Bu noktada Libya’daki gaz tedarik sistemi;
Savaş cephesinin doğudaki güç istasyonları için,
Batı-Doğu teslimatları  da dahil olmak üzere,
Savaş boyunca neredeyse kesintisiz olarak çalıştığını belirtmek gerekiyor.
Uluslararası petrol şirketleri savaşın egemenidirler…

*
İtalyan Eni Batı’da ana paydaş olarak kalırsa,
Libya Ulusal Petrol Şirketi’nin (NOC);
Doğu’da petrol faaliyeti gösteren ana ortakları Total ve Kanada’dan Suncor olacaktır…

*

Diğer yabancı şirketler de Libya’da ortak girişim kurdular.
Petrol şirketleri bu ortak girişimde yerel isimlerini gizleyerek faaliyet gösteriyor.
Mesela Mellitah Oil & Gas Co (MOGCO), Eni’nin ortak girişimidir.
Kanada’nın en büyük enerji şirketi Suncor, Haftar’ın kontrol ettiği bölgede Harrouge Oil’in bir parçasıdır.
Sarir Wintershall DEA: Waha Oil ve Mabruk Oil  Total içindir
İspanya’nın Akakus Repsol, Avusturya OMV, Norveç Eqinor ve yine Total’den oluşan bir konsorsiyumdur.
Türk Petrol Anonim Ortaklığı Libya’da hiçbir konsorsiyuma dahil değildir.

*
Savaşın başlamasından sonra Libya’dan tek bir yabancı petrol üreticisi çıkmadı.
Libya petrol endüstrisine Fransa, İtalya, Almanya, İspanya ve Avusturya gibi Avrupa Birliği ülkelerinden şirketler hakimdir.
Birlik üyesi olmayan İngiltere, Norveç, Kanada, ABD’nin varlığı savaş sırasında bir miktar azalmıştır.
Çinli ve Orta Doğu yatırımcıları şimdiye kadar bu varlıklara erişememiştir.

*
Haftar’ın 2019 Trablus’taki ilerlemesi başlangıçta petrol üretimini askıya almadı.
Çatışmanın her iki tarafı da NOC ile çalışmaya devam etti.

*
Denge Ocak ayında sona erdi.
Doğu toplulukları ihracatlarını kontrol ettikleri terminalleri askıya almaya karar verdi.
Sonuç olarak, toplam üretim günde 1,2 milyon varilden 0,3’e ve daha sonra 0,1 milyon varile düştü.

*
Daha sonra olan COVID-19 ve petrol fiyatının çöküşüydü.
Haftar’ın Ortadoğu sponsorları Mısır, BAE ve Suudi Arabistan,
Petrol üretimine devam etmenin çok erken olduğuna karar vermiş olabilir.

*
Mayıs 2020’de cephedeki durum 2019’un başındaki duruma geri döndü.
Libya’daki siyasi sistemin mimarisi o zamandan beri hiçbir şekilde değişmedi.
Ancak o zaman petrol üretimi var oldu, ancak bugün değil!
Dolayısıyla, şimdi tek yeni faktör petrol piyasası  rol oynuyor.

*
NOC, siyasi sistemin 2011’den bu yana nasıl değiştiğine bakılmaksızın,
Petrol endüstrisini geliştirme stratejisini uygulama eğilimindedir.
2024 yılına kadar mevcut rezervler teknik olarak üretimi günde 3,5 milyon varile çıkarmayı mümkün kılacaktır.

*
Libya’nın üretimi 2019 seviyelerine geri dönmese bile,
Güçlü uluslararası petrol şirketlerinin, yılda 15-20 milyar dolarlık yüksek kaliteli petrol üretme ve tedarik etme olasılığı vardır.

*
Üretim askıya alma, Doğu’daki çeşitli yerel milisler tarafından gelir dağılımına yaklaşımları gözden geçirmek için kullanılıyor.
Şimdiye kadar, Doğu’daki bazı güçlerin petrol ve gaz mevzuatını gözden geçirme çabaları,
Daha çok propaganda etkisi için tasarlanmış bir ütopya gibi görünüyor.
Aynı zamanda, devam eden ademi merkeziyetçilik aslında kurumsal sosyal sorumluluk mekanizmaları aracılığıyla yürütülmekte,
Giderek daha fazla devlet işlevi kurumsal finansmana aktarılmaktadır….

*
Devlet kurumlarının yokluğunda faaliyet göstermek için şirketler meşruiyet boşluğu sorununu çözebilecek aracılara ihtiyaç duyar.
Libya’da böyle bir aracı, daha önceki zamanlardan kalan bir devlet altyapısı olan Ulusal Petrol Şirketi’dir.
NOC Meşruiyet boşluğunu doldurabilmek için,
Kaddafi döneminde oluşturulan bir kurumsal güvenlik kurumu olan Petrol Tesisleri Muhafızlarını (PFG) destekliyor.

*
Libya’da devletin zayıflamasının hükümet alımını, petrol gelirlerindeki payını henüz azaltmamış olması dikkat çekicidir.
Kaddafi’nin son yıllarında kabul ettiği katı ve merkezileştirici yasalar hala yürürlüktedir.

*
Libya’ya çözüm, Uluslararası Petrol Şirketleri vasıtasıyla gelecektir.

4. 8. 2020

Uluslararası arena 10 yıldır, Libya'da askeri ve siyasi durumla ilgilidir.Bugün Libya, Avrupa Birliği'ne en yakın açık silahlı çatışmaya sahne oluyor.Çatışma, cihatçı gruplardan özel milislere ve güvenlik şirketlerine, yabancı silahlı kuvvetlere kadar,Her biçim ve meşruiyet derecesinde silahlı birimleri içeriyor...   - ahmet kilicaslan aytar

KONU HAKKINDA DAHA FAZLA:

GİRİŞ TARİHİ:

GÜNCELLEME:

Bu gibi içeriklerin devam etmesini istiyor, Akademik yayınları veya vatandaş gazeteciliği destekliyorsanız, maddi katkıda bulunabilirsiniz.

İçerik desteği, sponsorluk veya işbirliği teklifleri için bizimle irtibata geçebilirsiniz.

Yorumlar

“LİBYA’DA ÇÖZÜM // Ahmet Kılıçaslan Aytar” için 2 cevap

  1. Polatlılı avatarı
    Polatlılı

    So long my good friend…..

  2.  avatarı
    Anonim

    Ahmet Kiliçarslan AytarjEsomi 6 Ağustosta kaybettim Allah rahmet eylesin.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bugün Gündem
  1. Sadece (Bakara,136)ayeti ekleyerek ve içeriği olduğu gibi aynı bırakarak; (Peygamber(ler)in ALLAH’a Ortaklığı-Hadisler-KUR’AN) yazısı, yeni başlıkla kabul görür mü? Tüm ilgi-alâka,…

  2. Dünya Hayatı; Çoğaltma Yarışı? Ölüm?-KUR’AN?! (Mülk,2)”O, davranış ve eylem bakımından hanginizin daha güzel amel edeceğini-en güzel eseri kimin yapacağını belirlemek-sınamak…

  • 2070 yılına kadar seyahatlerde neler değişecek?..

    2070 yılına kadar seyahatlerde neler değişecek?..

    Şu bir gerçek: İnsanların her geçen yıl seyahat ve tatil tercihleri değişiyor. Bu gerçekler ışığı altında sektör yenileme çalışmalarına hız vermeli. İngiltere merkezli hava yolu ve […]


  • MİLLİYETÇİLİK ve ULUSALCILIK (3)

    MİLLİYETÇİLİK ve ULUSALCILIK (3)

                Ulusalcılık kavramının oluşumundaki ‘tarihsel kalıt’a  eski dilde ‘Ecdadın ruhu’ da denilebilir, ki geçen yazıda buna kısaca değinmiştik. İşte Fransızların ‘kadim ruh’ (l’âme antique) dedikleri […]


  • YSK, RTE’NİN NOTERİ OLMUŞTUR

    YSK, RTE’NİN NOTERİ OLMUŞTUR

    RTE’NİN ANAYASAL OLMAYAN ADAYLIĞINI ONAYLAYAN BU YSK, ALDIĞI KARARLA RTE’NİN NOTERİ OLMUŞTUR YSK’nın son aldığı kararı, RTE’nin CB seçimine aday olarak katılmasını oy birliğiyle almış […]


  • Dünya Hayatı; Çoğaltma Yarışı? Ölüm?

    Dünya Hayatı; Çoğaltma Yarışı? Ölüm?

    Dünya Hayatı; Çoğaltma Yarışı?Ölüm?-KUR’AN?! (Mülk,2)”O, davranış ve eylem bakımından hanginizin daha güzel amel edeceğini-en güzel eseri kimin yapacağını belirlemek-sınamak için ölümü ve hayatı yarattı.” Yaşamın […]


  • Topraklarımızı yabancılara satmayın

    Topraklarımızı yabancılara satmayın

    BAŞKAN KELEŞ: TOPRAKLARIMIZI YABANCILARA SATMAYIN Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sakarya İl Başkanı Ecevit Keleş, Türkiye’de en çok  yabancılara arsa satılan iller arasında Sakarya’nın da olduğuna […]


  • EKONOMİMİZ GERÇEKTEN DE UÇUYOR MU?

    EKONOMİMİZ GERÇEKTEN DE UÇUYOR MU?

    Sn. Erdoğan ve Maliye Bakanı Nebati, Türk ekonomisinin uçtuğunu, uygulanan sisteme Batılıların bile hayran kaldığını üstüne basa basa söylemekteler. Sn. Erdoğan, “Benim alanın ekonomi, bunların […]


  • Deprem bölgesinde sigortalı hasar 100 milyar…

    Deprem bölgesinde sigortalı hasar 100 milyar…

    Maher Holding Sigorta Grubu Başkanı Ahmet Yaşar, 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin yaşattığı acının büyüklüğüne dikkat çekti. Bu tür afetler sonrası rakamlarla […]


  • KARA NİYETLİ PAPAZ

    KARA NİYETLİ PAPAZ

    KARA NİYETLİ PAPAZ HÜSEYİN MÜMTAZ                 Rusya-Ukrayna savaşı ile Lozan’ın, 100 yıl sonra aynı karede yer alabileceğini hiç düşünebilir miydiniz?                 Heybeli’deki kara cübbeli, kara […]


  • Antakya Medeniyetler Korosu

    Antakya Medeniyetler Korosu

    Antakya Medeniyetler Korusu Depremin Yaralarını Sarmak İçin İlk Konserini Duygu Yüklü Mesajlarla Adana’da Başlattı 6 Şubat 2023 sabahı depreminde on binlerce kardeşimiz, annemiz, babamız ve […]


  • Bir Günah Gibi

    Bir Günah Gibi

    Kimin yazdığını bilmiyorum, ancak çok duygusal bir kişinin yazdığına emin olduğum bir şarkı sözü vardır. Aslında şarkı bir Rus halk şarkısından gelmekte, ‘Oçi Çorniye’. Şarkının […]


  • Suudiler, İran ile barıştı…

    Suudiler, İran ile barıştı…

    Suudi Arabistan ile İran’ın 7 yıllık kesintinin ardından Çin’in arabuluculuğuyla diplomatik ilişkileri başlatma kararı, İsrail dışında tüm bölge ülkeleri tarafından memnuniyet verici bir gelişme olarak […]


  • “Rumlarla eşit şartlarda müzakere ederiz…”

    “Rumlarla eşit şartlarda müzakere ederiz…”

    Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs yönetimi ile resmi müzakere masasına oturmak için çerçevenin belirlenmesi gerektiğini vurgulayarak, egemen eşitlik ve eşit […]


  • MİLLİYETÇİLİK ve ULUSALCILIK (2)

    MİLLİYETÇİLİK ve ULUSALCILIK (2)

                Fransız Devrimi sırasında ve hatta Rönesans döneminde, Avrupa’da bir Eski Yunan kültünden sözedilmekte idi.             Örneğin Rönesans’ın sözcük anlamı ‘yeniden doğuş’ olup, bu yeniden doğuş Eski Yunan’ın yeniden […]



Posted

in

by

Tags: