Kara Ocak!
Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de 20 Ocak 1990 tarihinde gerçekleştirdiği katliamın 28. Yıldönümü’nde hayatını kaybedenler her yerde anılıyor.
Azadlığı istəmirəm zərrə-zərrə, qram-qram
Qolumdakı zəncirləri qıram gərək,
Qıram! Qıram!
Azadlığı istəmirəm bir həb kimi, dərman kimi,
İstəyirəm səma kimi!
Günəş kimi!
Cahan kimi!
Çəkil!
Çəkil, ey qəsbkar!
Mən bu əsrin gur səsiyəm!
Gərək deyil sısqa bulaq.
Mən ümmanlar teşnəsiyəm!
13 Ocak 1990’da başlatılan Bakü Katliamını durdurmak iddiası ile Sovyet Ordusu Bakü’ye girerek isyanı kanlı bir biçimde bastırdı. Sovyet birlikleri, 20 Ocak 1990’da Ermenileri korumak iddiası ile Bakü’ye giderek 170’e yakın kişiyi öldürdü. Sovyet Ordusunun sert müdahelesi Azerbaycan halkında büyük tepkilere sebep oldu. Bu bastırma protesto eden Azerbaycan halkı cezalandırmaktan öte, artan milliyetçi akımları ve bağımsızlık girişiminde bulunabilecek tüm Sovyet cumhuriyetlerine bir göz dağı niteliğindeydi. Ancak bu taktik geri tepti ve Sovyet yönetimi altındaki Azerbaycan’da, diğer Sovyet Cumhuriyetlerinde de olduğu gibi, milliyetçilik akımını ve bağımsızlık talebini hızlandırarak, Azerbaycan halkında Sovyet yönetiminin topluca reddine neden oldu ve Sovyetler Birliği’nin çöküşünü hızlandırdı.
20 Ocak günü her kes yakınlarını ve dostlarını aramak için sabahın erken saatlerinde sokak ve meydanlara inmişti. Bakü ve Sumgayıt’ta Rusların açtığı ateş sonucu delik-deşik edilmiş binalar, Azatlık Meydanı (Geçmiş Lenin) ve XI. Kızıl Ordu meydanında öldürülmüş, tank paletleri altında ezilmiş insanlar, kana boyanmış caddeler akıl almaz ve korkunçtu. Azerbaycan’ın özgürlüğü uğruna mücadele edenler hunharca katledilmiş, Bakü savaş meydanına sokaklar ise kan gölüne dönüşmüştü. Kan rengindeki karanfiller şehitlerin üzerini kırmızı bir örtü gibi örtmüştü. Azerbaycan’ın özgürlüğü uğrunda mücadele eden ve Rus tanklarının altında sürüklenen halkın aydınları, şimdiki mankurt iktidar yönetiminde hiç bir demokratik hakları olmadığından ülkeyi terk ederek, muhacir hayatı yaşamaktadırlar. Ülkeyi terk etmeyenler ise cezaevlerinde çürütülmektedir.
Bu katliama “Kara Ocak” denmektedir ve asıl neden ise Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti talepleri ile alakalıdır. Ermenilerin artan toprak talepleri karşısında büyük bir Azerbaycan kitlesi tepki göstermiş ve “Ermeniler Dışarı” sloganları atarak yürüyüşler tertiplemişlerdi. Buna misilleme olarak Ermenistan’da yaşayan çok sayıda Azerbaycanlı kovulmuştu.
“20 Ocak Katliamı” ya da “Kara Ocak” olarak anılan olaylar sonrasında Azerbaycan Halk Cephesi liderleri ve bağımsızlık yanlıları tutuklandı.
Haber/Hesen Mirzoyew-Bakü
www.turkishnews.com