Batırel’e İnanan Vatandaş Tasarruflarını Batırdı mı ?

Bu köşede 1 Ocak 2017’de yayınlanan yazımda doların ateşinin neden düşürülemediğini,  dolar bozdurmakla dolardaki artışın önlenemeyeceğini yazmıştım.  CNN Türk’te   Tarafsız Bölge programına  katılan  iktisatçı  Necmettin Batırel  “Dolar yakında düşecek, buradan vatandaşlara sesleniyorum, ellerinde ne kadar dolar varsa bozdursunlar” demişti. BATIRel’e inanan vatandaş da  dolarları bozdurarak tasarruflarını batırmıştı. Ahmet Hakan  da  haklı olarak kendisine şu soruyu sormuştur: “Necmettin Baba! Bir ses ver yahu! Sana uyup dolarlarını bozduranlar, seni arıyorlar.” - money 163502 640

Bu köşede 1 Ocak 2017’de yayınlanan yazımda doların ateşinin neden düşürülemediğini,  dolar bozdurmakla dolardaki artışın önlenemeyeceğini yazmıştım.  CNN Türk’te   Tarafsız Bölge programına  katılan  iktisatçı  Necmettin Batırel  “Dolar yakında düşecek, buradan vatandaşlara sesleniyorum, ellerinde ne kadar dolar varsa bozdursunlar” demişti. BATIRel’e inanan vatandaş da  dolarları bozdurarak tasarruflarını batırmıştı. Ahmet Hakan  da  haklı olarak kendisine şu soruyu sormuştur: “Necmettin Baba! Bir ses ver yahu! Sana uyup dolarlarını bozduranlar, seni arıyorlar.” - money 163502 640

Bu köşede 1 Ocak 2017’de yayınlanan yazımda doların ateşinin neden düşürülemediğini,  dolar bozdurmakla dolardaki artışın önlenemeyeceğini yazmıştım.  CNN Türk’te   Tarafsız Bölge programına  katılan  iktisatçı  Necmettin Batırel  “Dolar yakında düşecek, buradan vatandaşlara sesleniyorum, ellerinde ne kadar dolar varsa bozdursunlar” demişti. BATIRel’e inanan vatandaş da  dolarları bozdurarak tasarruflarını batırmıştı. Ahmet Hakan  da  haklı olarak kendisine şu soruyu sormuştur: “Necmettin Baba! Bir ses ver yahu! Sana uyup dolarlarını bozduranlar, seni arıyorlar.”

Necmettin Baba’da bu soruya şu cevabı vermiştir: “Ahmet Hakan Bey… 7 Aralık’taki programınızda ‘Dolar düşecek, satın’ demiştim. Düşmedi mi? Düştü… İki gün içinde 3.50’den 3.35’e inmedi mi? İndi. Benim sözümü dinleyip 3.10’dan, 3.20’den aldıkları dolarları satanlar para kazanmadı mı? Kazandı.O zaman ne tantana yapıyorlar? Onlardaki kuyruk acısı ne biliyor musunuz? Kârdan zarar… Ben o gün bir yorumda bulundum, hatta ‘yanılabilirim’ de dedim. Dolardaki son yükseliş anormal bile değil, çağdışı… Tüm dünya birleşmiş Türkiye’yi batırmak için kurşun yağdırıyor.  Orantısız güç kullanıyorlar. Aynen Reina’daki katliam gibi… Silahsız masum insanların makineli tüfekle taranması gibi…Buna kimse dayanamaz. Bilmem anlatabildim mi?”

Ahmet Hakan’ı bilmem ama ben bu cevaptan bir iktisat hocası olarak hiçbir şey anlamadım.

Öncelikle neden tüm dünya birleşerek Türkiye’yi batırmak için kurşun yağdırsın? Tüm dünyanın işi gücü yok Türkiye ile neden  uğraraşsın. Kurşun yağdırmakla  dolardaki artış arasında ne gibi bir ilişki var? Merkez Bankası Başkanı acaba bu ilişkiyi nasıl açıklar?  Dolardaki gelişmeleri “kurşun yağdırmak” ile açıklayan  öğrencimi ben  sınıfta bırakırdım. Çünkü, dışa açık ekonomilerde döviz kurları, ekonomik faaliyetleri etkileyen çok önemli göstergelerden biridir. Bu göstergedeki istikrarsızlık, ekonomik faaliyetleri olumsuz yönde etkiler ve istikrarsızlığa yol açar.

Dolar ve diğer konvertibl paraların Türk Lirası karşısında değer kaybı iç ve dış ekonomik ve politik gelişmelere bağlıdır. Necmettin Batırel’in  görmek istemediği dolardaki bir iki günlük dalgalanmalar değil, uzun vadeli gelişmelerdir.  Yoksa  “İki gün içinde 3.50’den 3.35’e inmedi mi? İndi. Benim sözümü dinleyip 3.10’dan, 3.20’den aldıkları dolarları satanlar para kazanmadı mı?” diyerek  açıklama  yapılamaz. O zaman şu soruyu sormak gerekir:  Dolar 3.50’den 3.35’e indiğinde 3.10’dan aldıkları dolarları Batırel’in sözünü dinleyip satanlar, şimdi dolar 3.72’lerde iken  satamadıkları için  zarar  etmiş olmuyorlar mı?

Okumaya devam et  Erdoğan Ermenistan’da ısrarlı

Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın  bir gazetecinin döviz kurlarındaki yükselişle ilgili soruya  verdiği karşılık önemlidir: “Bizimki med cezir hareketi gibi oldu. Bir konuşma yapıyorsunuz. Bakıyorsunuz ki bir konuşmada hemen iniveriyor. Sonra tekrar çıkıveriyor.” Bu cevap şunu gösteriyor. Kurdaki dalgalanmaların temel sebebi, ekonomik olmakla birlikte siyasidir de.

Döviz piyasalarındaki aşırı oynaklığın ve Türk Lirasının değer kaybetmesinin arkasında yatan dinamikleri sadece ekonomik verilerle açıklamak doğru değildir. Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye ile ilişkileri dondurma kararı kuru olumsuz yönde etkilemiştir. Günümüzün küresel dünyasında siyasi ve  jeopolitik risklerin artması, sadece parasal önlemlerle sorunların çözümünü zorlaştırır.

Ekonomide dolarizasyonu azaltmaya yönelik önlemler alınması doğrudur ama yeterli değildir. Terör, referandum, Suriye krizi, hukukun üstünlüğünden sapma, Batı dünyası ve Avrupa Birliği ile olan anlaşmazlıklar ile OHAL gündemden düşmeden ve de ABD Merkez Bankası’nın izlediği politikalara uyum sağlamadan dolardaki artışı önlemek zordur. Nitekim sadece dolar bozdurmakla dolardaki anormal artış önlenememiştir

Sorunu, doları ucuz alıp pahalı satarak para kazanma olarak değerlendirirseniz, bunun  “su üzerinde yazı yazmak” la eşdeğerli olduğunu bilmeniz gerekir.  Ekonomideki genel dengeyi ihmal ederek  olayı sadece para kazanmaya indirgerseniz eğer,  bu sizin hayal dünyasında yaşadığınızı gösterir. Uluslararası kuruluşlar dolardaki ani dalgalanmaları değil uzun vadedeki değerinin ne olacağını bilmek isterler.

Benim her 3 ayda bir  Münih’teki IFO Merkezine (Ifo Center for Business Cycle Analysis and Surveys) gönderdiğim  sualnamede (Q u e s t i o n n a i r e WES Survey January 2017: Data requested for Turkey  Code-No.: 16001852 – 5032.8059.01) ABD doları karşısında Türk Lirasının gelecek 3 ay sonrasındaki durumu  sorulmaktadır. (Question 6: At present, in relation to this country’s currency the following currencies (US dollar, euro, UK pound, and yen) are….. (in case a currency is your local currency, please disregard the respective category) US dollar [ ] 1 overvalued, [ ] 2 about at proper value, [ ] 3 undervalued)

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek,  Ocak 2016’da 2016-2018 Orta Vadeli Program’da (OVP) doların 2016’da ortalama 3 TL olacağının beklendiğini açıklamıştır. OVP’de dolar kuru tahmini yer almazken açıklanan hedeflerden kurun hangi seviyelerde olabileceği hesaplanmıştır.  OVP’da  ortalama dolar kuru 2017 için 3.13 TL, 2018 için 3.24 TL olarak  kullanılmıştır. Dolar şimdi 3.72 seviyesindedir. Bu durumda OVP hedeflerinin  yeniden revize edilmesi gerekir.

Okumaya devam et  Halk bu mektubun neresinde?

Türkiye’de bir moda var. Bilgi sahibi olmayanlar fikir sahibi olmadan dolardaki artışı  “Onlardaki kuyruk acısı ne biliyor musunuz? Kârdan zarar…” diyerek basitleştiyorlar. Ekonomini temel kurallarını “es geçerek” olayı “kuyruk acısı” yada “kurşun yağdırmakla” açıklayanlara Türkiye Ekonomisi kitabımın 16 ve 17’nci bölümlerini, (s. 597-581) ve Uluslararası Ekonomi kitabımın 21 ve 22’nci bölümlerini  (s. 555-637) okumalarını öneririm.


Comments

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir