Suriye’de sular iyice ısınıyor…

NECDET BULUZ

Rusya Devlet Başkanı Putin’in Esad’dan vaz geçmeye niyetli olmadığı ve Suriye’deki siyasi geçiş Planı’nda da Esad’ın yer alacağını açıklaması yeni bir tartışma yarattı. Suriye krizi için 8 maddelik bir plan hazırlayan Rusya’nın bu planında Esad’ın da yer aldığı görülüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) kulislerinde Rusya’nın, Suriye’de 18 aylık bir anayasal reform süreci, ardından da cumhurbaşkanlığı seçimleri düzenlenmesini öngördüğü bir teklif belgesi sızdırıldığı ortaya çıktı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova’nın son yaptığı açıklamaya dikkat edilecek olursa, Rusya’nın Esad’sız bir çözümden uzak kaldığını görürüz. Yapılan açıklamada Moskova’nın Viyana’da iki ana meseleye odaklanacağını dile getiriliyor ve “Birincisi, Suriye’de ve bölgede kimin terörist olarak görüleceğinin sistematikleşmesi ve anlaşılması, ikincisi de Suriyeli muhalifler arasından Şam’la müzakereler yürütebileceklerin bir listesinin oluşturulması.”ifadeleri kullanılıyor.
Rusya, Esad’a karşı savaşan grupları “terörist” olarak değerlendiriyor. Bu grupların Suriye’de iş başına gelmesinin de karşısında duruyor. IŞİD’ın da terörist grup olduğu Rusya’nın hazırladığı 8 maddelik belgede de yer alıyor.
Daha açık söyleyelim:
Rusya, Suriye’deki iç savaşın sona erdirilmesini, bunun ardından da seçimlere geçilmesini istiyor. Bu seçimlere Esad’ın da katılabileceği görüşünü ortaya koyuyor. Putin, Esad’ın da seçimlere katılması için bastıracak.
Peki, seçimler sonunda Esad yeniden Başkan seçilirse ne olur?
Bu seçimin meşruiyeti tartışılacaktır. Özellikle Esad’ın gitmesini isteyen ülkelerde şok yaşanabilir. Bunlara rağmen sızan haberlere göre Amerika ile Rusya’nın Esad’ın seçimlere katılması konusunda bir anlaşma sağladığı yolundadır.
Bu anlaşmadan haberi olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce “Suriye’de Esad ile de geçiş sağlanabilir” demesinin ardında böyle bir anlaşmanın varlığının olduğunu görmekteyiz.
Eğer Suriye’de seçimler yapılır Esad da yeniden Başkan seçilirse şu yetkilere sahip olacak:
Suriye’de seçimle başa gelecek cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlere başkomutan olacak, özel hizmetler ve dış politikanın kontrolünü elinde bulunduracak.
Burada en büyük yarayı hiç kuşkusuz Türkiye almış olacaktır. Suriye politikalarının tamamen çökmüş olduğu daha açık biçimde görülecektir.
Rusya’nın hazırladığı bu 8 maddelik belgenin sızması üzerine Rusya tarafından yapılan açıklamalarda belgenin doğruluğu kabul ediliyor. Yapılan açıklamalarda “Bunlar bizim önerilerimiz olarak masaya gelecek. Karşı tarafın da önerileri olabilir, bunları tartışırız” ifadeleri yer alıyor.
Belgede, önerilen 18 aylık anayasal reform sürecinde oluşturulacak anayasa komisyonuna ise Devlet Başkanı Esad’ın önderlik etmemesi, onun yerine tüm tarafların kabul edeceği bir adayla sürecin idare etmesi gerektiği belirtiliyor. Fakat süreç boyunca Esad’ın iktidarda kalıp kalmayacağına dair herhangi bir ifadeye yer verilmiyor. Burada bir açık kapı bırakılmış. Müzakereler sonunda bu boşluğun doldurulacağını sanıyoruz.
Belgede şu ifadeler de yer alıyor:
“Muhalif gruplar, teröristlerin Suriye’de iktidara gelmesine engel olunması ve Suriye’de egemenlik, toprak bütünlüğü ve siyasi bağımsızlık sağlanması, ayrıca devletin laik, demokratik yapısının korunması amacını paylaşmalı.”
Esad’a karşı olan ülkelerin bu belgede yer alan maddelere karşı çıkacaklarını sanıyoruz. Ancak, Rusya’nın ağır basması, eğer iddia edildiği gibi Esad konusunda Amerika ile bir anlaşmaya varması halinde Esad karşıtlarının hiçbir varlık gösteremeyeceğinin de altını çizelim.
Özetleyecek olursak:
Şimdi IŞİD’ın bölgeden sökülüp atılması gerçekleşecek. Kuzey Suriye’de bir Kürt koridorunun açılmasına Rusya sessiz kalacak. Terörist grupların dışında kalan muhaliflerle Esad ve yanlılarının bir araya gelmesi sağlanacak. Bu süre içinde tarafların ateşkes yapması sağlanacak. Suriye’de de siyasi alana geçiş süresi için düğmeye basılacak.
Suriye’de yapılması düşünülen seçimlerde yine Esad veya Esad yanlılarının ağırlıklı olarak iş başına geleceği konuşuluyor.
Dış güçler bir yerde hedeflerine ulaşmış olacak. Suriye 3’e bölünecek. Bundan da en çok istifade eden hiç kuşkusuz bölgedeki yayılmacı İsrail olacaktır. Bunun yanında ortaya bir de Bağımsız Kürt Devleti çıkar mı, bunu da bekleyip kısa zamanda olmasa bile birlikte göreceğiz.
Bu noktada şunu da görmekteyiz:
Suriye’deki durum Irak’tan ve Libya’dan farklı bir süreçten geçmiş olacak gibi görünüyor. Bilindiği gibi Irak’ta Saddam, Libya’da Kaddafi bir şekilde ortadan kaldırılmıştı. Suriye’de ise Esad’ın sonunun böyle olmayacağı görülüyor.
[email protected]
www.facebook.com/necdet.buluz