Rum tarafında Pazar günü yapılan Milletvekilliği seçimlerinin artçı depremleri yavaş yavaş hissedilmeye başlandı.
İlk sorun Meclis Başkanlığında yaşanacak.
Arkasından 7 Temmuz zirvesi için toplanacak olan Ulusal Konseyde Hristofyas’a yapılacak eleştiriler ve baskılar yeni bir sorun oluşturacak.
DİSİ’nin oylarını yüzde 3.75 arttırması, EOKA’nın 2011 versiyonu olan ELAM’ın üç ay gibi kısa bir sürede partileşip oyların yüzde 1,08’ini alması Rum tarafındaki gidişatın ve esmekte olan rüzgârların yönünü belirliyor.
Meclis Başkanı 3 Haziranda seçilecek. Topu topu 9 gün var bu seçime.
Kıbrıs Rum Temsilciler Meclisinde toplam 83 sandalye var. Bunun 24 tanesi Kıbrıslı Türkler ait ama 1964 yılında Kıbrıslı Türk Temsilciler Meclisi üyelerinin silah zoru ile Temsilciler Meclisten kovulmalarından sonra bu sandalyelere kimse oturmadı.
1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasına göre 3 sandalye de Kıbrıs’ta yaşayan 3 azınlık grubuna, Maronitler’e, Ermeniler’e ve Latinler’e ait. Bunlara Dini Gruplar da deniyor. Bu azınlıkların her biri için 1 Milletvekili seçiliyor ama bu milletvekilinin oy kullanma hakkı yok. Sadece kürsüden konuşabiliyor, Meclisin Komisyon çalışmalarına katılabiliyor ve temsil ettiği grubun sorunlarını dile getirebiliyor.
Geriye kalan 56 Milletvekili ise sadece Rumlardan oluşuyor. Mevcut yasaya göre Rum Temsilciler Meclisine seçilebilmek için Kıbrıslı Rum kökenli ve Ortodoks olmak gerekiyor.
Kıbrıs Rum tarafında yaşayan Avrupa Birliği üyesi kişiler, kendi aralarında birleşip 11,000 oyu bir tek kişide toplayabilseler bile, bu kişi Kıbrıs Rum Cemaatinin üyesi olmadığı müddetçe Meclise seçilemiyor.
Rum meclisinin 2 Haziran Perşembe günü yapacağı ilk oturumuna, en yaşlı üye sıfatıyla DİSİ Başkanı Nikos Anastasiadis başkanlık edecek.
Milletvekillerinin yemin etmelerinin ardından Kıbrıs Rum Temsilciler Meclisi Başkanının seçimine geçilecek. İlk turda 29 veya daha fazla oy alan kişi Meclis Başkanı olacak. İlk oylamada meclis başkanı seçilememesi durumunda ikinci tur oylamaya geçilecek ve oyların 2/5’ini yani asgari 23 oy alan aday Meclis Başkanı olacak.
İlk iki turda 28-28 dengesinin bozulamaması durumunda üçüncü turda, meclisteki en yaşlı üye sıfatıyla meclise başkanlık edecek milletvekilinin, ki bu kişi Nikos Anastasiades olacak, kullanacağı oy belirleyici olacak yani 2 oy olarak sayılacak.
Her ne kadar DİSİ, DIKO ile ipleri koparmak niyetinde olmadığını açıklamışsa da, ortak çıkarılacak bir adaya oy vereceği kesin.
Bu ortak adayın DIKO Başkanı Marios Karoyan’un olması ise zor bir olasılık.
Bu aşamada devreye EDEK ve adayı Yannakis Omiru girmekte.
EDEK şimdi Mecliste kilit parti ve politik görüş olarak hem DIKO’ya yakın, hemde DISI’ye. Birisi Rum milliyetçisi, diğeri de Yunan milliyetçisi. EDEK’de Milliyetçi Sosyalist.
Dışa karşın bir şey belli etmeseler de DIKO içinde kazan kaynıyor. Papadopulos döneminde başkan vekili olan Larnaka Milletvekili Nikos Kleanthus ile başkan yardımcısı Yorgos Kolokasidis seçimleri kaybetti. Papadopulos’un oğlu Nikolaos Papadopulos ise DIKO Başkanlığına aday. Meclis Başkanlığına Marios Karoyan seçilirse, Nikolaos Papadopulos’un başkanlık hayalleri suya düşecek. Kleanthus ile Papadopulos, aralarına Kolokasidis’i de alarak DIKO içinde bir cephe oluşturdular. Eninde sonunda DIKO Başkanlığı Nikolaos Papadopulos’a geçecek.
Marios Karoyan ise koltuğunu sağlama almak için seçimin ertesi günü AKEL ile masaya oturarak, AKEL ve DİKO arasında işbirliği (koalisyon) akdini yeniledi.
19+9’luk aritmetk ile eski koalisyon ortaklarının tekrar Rum Temsilciler Meclisinde çoğunluğu ele geçirebilmeleri için 1 tek oy yeterli olacak. Tabii 9 DIKO milletvekilinin tümü de Karoyan’ı desteklerse.
Kıbrıs Rum tarafında yapılan son seçim sonrasında nahif bir köprü üzerinde oluşan politik dengenin müzakereleri de etkileyeceği kesin.
7 Temmuz’da BM Genel Sekreterinin huzurunda yapılacak üçlü zirvede Rumların müzakerelerden ne beklediklerini daha da netleşecek ve belki de zirvelerin en sonuncusu olacak.
Rum tarafında son yıllarda yükseliş gösteren sağ görüş ve milliyetçilik akımları, müzakerelerin gidişatını farklı bir kulvara sokacak.
Prof. Dr. Ata ATUN
Bir yanıt yazın