Türkiye’den büyük Kürt açılımı

Zeynep GÜRCANLI/hurriyet.com.tr
 
Cumhurbaşkanı Gül, bu ay içinde yapmayı planladığı Irak gezisine, sürpriz bir kararla, Kuzey Irak’ı da dahil etti. Gül’ün Bağdat’tan sonra, Talabani ile birlikte, hem Kerkük’e, hem de Erbil’e gitmesi üzerinde çalışılıyor.
Bayram’da Kerkük’ü kana bulayan intihar saldırısı, Türkiye’nin de Irak politikasındaki dengeleri de tamamıyla

Zeynep Gürcanlı YAZIYOR

değiştirdi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün bu ay içinde yapmayı planladığı Irak gezisine, Kuzey Irak’ın da eklenmesi gündeme girdi.

Gül’ün, Bağdat’ta yapacağı temasların ardında, Irak’ın Kürt kökenli Cumhurbaşkanı Celal Talabani ile birlikte Irak’ın kuzeyine geçmesi, burada Türkiye için büyük önem taşıyan Kerkük’ü ve Iraklı Kürtlerin “başkenti” durumundaki Erbil’i ziyaret etmesi üzerinde çalışılmaya başlandı.

Türkiye’nin Irak politikasında “devrim” niteliği taşıyan bu değişikliğin temeli de yeni atıldı. Bayramın son günü Kerkük’te 55 kişinin öldüğü, 100’e yakın kişinin de yaralandığı intihar saldırısının ardından, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, başsağlığı dileklerini iletmek üzere Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’yi telefonla aradı.

Kürt kaynaklardan edinilen bilgiye göre Gül, telefon görüşmesinde Kerkük’ü de ziyaret etmek isteğinden bahsetti. Talabani ise bunun üzerine “beraber Kerkük’e gideriz” dedi, ancak diplomatik bir üslupla Gül’den “Erbil’i de ziyaret etmesini” rica etti. Gül’ün Erbil ziyareti konusuna doğrudan “evet” demediği, ancak karşı da çıkmadığı öğrenildi.

TÜRK CUMHURBAŞKANI, TÜRKMEN KENTİNDE…

Türkiye Cumhurbaşkanı’nın, Irak’ın en tartışmalı bölgesi olan Kerkük’e gitmesi, sadece Türkiye açısından değil, tüm bölge açısından da önem taşıyor.

Çünkü Iraklı Kürtler, ABD işgalinin ardından Irak’ın kuzey bölgelerinde kontrolü ele geçirdiklerinde Kerkük’e de girmişler ve tarihi bir “Türkmen kenti” olan Kerkük’te ilk iş olarak nüfus ve tapu kayıtlarını yakmışlardı.

Ardından, peşmerge kontrolü altında yaşayan Kerkük’te, kimi zaman zorla, kimi zaman ise para ile kandırılarak, ciddi nüfus değişiklikleri yapılmıştı. Kentteki Türkmenler Kerkük’ten ayrılmaya zorlanırken, Irak’ın çeşitli bölgelerinden çok sayıda Kürt ailenin de kente yerleşmeleri sağlanmıştı. Kürtlerin amacı, petrol zengini Kerkük’ü, kontrolleri altındaki “Kürt özerk bölgesinin başkenti” yapmaktı.

Nitekim, Irak Anayasası hazırlanırken de Kürtlerin baskısıyla koyulan özel bir madde ile, “Kerkük’ün geleceğine, kentte yapılacak bir referandumla karar verilmesi” maddesi eklenmişti.

Ancak bu demografik değişiklikler dünya gündemine taşıyan Türkiye, sonunda Washington yönetimini ve Birleşmiş Milletleri, “Kerkük’ün özel statülü bir yerleşim yeri” olduğuna ikna etti. Kürtlerin uğraşmalarına rağmen, Türkiye’nin tezi öne çıktı ve Kerkük’te yapılması planlanan referandum sürekli ertelendi ve hala gerçekleştirilmedi. Üstelik, Irak’ın genelinde 31 Ocak’ta yapılacak olan yerel seçimlerde, “Kerkük’ün istisna kabul edilmesi” ve kentte yerel seçim yapılmaması da karara bağlandı.

Tüm bu gelişmelerin ardından, Türkiye Cumhurbaşkanı sıfatıyla Gül’ün Kerkük’e gitmesi, hem şehirde kalan Türkmenler açısından, hem de dünyaya verilecek mesaj açısından büyük önem taşıyor.

Ancak bu adıma karşılık, Gül’ün Talabani’yi de kırmayarak, Erbil’e giderek “Iraklı Kürtlerle açılımda” yeni bir adım atması üzerinde de çalışılıyor.

TEK ENGEL, GÜL’ÜN KULAK PROBLEMİ

Cumhurbaşkanı Gül’ün Irak ziyareti uzun zamandır planlanıyordu. Hatta Gül’ün bayramda planlanan Diyarbakır ziyareti de, Bağdat’a yapacağı gezi öncesinde “özellikle” konulmuştu.

Ancak kulağında meydana gelen bir rahatsızlık nedeniyle Gül, Diyarbakır’a gidemedi.

Kulak problemi nedeniyle uçak kullanamayan Cumhurbaşkanı’nın, rahatsızlığının düzelmemesi halinde Irak ziyaretini de geçici olarak ertelemesi gündemde.