Cezayirli bir sade vatandaş öğretmenin Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümü üzerine yazdığı mektubu o devirleri yaşamamış artık hatırlayacak kimsesi kalmamış tüm gençlerimizin okumasını dileriz:
Cezayirli öğretmen A. Merad’dan
T.C. Büyükelçisi Davaz’a mektup, 12.11.1938
Sayın Büyükelçi, ben basit bir kişiyim ve belki Ekselanslarına yazmaya hakkım yoktur. İyice Fransızlaşmış bir Cezayirli aileden doğdum. Bununla birlikte, bizde babadan oğula değişmeden geçen geleneği asla unutmadım. Bu geleneğe göre biz, Fransızların işgalinden önce Cezayir’e yerleşmiş olan o Türk soyundan gelmekteyiz. Doğum şehrimiz Tlemcen’de bize Kourgoules lakabı verilir. Araplar ve Avrupalılar bizden aynı şekilde nefret ediyorlarsa, bu, ecdadımızın hatırasından ve bizim asıl gurur duygusu taşımamamızdandır.
Günümüzde bizim gözlerimiz bir tek adama çevrilmişti. Kader o adamı bir milleti kurtarmak ve hakir görülmekten korumak için seçmişti. Fetih topraklarına, Libya’ya, Tunus’a, Cezayir’e serpilmiş aynı milletin bazı çocukları, ne yazık, hakir görülmekten kurtulamadılar. Evet bizler, artık geri dönememek üzere Fransızlaştık. Ama ecdadımıza taparcasına saygı beslemeyi hiç kimse bize yasaklayamaz. Şu halde Ekselans, şunu söylememe müsaade buyurunuz ki, Türkiye sınırları dışında, burada, Fransa’da da kendi kendini (Türklüğünü) hatırlayan yürekler vardır. Kemal Atatürk öldü ve sizin gibi bizler de ağlaşıyoruz. Medenileşmek için milliyetini değiştirmiş olan bizler, o Büyük Yenilikçi Adama, o Mustafa Kemal‘e (Mustapha le Parfait) sizlerin neler borçlu olduğunuzu biliriz!
Bu saygının biçimini hoşgörünüz Ekselans. Inanınız derece içtenlikle kaleme alınmıştır…