Baharın gelişini, Nevruz’u kutladığımız bu günlerde Anadolu’da kutlanan en eski bahar bayramı olan AN.TAH.SUM BAYRAMI’nı anmadan geçemeyiz. AN.TAH.SUM Bayramı; Hitit çivi yazılı metinlerinde geçen bir ilkbahar şenliğidir. Bu özelliğiyle Anadolu’da ismi bilinen ilk ilkbahar bayramıdır. İlkbahar’ın gelişinin ve bolluğun bereketin geri gelmesinin kutlaması olan AN.TAH.SUM ya da Çiğdem Şenliği, Çiğdem çiçeklerinin açmasıyla başlar ve 38 gün… Okumaya devam et HİTİTLERDE BAHAR BAYRAMI (AN.TAH.SUM)
Kadir Yıldırımsal
SURİYE’DEKİ TÜRK TOPRAĞI SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ VE CABER KALESİ
Bugünlerde “Suriye’deki Türk toprağı Caber Kalesi, IŞID militanları tarafından tehdit altında” diye tüm yayın organlarında yazılar okumakta ve seyretmektesinız. Burada bir yanlışlığı düzeltmek lazım Suriye’deki tehdit altında olan Türk toprağı Caber kalesi değil Süleyman Şah Türbesi’dir. Bunun neden böyle olduğu konusunu hep beraber inceleyelim. Caber Kalesi, Yavuz Sultan Selim devrinde Osmanlı Topraklarına katılmıştır. Osmanlı Devleti’nin… Okumaya devam et SURİYE’DEKİ TÜRK TOPRAĞI SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ VE CABER KALESİ
MELİSA UZUNARSLAN (COMPOSER AND VIOLINIST)
Kendisini, Naughty Boy ft.Sam Smith’in La la la adlı şarkısına yapmış oldukları cover ile tanıdım. Şarkıya; Melisa Uzunarslan, Uğur Baloğlu ve Cem Önsöy müthiş bir yorum katmışlar ve bana göre orijinal versiyonundan daha güzel bir yapıt ortaya çıkmış. Melisa’nın; hem sesi, hem de kemanı ile katkısı büyüleyici. Hani derler ya “Bir Yıldız Doğuyor” (A Star… Okumaya devam et MELİSA UZUNARSLAN (COMPOSER AND VIOLINIST)
ÇİVİYAZILI BELGELERDE DALKAVUKLUK (UŞAK VE EFENDİSİ)
Bu sefer çiviyazılı tablet konumuz Sumerce değil, Akadca yazılmış bir tablet. Bu tablet M.Ö. 1800’lere tarihlenmekte. Sumercesi var mı bilinmiyor. Fakat olması muhtemeldir ve belki günün birinde bulunur. Metin; bir uşak ve efendisi arasında geçen komik, eğlendirici diyalog içermektedir. Efendisi uşağına yapacağı işleri söylüyor, uşak da onu bilgece onaylıyor. Aralarında geçen diyalog şöyledir: Uşak dinle… Okumaya devam et ÇİVİYAZILI BELGELERDE DALKAVUKLUK (UŞAK VE EFENDİSİ)
SUMERLILERIN İLK HAVYAN FABLLARI (MANZUM ÖYKÜ) VE BİR ATASÖZÜ
Bu defa yazımız Sumer çiviyazılı metinlerindeki hayvan fablları hakkında. İlk önce fabl kelimesinin anlamını bilmeyenler için kısa bir açıklamasını yapalım. Fabl ya da Öykünce; sonunda ders verme amacı güden, güldüren, düşündüren ve genellikle manzum öykülerdir. Genellikle hayvanların ve bitkilerin konuşmasıdır. Fablların kahramanları genellikle hayvanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve tıpkı insanlar gibi… Okumaya devam et SUMERLILERIN İLK HAVYAN FABLLARI (MANZUM ÖYKÜ) VE BİR ATASÖZÜ
SUMER TARTIŞMASI: SABAN İLE KAZMA
Sumer tartışmalarının en güzel örneklerinden biridir. Saz şairlerinin atışmalarına benzer. Philadelphia Üniversite Müzesi’nde bulunan kırık tablet parçalarının zaman içerisinde birbirleriyle eşleştirilmesi sayesinde gün yüzüne çıkmıştır. Bu tartışmaların en ilginç özelliklerinden biri, yazarın eserin sonuna kadar galip olanı açıklamamasıdır. Bu tartışmalarda Kış Yaz’a, Tahıl Sığır’a, Kuş Balık’a, Ağaç Kamış’a, Bakır’ın Gümüş’e üstün gelmesidir. Bu tartışmalara örnek… Okumaya devam et SUMER TARTIŞMASI: SABAN İLE KAZMA
SUMERLİLERİN BİRA TARİFİ (NINKASI İLAHİSİ)
Mezopotamya’daki eski uygarlıklar üzerine çalışma yapan Leo Oppenheim; “Bir bira imalatçısının zanaatı, Mezopotamya’da bir tanrıçadan ilahi koruma sağlayan ve sosyal destek alan tek meslektir. Şüphesiz ki Tanrıça panteonundan NINKASI ve SIRIS sayesindedir” der. Sumerlerin NINKASI İLAHİSİ, M.Ö. 1900 lere tarihlenen bir bira tarifini içeren çiviyazılı tablettir. Bu umulmadık biranın imalinde özel bira-ekmeği “bappir”, arpa ve… Okumaya devam et SUMERLİLERİN BİRA TARİFİ (NINKASI İLAHİSİ)
HAMBURG’TA CUMARTESİ GÜNÜ YİNE PROTESTOLAR VARDI
Almanya’nın en büyük ve önemli şehirlerinden biri olan Hamburg’ta çıkan olaylar nedeniyle yürürlüğe konulan “Tehlikeli Bölge Uygulaması” geçtiğimiz cumartesi günü gösterilerin sembolü haline gelen “Tuvalet Fırçası” ile protesto edildi. Şehrin St. Pauli semtinde toplanan yüzlerce protestocunun yaptığı yastık savaşında üç polis yaralandı ve iki kişi gözaltına alındı. Protesto başladığında her şey sakin geçiyordu, fakat Schanzen… Okumaya devam et HAMBURG’TA CUMARTESİ GÜNÜ YİNE PROTESTOLAR VARDI
SUMER VE TÜRK DİLİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR
Yazılarımı takip edenler bilir Sumerce ve Türkçe üzerine çeşitli araştırmalardan bahsetmiştim. Bunlardan biri de Kazak yazar Olcas Süleyman’ın yaptığı araştırmadır. Olcas Süleyman 1936 yılında Alma Ata’da doğmuş ve jeoloji eğitimi aldıktan sonra Moskova Edebiyat Enstitüsü’ne kaydolmuştur. Yazmış olduğu Az-İ-Ya adlı kitap en önemli eserlerinden biridir. Eski Sovyet döneminde yasaklı olan kitap, rejimin yıkılmasından sonra yayınlanmıştır.… Okumaya devam et SUMER VE TÜRK DİLİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR
SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 3.BÖLÜM
Dün yayınlanan 2. Bölüm’ün devamı Göklerin kraliçesi, Kahraman kadın, annesinden daha yüce, Enki tarafından takdim edilen, İnanna, Ay’ın ilk kızı, Dumuzi’nin kaderini buyurdu; Savaşta liderinim, Kavgada sana zırh tutanım, Mecliste senin savunucunum, Seferberlikte senin ilhamınım. Sen, kutsal tapınağın seçilmiş çobanı. Sen, Kral, Uruk’un sadık tedarikçisi, Sen, An’ın tapınağının ışığı, Tüm yollar sana uygundur: Yüce… Okumaya devam et SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 3.BÖLÜM
SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 2.BÖLÜM
Dün yayınlanan 1. Bölümün devamıdır. İnanna seslendirdi: Sütün tatlı ve koyu olsun, güveyim. Çobanım, taze sütünü içeceğim. Vahşi boğa, Dumuzi, sütün tatlı ve koyu olsun. Taze sütünü içeceğim. Ağılımdaki keçilerden sütü al. Tatlı peynirin ile benim kutsal yayığımı doldur. Efendi Dumuzi, sütünü içeceğim. Kocam, ağılımı senin için koruyacağım. Yaşamevi’ni ben gözeteceğim, depoyu da. Ülkenin… Okumaya devam et SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 2.BÖLÜM
SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 1.BÖLÜM
Sumerlerin tanrıçası İnanna ve kocası Çoban Dumuzi’nin kutsal evliliği tüm Mezopotamya bölgesinde çeşitli halklar arasında çok sevilmiş bir hikayedir. Bu hikaye bölgede kurulan devletlerde yüzyıllar boyunca tekrarlanmıştır. Aynı konu küçük değişiklerle çeşitli yazarlar tarafından çiviyazılı tabletlerde aktarılmıştır. Çeşitli versiyonları vardır. Metin piyes şeklinde olup, her yıl bahar başlangıcında kutsal bir ayin olarak canlandırılırdı. Sumerlerin aşk… Okumaya devam et SUMER TANRIÇASI İNANNA VE DUMUZİ’NİN EVLİLİĞİ – 1.BÖLÜM
ÇİVİYAZILI BELGELERDE KISKANÇ KADIN
Günümüzden yaklaşık 4.000 sene önce kıskanç bir kadının duygularını anlatan bir şiir. Akadça olarak yazılmış. Mezopotamya bölgesinde çok ender bulunan türden bir tablet. Şiirin 150 satır olduğu sanılmakta. Çünkü kırık bir tablet. Şiirden anlaşıldığına göre kadının sevgilisi olan erkek gönlünü başka bir kadına kaptırmış. Bu sebepten kadın şiirde sevgilisine olan kıskançlığını, üzüntülerini anlatıyor ve onu… Okumaya devam et ÇİVİYAZILI BELGELERDE KISKANÇ KADIN
SUMERLİLERİN HASTALIKLAR İÇİN İLAÇ REÇETELERİ
Mezopotamya bölgesinde yaşamış uygarlıklar arasında, özellikle çok sayıda Akad tıbbi metinleri bulunmasına rağmen Sumer tıbbı hakkında iki adet tablet vardır. Bu tabletlerden bir tanesi sadece bir reçete içeren küçük bir parçadır. Diğeri ise onbeş reçeteyi içeren 10×14 cm boyutlarında bir tablettir ve tıp tarihi açısından çok önemlidir. Tabletin özenli ve irice yazısından dolayı bunu M.Ö.… Okumaya devam et SUMERLİLERİN HASTALIKLAR İÇİN İLAÇ REÇETELERİ
ESKİ MEZOPOTAMYA’DA HEKİMLİK
Mezopotamya’da yaşamış eski halklar hayatın özünün su olduğuna inanırlardı. Sümerler, hekimleri A.ZU olarak tanımlamışlardır ve bu kelimenin de anlamı “suyu tanıyan kimse”dir. Hekimlik yapanlar suya bakarak hasta hakkında yorumda bulunmuşlar ve ona göre tedavi uygulamışlardır. Herhalde bu sebepten hekimleri “suyu tanıyan kimse” olarak tanımlamışlardır. Hekim tedavi için gelen hastaların yanına bir kap koyar ve suyla… Okumaya devam et ESKİ MEZOPOTAMYA’DA HEKİMLİK
DÜNYA TARİHİNDE İLK ŞEHİR PLANI SUMERLİLERE AİTTİR
Günümüzden yaklaşık 3500 sene önce bir Sumerli eline bir parça kil alarak 18×21 cm. boyutlarında bir levha haline getirmiş ve üzerine Nippur şehrinin planını çizmiştir. Üstte bulunan tabletin resminde de görüleceği üzere, planda şehrin içinden ve dışından geçen nehirler, kanallar, surlar, surlarda bulunan kapılar, önemli mabetler ve şehir parkı çizilmiştir. Bu planı yapan haritacı yanlarına… Okumaya devam et DÜNYA TARİHİNDE İLK ŞEHİR PLANI SUMERLİLERE AİTTİR
SUMERLER DE YAZARLARI HAPSE ATAR
Günümüzde yazarların cezaevine girdiğini gazetelerde, televizyon haber bültenlerinde sıkça duyuyor ve görüyoruz. Yaklaşık günümüzden 4.000 yıl öncesi, Sumer ülkesi, orada da Ridibagan adlı bir yazar ayaklarına zincir vurulmuş, cezaevinde. Fakat cezaevinde cezasını çekerken boş durmamış “Sa” olarak adlandırılan bir sözlük yazmış. Adını bilmediğimiz bir yazar da girdiği cezaevi, yargılanması ve cezaevi gardiyanı olan bir hanım… Okumaya devam et SUMERLER DE YAZARLARI HAPSE ATAR
SUMER BEDDUASI
Günümüzden binlerce yıl öncesine ait bir lanet, bir beddua. Aynı günümüzde yapılanlar gibi. Bu laneti içeren tablet, birçok koleksiyondaki parçanın birleştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu tablet parçaları İstanbul Arkeoloji Müzesi, Philadelphia Üniversite Müzesi ve Hilprecht koleksiyonunda bulunmaktadır. Bu tablet ilk incelendiğinde Ur ve Nippur şehirlerinin yıkılışına ait bir ağıt olduğu zannedilmişti. Fakat başka parçaları da ortaya… Okumaya devam et SUMER BEDDUASI