Bursa’da Merinos Fabrikası 2 Şubat 1938 tarihinde açılmış ve 84 yıl sonra da AKP iktidarınca adı bile silinmişti

Bursa’da Sümerbank Merinos Yünlü Sanayi Dokuma Fabrikası 2 Şubat 1938 tarihinde acıkmıştı. Ne yazık ki 84 yıl sonra AKP iktidarınca adı bile silindi!
Türkiye’nin en karlı kuruluşlarının satıldığı dönemin Maliye Bakanı Unakıtan:
– Her şeyi satacağız. Kâr edeni de satacağız, zarar edeni de satacağız.
– Devleti ekonomik faaliyetlerden kurtarıncaya kadar satacağız.
– Sümerbank’ı da bitirdik, yakında tarihten silinir diyebilmiştir
Yalnız fabrika olmayan uygarlık dağıtan bu kurumun yapılmasının her aşamasında çalışmış adsız yurtseverleri saygıyla anıyorum. 2.2.2025 Pazar

KISA TARİHÇESİ:
· 1923-1929 döneminde, İzmir İktisat Kongresinde (İzmir, 17 Şubat-4 Mart 1923) alınan kararları kapsamında özel girişime dayalı bir ekonomik kalkınma modeli benimsenir.
· Cumhuriyetin ilk yıllarını izleyen süreçte sermaye ve girişimcilik yetersizliği ile 1929 yılı dünya iktisadi buhranı etkisiyle devletçi planlı kalkınma zorunluluğu doğar.
· I. Beş Yıllık Sanayi Planının uygulanma sürecinde gerçekleştirilen kamu yatırımları, Bursa Merinos Yünlü Sanayi ve Gemlik Suni İpek Fabrikalarıdır.
· Sanayileşmeyi yönlendirme görevini üstlenen Sümerbank tarafından kurulmuştur.
· Planlanma aşamasında, Merinos Fabrikası için 1.650.000 TL ve Gemlik Suni İpek Fabrikası için de 490.000 TL bütçe öngörülür.
· Temeli 28 Kasım 1935 tarihinde dönemin başbakanı İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celal Bayar tarafından atılır. Yapımını ünlü girişimci Nuri Demirağ üstlenir.
· Merinos Fabrikası 72.000 m2 olan arazisi üzerinde, fabrika binası, elektrik üretim merkezi, ambarları, tamir atölyesi, hastane, kantin ve sinema salonu gibi yapılarıyla 26 ay gibi kısa bir sürede tamamlanır ve 2 Şubat 1938’de hizmete açılır.
· Merinos Fabrikasının Bursa’da kurulmasında ise, merinos koyunlarının Bursa, Balıkesir ve Çanakkale yörelerinde yetiştirilmesi için uygun arazi ve iklim koşullarının varlığı, Bursa’da işçi ücretlerinin düşük olması gibi etkenler önemli rol oynar.
· Sümerbank Genel Md. Nurullah Esat Sümer’ce fabrikanın altın anahtarı – “Sümer” ve “Bank” kelimelerinin ilk harflerinin biçimi verilmiş olarak pamuk bir yastık üzerinde Mustafa Kemal Atatürk’e sunulur.
· Atatürk tarafından işletme resmen açılır, konuklar gezdirilir ve gerekli bilgiler verilir.
· Fabrikanın şeref defterinin ilk sayfasına ““Sümer Bank Merinos Fabrikası, çok kıymetli bir eser olarak milli sevinci arttıracaktır. Bu eser yurdun,…endüstri inkişafına (gelişimine) ve büyük milli ihtiyacın giderilmesine yardım edecektir…Sümer Bank Direktörlüğüne teşekkür ve fabrikayı gördüğüm gibi yüksek bilgi ve tam düzenli idarede direktörüne başarılar temenni ederim.” “ tümceleriyle Önder duygularını yazar.
· Fabrikaya Merinos adı da, bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilir
· Bursa’ya gelişi ve Merinos Fabrikasını açışı dolayısıyla da, o günün Bursa gazetesi ipek kumaşa basılı olarak yayımlanır.
· Şerefine düzenlenen baloya katılan Büyük Önder, ülkenin önemli bir sanayi kuruluşu kazandığı o günün coşkusuyla, o gece hastalığının yorgunluğuna aldırmadan dizlerini yere vura vura ‘Sarı Zeybek’ oynar.
· Bu balo, o’nun katıldığı son balo ve çok sevdiği Bursa’ya son gelişi olacaktır.
· 24 Ocak 980 İktisadi İstikrar karaları gereği 2004 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca üretim durdurulur.
· İşletme çok değerli arazisi ve üzerindeki taşınmazları Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bedelsiz devredilir.
· 31 Temmuz 2006 tarihinde çıkan faili meçhul yangında arazi ve taşınmazlar kül olur.
· Merinos Kentsel Dönüşüm Projesi adı verilen bir projeyle, Merinos Fabrikasının yer aldığı arazide, kongre ve kültür kompleksi olarak Merinos Kültür Parkı ve Atatürk
Kongre ve Kültür Merkezi yapılır.
Göz göre göre bu yok edişi Ruhi şu mısralarla anlatmış:
Ağaç demiş ki baltaya
Sen beni kesemezdin ama
Ne yapayım ki sapın benden
Bak şu ağacın bilincine sen
Ölen ben, öldüren benden
Bunca analar ağlayıp durur da
Akıp gider gelinciklerden
Kör müdür sağır mıdır bu ırmak
Ölen ben, öldüren benden
Her yerde böyle olmuş bu
Önce dağa, taşa, ağaca söyletmiş halk
Sonunda sabahın bir yerinden
Uyanıp kalmış ayağa ırmak
Ölen ben, öldüren benden
(BU YAZI DERLEMEDİR)
Bir yanıt yazın