Bol-bol 🙂
Muhtemelen çoğu Ermeni’nin kendisinin bile farkında olmadığı bir gerçek Ermeni konuşma dilinde birçok Türkçe kelime kullanılır. Bunlar kabaca %50 Azeri Türkçesi ve %50 Osmanlıcadır (İstanbul Türkçesi). Örneğin, Erivan lehçesi, o zamanlar Erivan Hanlığı’nda bu tür Türkçe konuşulduğundan, öncelikle Azeri Türkçesinden alıntılar kullanıyor. Çok sayıda Osmanlı Ermenisi, özellikle 1915’ten sonra Ermenistan Cumhuriyeti’ne (ya da Ermeni SSC’ne) göç etmesiyle birlikte – İstanbul Türkçesinden Türkçe kelimeler getirdi.
Bununla birlikte, Batı Ermenice konuşanlar (Suriye, Lübnan vb.), başta İstanbul Türkçesi olmak üzere, konuşma dilindeki Batı Ermenicesinde Türkçe kelimeleri kullanmaya devam ediyor, çünkü bu insanların çoğu aslında anadili Türkçe olan ve ancak 20. yüzyılda Batı Ermeniceye geçen Ermenilerdi.
Bazı örnekler;
Batı Ermenileri dondurma için “dondurma”, Doğu Ermenileri ise Rusça’dan “paghpaghak” veya “morozni” kullanır.
Doğu Ermenice (Erivan lehçesi) Azeri veya Anadolu Türkçesinden gelen çöpler için “zibil” kullanırken, Batı Ermenileri Ermenice “aghb” kelimesini kullanır, ancak bazı topluluklarda zibil de kullanılırken, bazı Batı Ermenileri İstanbul Türkçesinden “çöp” kullanırlar ( polis, toz vb. yaında tüm temizlik kelimeleri de Türkçeydi). İranlı Ermeniler bazen Farsça’dan “ashxal” kullanırlar, ancak çoğunlukla “aghb” kullanırlar.
Her gün Ermenicede kullanılan daha yaygın kelimelerden bazıları, çok daha fazla olmasına rağmen:
Sag – Türkçenin hangi türünden olduğundan emin değilim, g Fransızca R gibi telaffuz ediliyor. “Sag” aynı zamanda “canlı” anlamında da kullanılır.
Qel/Qele – Türk “gel gel”inden. “Gel” demek.
Hech – Türkçe “hic” den doğru olanı “bolorovin”
Bud – Azeri Türkçesinden uyluk için doğru Ermenice “azdr” olmalıdır.
Yan – yan için doğru Ermenice “koğum” olmalıdır
Puchur ve Kyorpa – küçük çocuklar için, Azeri Türkçesi sanırım. Kyorpa, İcevan Kazak bölgesi lehçesinde yaygın olarak kullanılıyordu.
Arxayin – Azeri Türkçesinden. Ermenilerin çoğu bunun Türkçe bir kelime olduğunu öğrenince şok olacak ama ‘arxayin’ (emin olun) kimse incinmeyecek 😉
Boy – Türkçede “yükseklik” anlamına gelir, “hasak” doğru Ermenicedir
Dort u besh – Ermenice ortada “u” olan Türkçede “dört ve beş” anlamına gelir, ancak Ermeni argosunda “çok pahalı” veya “çok karmaşık” anlamına gelir. Bunun nereden geldiğinden emin değilim. Hem Batı Ermenice hem de Doğu Ermenice duydum ama Anadolu Türkçesinden olduğunu söylemek isterim.
Rad linel – Azeri’den ‘redd olmaq’, Azerice’de uzaklaşmak, ortadan kaybolmak anlamına gelen terim öncelikle cumhuriyette Erivan argosunda kullanılmaktadır. Terim Karabağ lehçesinde ve Erivan lehçesinde öne çıkıyor.
Siktir – Ermenice’de oldukça yaygın olarak “siktir git”, “defol!” anlamında kullanılır. aslında İstanbul Türkçesinde olduğu gibi kullanılıyor, Azerice aynı ifade için farklı bir terim kullanıyor ve Azerice’nin farklı lehçelerinin bile biraz farklı terimler kullandığına inanıyorum.
Ayrıca, Ermenice’nin hiçbir Türkçe kelimeyi özümsememesine de katılmıyorum. En yaygın örnekler – sus! (Türkçe susmek – sessiz kalmak), bol (Türkçe boldan), jahel (deneyimsiz için Türkçe kelime cahil).
Bir cevap yazın