İki yıl önce Berlin’de bir konferansta sahneye çıkan Dr. Uğur Şahin, inanılmaz bir öngörü ile bir salon dolusu bulaşıcı hastalık uzmanına, şirketinin küresel bir pandemi durumunda hızla bir aşı geliştirmek için sözde mesajcı RNA teknolojisini kullanabileceğini söyledi.
O sırada Dr. Şahin ve şirketi BioNTech, Avrupa biyoteknoloji girişimlerinin küçük dünyası dışında çok az tanınıyordu. BioNTech, Dr. Şahin ve eşi Dr. Özlem Türeci idaresinde ağırlıklı olarak kanser tedavilerine odaklanmıştı. Pazara hiç bir ürün çıkartamadılar. Covid-19 henüz mevcut değildi.
Ancak sözleri peygamberlikti.
Pazartesi günü, BioNTech, Pfizer, Dr. Şahin ve ekibi, koronavirüsü için daha önce enfekte olduğuna dair hiçbir kanıtı olmayan deneme gönüllüleri arasında hastalığı önlemede yüzde 90’dan fazla etkili olduklarını açıkladı. Çarpıcı sonuçlar BioNTech ve Pfizer’ı dünya çapında 1,2 milyondan fazla insanı öldüren bir hastalığa çare bulmak için yarışın önüne taşıdı.
Covid döneminin sonunun başlangıcı olabilir
“Covid döneminin sonunun başlangıcı olabilir” Dr. Şahin, Salı günü verdiği röportajda bunları söyledi.
BioNTech firmasının CEO’su Dr. Şahin ocak ayında The Lancet tıp dergisinde, Çin’in bazı bölgelerinde hızla yayılan koronavirüsün patlayarak tam anlamıyla bir salgına dönüşeceğine ikna olduğu bir makale okudu. Almanya Mainz merkezli şirketteki bilim adamları tatilleri iptal ettiler ve Project Lightspeed dedikleri şey üzerinde çalışmaya başladılar.
“Gezegende bunu BioNTech kadar hızlı yapabilecek kapasiteye ve yeterliliğe sahip çok fazla şirket yok” Şahin, geçen ay bir röportajda bunları söyledi. “Bu yüzden bir fırsat değil, bunu yapmak bir görev gibi geldi, çünkü ilk aşı geliştirenlerden olabileceğimizi fark ettim.”
BioNTech çalışmalara başladıktan sonra Dr. Şahin, şirketin onları hızla test etmek, düzenleyicilerden onay almak ve pazara en iyi adayı sunmak için yardıma ihtiyaç duyacağı sonucuna vardı. BioNTech ve Pfizer, 2018’den beri grip aşısı üzerinde birlikte çalışıyorlardı ve Mart ayında koronavirüs aşısı üzerinde işbirliği yapmayı kabul ettiler.
O andan itibaren Türk olan Dr. Şahin, Pfizer’in Yunan genel müdürü Albert Bourla ile dostluk kurdu. İkili, son röportajlarında bilim adamları ve göçmenler olarak ortak geçmişleri üzerinden bağlandıklarını söylüyor.
“Onun Yunanistan’dan olduğunu ve benim Türkiye’den olduğumu fark ettik” Dr. Şahin, kendi ülkelerinin uzun süredir devam eden düşmanlığından bahsetmeden “En başından beri çok kişiseldi.” diyor.
İskenderun’da doğan 55 yaşındaki Şahin, 4 yaşında ailesi ile birlikte, ailesinin bir Ford fabrikasında çalıştığı Almanya’nın Köln şehrine taşındı. Doktor olmak isteyerek büyüdü ve Köln Üniversitesi’nde doktor oldu. 1993 yılında tümör hücrelerinde immünoterapi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı üniversiteden doktora derecesi aldı.
53 yaşında olan eşi Dr. Türeci tıp eğitimi aldı ve BioNTech’in baş tıp sorumlusu. İstanbul’dan göç etmiş bir Türk hekimin kızı olarak Almanya’da doğdu. Evlendikleri gün Dr. Şahin ve Dr. Türeci, törenin ardından laboratuvara çalışmaya döndüler.
İkili başlangıçta araştırma ve öğretime odaklanmıştı, Zürih Üniversitesi’nde Dr. Şahin tıpta 1996 Nobel Ödülü’nü kazanan Rolf Zinkernagel’in laboratuvarında çalıştı.
2001 yılında Dr. Şahin ve Dr. Türeci, monoklonal antikorlar kullanarak kanseri tedavi etmek için ilaçlar geliştiren Ganymed Pharmaceuticals’ı kurdu.
Birkaç yıl sonra, kanseri tedavi etmek için haberci RNA dahil olmak üzere daha geniş bir teknoloji yelpazesini kullanmak isteyen BioNTech’i de kurdular. Dr. Şahin, yerel bir gazete olan Wiesbaden Courier ile yaptığı röportajda “Büyük bir Avrupa ilaç şirketi kurmak istiyoruz” dedi.
Almanya’nın en zenginleri arasında
Salgından önce bile BioNTech ivme kazanıyordu. Şirket yüz milyonlarca dolar topladı ve şu anda Berlin’de, diğer Alman şehirlerinde ve Cambridge, Mass’ta ofisleri bulunan 1.800’den fazla çalışanı var. 2018 yılında Pfizer ile ortaklığına başladı. Bill & Melinda Gates Vakfı, geçen yıl H.I.V. ve tüberküloz’u tedavi eden çalışmalarını finanse etmek için 55 milyon dolar yatırım yaptı. 2019’da Dr. Şahin, iki yılda bir İran’ın Müslüman bilim adamlarına verdiği bilim ve teknoloji ödülü olan Mustafa Ödülü’ne layık görüldü.
Dr. Şahin ve Dr. Türeci, 2016’da Ganymed’i 1,4 milyar dolara sattı. Geçen yıl, BioNTech halka hisse sattı; Son aylarda, piyasa değeri 21 milyar doları geçerek çifti Almanya’nın en zenginleri arasına soktu.
İki milyarder, genç kızlarıyla birlikte ofislerinin yakınında mütevazı bir dairede yaşıyor. Çalışmak için bisiklet sürüyorlar. Arabaları yok.
Ona yüzde yüz güveniyorum
Pfizer’ın CEO’su Bay Bourla geçen ayki röportajında “Uğur çok, çok benzersiz birisi. Sadece bilime önem veriyor. İş tartışmak onun harcı değildir. Bundan hiç hoşlanmıyor. O bir bilim adamı ve ilkeler adamı. Ona yüzde yüz güveniyorum.” dedi.
Göçün kırılgan bir konu olmaya devam ettiği Almanya’da, Türk asıllı iki bilim adamının başarısı kutlama sebebiydi.
Muhafazakar iş dergisi Focus, “Bu çiftle Almanya’nın başarılı bir entegrasyon örneği var” diye yazdı.
Parlamento üyesi Johannes Vogel, Twitter’da, aşırı sağ Almanya için Alternatif partisine kalsaydı, “Zirvede Özlem Türeci ve Uğur Şahin ile Almanya’nın # BioNTech’i olmazdı” diye yazdı.
“Kapitalizm ve küreselleşmeyi eleştirenlere kalsaydı, Pfizer ile işbirliği olmazdı” diye ekledi. Ama bu bizi güçlü kılıyor: göç ülkesi, pazar ekonomisi ve açık toplum! “
Dr. Şahin bu yıl siyasete çok az zaman ayırdı. BioNTech bir aşı geliştirmekle o kadar meşguldü ki şirket, Pfizer ile ortaklık anlaşmasının mali ayrıntılarını tamamlamadı.
Dr. Şahin, “Böyle bir işte güven ve kişisel ilişki çok önemlidir, çünkü her şey çok hızlı ilerliyor, hâlâ bir dönem cetvelimiz var ve henüz pek çok konuda nihai bir yerine getirmemiz gereken sözleşmemiz var.” diyor.
Dr. Şahin, eşi Dr. Türeci ile birlikte pazar gecesi sonuçları aldıktan sonra evde Türk çayı demleyerek o ana vurgu yaptı: “Tabii ki kutladık. Bu bir rahatlamaydı“.
Kaynak: NY Times
Bir yanıt yazın