Eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un Başkan Donald Trump yönetimindeki Beyaz Saray’da geçirdiği 17 ayı anlattığı “Olayın Olduğu Oda” (The Room Where It Happened) adlı bugün yayınlanan kitabındaki en şaşırtıcı hikayelerden bazıları Trump’ın Türkiye ile olan yozlaşmış ilişkileri. Washington Post’dan David Ignatius kaleme aldığı yazısında böyle diyor.
Beyaz Saray tarafından yapılan incelemenin henüz tamamlanmadığı ve çok sayıda gizli bilgiyi ifşa ettiği gerekçesiyle kitabın yayınlanmasına engel olmaya çalışan Trump yönetiminin başvurusu Federal Mahkeme tarafından reddedilmişti.
Bolton’un kitabı alınan ön siparişlerle birçok ülkede Amazon’un en çok satan kitaplar listesinde bir numarada. ABD basınında kitabın yayınından önce Trump ile Erdoğan arasında Halkbank konusunda geçen konuşmalar geniş yer bulmuştu.
Kitap Halkbank hakkında Trump ile Erdoğan arasındaki görüşmelerin yanı sıra rahip Andrew Brunson’ın tutukluluğu, Suriye iç savaşı ve S-400 konusuyla ilgili bazı iddialara da yer veriyor.
Şaşırtıcı açıklamaların olduğu kitaptan Türkiye’yi ilgilendiren bölümleri aşağıda sizler için özetlemeye çalıştık.
Trump’ın Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la olan ilişkisinden bahseden kitap Amerikan başkanının Erdoğan’a devam eden bir federal ceza soruşturması için ilgileneceğini garanti etmesini henüz ortaya çıkmamış en kötü suistimal olarak görüyor.
Bolton, Nisan 2019’da Başsavcı William P. Barr’ı Trump’ın sevdiği diktatörlere kişisel iyilikler yapması konusunda uyardığını söylüyor.
Türkiye hikayesi her zaman olduğu gibi Trump’ın kişisel iş çıkarlarıyla başlıyor. Nisan 2012’de Trump Towers İstanbul’un açılışında, kızı Ivanka Trump o zamanın başbakanı Erdoğan’a katıldığı için teşekkürlerini bildiren bir tweet attı. Onlarla birlikte Donald Trump’ın açılışta Ivanka’nın “büyük arkadaşı” olarak tanımladığı Mehmet Ali Yalçındağ adında bir Türk işadamı vardı. Kocası Kushner da oradaydı.
Erdoğan’ın ABD’de takıntılı olduğu bir dava New York Güney Bölgesi Başsavcılığı tarafından yürütülen Halkbank ve Reza Zarrab davasıydı. 21 Eylül 2016’da New York’ta, Erdoğan ve eşinin, Başkan Yardımcısı Joe Biden ve eşi Jill ile buluştukları ve Zarrab’ın serbest bırakılması için yalvardıkları tuhaf toplantılar düzenledim. Yetkililer bana Erdoğan’ın Adalet Bakanlığı soruşturmasının Türk liderin ailesini etkileyebileceğinden korktuğunu söyledi.
Erdoğan hükümeti Ekim 2016’da Amerikalı bir papaz olan Andrew Brunson’u Gülen ile bağlantılı olduğunu iddia ederek tutukladı. Bazı ABD’li yetkililer bana Brunson’un Gülen’in iadesi için bir pazarlık aracı olarak kullanılmasından korktuklarını söylediler.
Trump’ın seçilmesi Erdoğan’a yeni bir başlangıç şansı verdi. Flynn, Şubat 2017’de ulusal güvenlik danışmanı olarak görevlendirildi. Ankara artık ABD Başkanı Donald Trump ile yakın bağları nedeniyle devlet destekli bir grubun başkanı olarak adlandırılan Yalçındağ adlı yeni bir kanala sahipti.
Halkbank’ın kovuşturmasına son verilmesi ve Gülen’in iadesi kampanyası hızlandı. Trump, Mart 2017’de Bharara’yı kovdu, ancak Halkbank soruşturması Erdoğan’ı çileden çıkartan yeni savcı Geoffrey Berman tarafından devam ettirildi. Brunson hapishanede kaldı.
Trump’ın damadı Kushner’in Erdoğan’ın damadı Türkiye Maliye Bakanı Berat Albayrak’ı aramasınının önerilmesi gibi detayları veren kitap Buenos Aires G20 zirvesinde bu konuların konuşulduğunu ve Trump’ın Erdoğan’a, Güney Bölgesi savcılarının kendi adamı değil Obama’nın adamları olduğunu ve kendi adamları göreve geldiğinde ilgileneceğini söylediğini aktarıyor.
Almanya Başbakanı Merkel
Kitapta yer alan başka bir iddia Trump’ın Almanya Başbakanı Merkel’e Türkiye’ye uygulayacağı “çok sert yaptırımlar” bilgisini bir kaç gün önceden verdiği. Bu dönemde Katar Brunson konusunda bir anlaşma sağlamak için arabuluculuk yapmayı önermiş.
Trump, Erdoğan’ın Suriye’de operasyon isteğine ne yanıt verdi?
Kitabında Trump’ın kendisine Suriye’den çıkmak istediklerini söylediğini belirten Bolton Trump’ın Erdoğan’a bunu doğrudan söylemesinden korkmuş.
“Yine de Erdoğan, gerçeğin aksine Amerika’nın 30-40 bin yeni savaşçı sağlamak başta olmak üzere YPG güçlerini eğittiğinden yakındı. Trump’ın siyasi iradesi ile ABD’nin sahadaki askeri faaliyetleri arasındaki tezatlıktan şikayet etti ve bunun da kafasında bazı soru işaretleri yarattığını söyledi. Erdoğan, Türkiye’nin hem IŞİD hem de PKK’dan kurtulmak istediğini söylemiş olsa da bana göre ‘PKK’ ifadesiyle genel anlamda Kürt savaşçıların tamamını kast ediyordu.”
Trump, Erdoğan’a Türkiye’nin IŞİD ile mücadeleyi üstlenmesi halinde Suriye’den çekilmeye hazır olduklarını askeri konularda Bolton ile, Halkbank konusunda da Mnuchin ile birlikte çalışmalarını söylemiş.
Trump Erdoğan’a IŞİD’den kurtulmak istediğini ve Türkiye’nin ihtiyacı olması halinde destek vereceklerini, Kürtlerin peşine düşmemesini ve onları öldürmemesini söylemiş.
Erdoğan ile ilgili
Bolton kitabında Erdoğan’ı “radikal İslamcı” olarak niteliyor. Telefonda Mussolini gibi aynı ton ve ses düzeyiyle konuştuğunu belirtiyor.
Trump duygusal açıdan Müslüman karşıtı. Avrupa ve Orta Doğu’daki bazı önemli müttefik liderlerin ve kendi danışmanlarının ısrarlı çabalarına karşın Erdoğan’ın radikal bir İslamcı olduğu gerçeğini bir türlü kavrayamadı. Erdoğan, Türkiye’yi Kemal Atatürk’ün laik devletinden çıkararak İslamcı bir devlete dönüştürmek için uğraşıyordu. Müslüman Kardeşlere ve Orta Doğu’daki diğer radikallere destek veriyor, Hamas ve Hizbullah’a finansal destek sağlıyor, İsrail’e karşı aşırı derecede düşmanca davranıyor ve İran’ın ABD yaptırımlarını delmesine yardımcı oluyordu. Ancak bunların hiçbirisi Trump üzerinde etkili olmuyordu.
Fahrettin Altun’dan kitapla ilgili
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun kitapla ilgili Twitter’dan şu açıklamayı yaptı.
Bu hatalı betimlemelerin ve gerçek dışı söylemlerin iç siyasi kaygılardan ve kişisel kazanım elde etme arayışından kaynaklandığı çok açıktır. Türkiye, Cumhurbaşkanımız Erdoğan’a yönelik manipülasyonlara şaşırmamaktadır ancak bu tarz betimlemelerin yanlış olduğunu da söylemeye devam edecektir
Bir yanıt yazın