“E-Ticaret AVM ye Karşı”

“E-Ticaret AVM ye Karşı”

Korono salgını sırasında e-ticaret sanal ortamında elektronik alışverişin arttığını, T.C. MİGROS marketin sanal siparişleri karşılamak bakımından geçen 3 ay içerisinde 1000 çalışan daha istihdam etmesinden anlıyoruz. Elektronik ortamda yapılan alışverişlerin artması ilk bakışta fiziksel mağaza satışlarına bir tehdit olarak görülse de, gelişmiş piyasalarda e-ticaretin fiziksel mağazalardan yapılan alışverişlere de olumlu katkı yaptığı gözlemlenmektedir. Salgın olmadan önce de, dijital teknolojilerin gelişmesi ile tüketici davranışlarında büyük bir değişim görülmekte, tercih ettikleri ürünü temin ettikleri satış kanalı fiziksel yanında sanal siparişlere yönelmiş durumdaydı. “Giiti Gidiyor.Com.” “Hepsini Al.Com” ve “Amozon” gibi web sayfa sipariş portalları bunlardan bir kaçı ki, bu web sayfalardan alınan ürünler AVM de satılan ürünlerden %20-30 arası ucuza gelmekte ve kargoya ödenen ücret te, metro, dolmuş ulaşım  masrafından daha az olmaktadır.

Önümüzdeki dönemlerde, internet üzerinden ürün/hizmet satın alımlarının artacağı. Kişilerin salgının nerede nasıl seyrettiği ne zaman biteceği gibi şüpheleri devam ettikçe, AVM gibi kalabalık ortama girmemeye dikkat ederek sanal alışverişe ağırlık vereceği düşünülmektedir. Küresel ölçekte e-ticaretin %40’ının akıllı telefonlar; %34’ünün bilgisayarlar ve %26’sının tabletler üzerinden gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.  Dijital teknolojik gelişmelerin sadece e-ticarette değil, Aile Hekimlerinin evleri arayarak. “Bir arzunuz var mı iyi misiniz?” ilgi ulaşımı ile “ Şu anda karantina dışına çıkmış bulunuyorsunuz. Lütfen Evinize dönün.” gibi kamu idare uyarılarına katkısı olduğu görülmüştür. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, 11 Mayıs 2020 de tekrar açılan Türkiye genelindeki toplam 436  AVM den 420 AVM yiilk üç günde yaklaşık 3 milyon 400 bin kişinin ziyaret ettiğini belirtti.

T.C. inde şu sıralar AVM lerde, 2018 yılı baz alındığında;Sektörlere Göre Mağaza Bazlı Perakende Satışlar (Milyon TL) olarak;  Gıda, Yiyecek & İçecek Hizmet Perakendesi 451.340,  Gıda Dışı Mobilya, Ev aletleri, Ev bakım, Kişisel vb. 271.559 olmak üzere toplam 722.899 milyon Tl. tüketim harcaması olmuştur.(Kyn. TAMPF-Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu.) Tabloda görüldüğü üzere, AVM lerde verilen toplam hizmette sadece gıda gereksinimin payı % 61 oranındadır. Bu oran genelde AVM lere yiyecek için gidildiğini göstermektedir.Diğer bir husus, AVM lerde çoğu yabancı isimli mağazalar vardır, sadece çalışanlar T.C. nüfus  kağıdı taşımaktadır. AVM lerde mağaza isimlerinin çok uluslu firma isimleri olmasının anlamı, buralardan elde edilen gelirin yurtdışına gittiği ve ekonomiye dolaylı da olsa katkısı olmadığı sonucunu çıkarmak mümkündür.  Kırılgan ekonomimizin ve turizimimizin ne kadar hassas olduğunu, Kasım 2015 de bir Rus uçağının düşürülmesiyle; inşaattan mobilyaya, otomotivden tarıma kadar 52 farklı yan sektörü besleyen ve bacasız fabrika olarak adlandırılan turizm sektöründe , iflasın eşiğine gelen turizmciler yanında, 1.5 milyonluk işsizlik sözkonusu oldu. Ege ve Akdeniz sahillerinde 1.318 otelin satılığa çıkarıldığı hatırlardadır. Salgınla artan işsizlik, düşen alım gücü varken, ortalık güllük gülistanlıkmış gibi yeniden bankaların düşük faizli tüketici kredisi vermesi düşündürücüdür.

Gün geçtikçe büyüyen AVM sektörü, 65 ilde ortalama toplamda şimdilik 436 AVM sayısına ulaşmıştır. 2020 yılının sonu kadar 9 yeni AVM’nin daha açılması ile daha da artacağı belirtilmektedir. Türk tüketiciler hala geleneksel alışveriş alışkanlıklarını da sürdürmektedir. Taze meyve ve sebze gibi büyük tüketici ürünleri yelpazesi için mahallelerdeki düşük fiyatlı açık pazarlar hala yaygın durumdadır. Bakkal ve açık pazarlar üzerinden yapılan satışlar toplam gıda perakendesinin yaklaşık %48 ’ini kapsamaktadır.

2020 yılı içinde;  İstanbul 125 AVM,Ankara 42 AVM, İzmir 27 AVM,Antalya 19 AVM,Bursa 15 AVM,Balıkesir 14 AVM,Muğla 11 AVM,Kocaeli 10 AVM,Aydın 10 AVM,Kayseri 9 AVM faal durumdadır. Yukarıda anılan iller dışında kalan 16 ilde en fazla 1-6 arasında değişen AVM vardır. Cushman & Wakefield tarafından hazırlanan “Avrupa Alışveriş Merkezleri Geliştirme Raporu” başlıklı araştırmanın sonuçları yayınlandı. Avrupa’daki alışveriş merkezi pazarı 2018 yılında 168,1 milyon metrekareye ulaştı. 436 bin metrekareyle lider olan T.C. yi; Rusya, 298 bin metrekareyle, Polonya, 237 bin metrekareyle, Fransa, 164 bin metrekareyle, Finlandiya, 147 bin metrekareyle, Birleşik Krallık 141 bin metrekareyle, Almanya, 104 bin metrekareyle, İspanya, 99 bin metrekareyle, Hollanda 95 bin metrekareyle izlemektedir.2020 döneminde Kayseri’de yeni açılacak AVM, büyüklüğü açısından T.C. de ilk sıraya yerleşecek. Kayseri’de 2020 yılında açılması planlanan KUMSMALL FACTORY’nin AVM si 180 bin metrekarelik alanı kapsayacak. Yani, T.C. nin, AB nin en fazla  AVM sayısı olan 436 bin metrekare alanının % 42 si  oranında büyük olacak. 180 bin metre karelik Kayseri ilinin yeni AVM si, T.C. yi toplamda 616  bin metre karelik alanlık bir seviyeye yükseltecek. Böylece T.C. AB ülkeleri içerisinde en fazla tomografi cihazı olan ülke liderliği yanında, 616  bin metre kare olacak AVM alan kapasitesi ile zirvedeki yerini sağlamlaştıracaktır.        
Erdil Ünsal