Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 10 gün süren sessizliğine son vererek, dört haftadır ülkede hayatı durduran Sarı Yelekliler Hareketi’nin taleplerine yanıt verdi. Sarı Yelekliler’in en temel talebi olan “asgari ücretin artırılması” konusunda büyük miktarda adım atan Macron, “Asgari ücret, 2019 yılından itibaren ayda 100 Euro artacak” dedi. Macron, dar gelirlilerin sorunlarının çözümü için ülkede “ekonomik ve sosyal olağanüstü hal ilan ettiğini” duyurdu.
Günlerdir beklenen açıklamayı canlı olarak değil, bant kaydıyla gerçekleştiren Macron’un samimi bir ses tonu kullanması ve “sözlerim bazılarını incitti” derken gözlerinin dolması ve sesinin titremesi dikkat çekti.
Konuşmasına önce yaşanan şiddet olaylarına değinerek başlayan Macron, “Hiçbir öfke, bir polise ya da jandarmaya, ya da kamu binalarına saldırmayı haklı kılmaz. Şiddet başlarsa, özgürlükler durur. Sivil barış için endişe ettiğimiz sürece tüm önlemleri almaya devam edeceğiz” dedi.
Ama bütün olayların başlamasındaki öfkeyi gördüğünü ve anladığını kaydeden Macron, sorunların 40 yıldır uygulanan politikalardan kaygılandığını, halkın 40 yıldır uygulanan politikalardan dolayı acı çektiğini söyledi. Kendi iktidarında, bu sorunu gidermek için yeterince hızlı davranmadığı öz eleştirisini getiren Macron, “Öfke çok çok uzaktan geliyor. Ama şimdi burada. Kendi sorumluluğumu alıyorum. Aranızdaki bazılarını yaraladım sözlerimle. Üzgünüm. Aday olduğum zaman bu öfkeyi hissederek aday oldum ve bu iddia ile iktidara geldik. Şimdi tüm ülkede ekonomik ve sosyal olağanüstü hal ilan ediyorum” diye konuştu.
Sarı Yelekliler’in taleplerinin önemli bölümünü içeren radikal adımlar atan Macron’un getirdiği yeni adımlar şöyle:
- Asgari ücret 2019 yılından itibaren ayda 100 Euro arttırılacak. Çalıştığından kazandığı ücretle onurlu yaşayabilecek bir Fransa istiyorum. Üstelik bu artışın işverene hiçbir maliyeti olmayacak (Devlet ödeyecek)
- Fazla mesailerden alınan vergiler 2019 yılı boyunca kaldırılacak.
- İşçilerine yıl sonu primi ödeyen tüm şirketlerin bu primleri vergiden muaf tutulacak.
- Ayda 2000 Euro’dan daha az kazanan emeklilerden sosyal kesintiler alınmayacak.
- Varlıklı yurttaşlar da bu krizin çözümü için çaba gösterecek. Önümüzdeki hafta işverenlerle bir araya geleceğim. Varlık vergisi ISF’den geri adım atılmayacak. Ama Fransa’da kazanan büyük şirketler Fransa’da vergi ödeyecek. Vergi kaçakları daha sert izlenecek.8-10 milyar Euro bütçeKamu hesaplarından sorumlu Devlet Bakanı Olivier Dussopt, Cumhurbaşkanı’nın açıkladığı yeni düzenlemelerin “8-10 milyar Euro’ya mal olduğunu, bunun nasıl finanse edileceği üzerinde ise çalıştıklarını” duyurdu.
Elysee Sarayı Macron’un, Salı ve Çarşamba günü bankalar ve büyük şirketlerle bir araya geleceğini ve krizden çıkılması için onlardan da katkı isteyeceğini duyurdu.
Sarı Yelekliler ve muhalefet tatmin olmadı
En sağdan en sola pek çok görüş ve talep farklılıkları içeren Sarı Yelekliler’den Macron’un açıklamalarına farklı tepkiler geldi. Başbakan Edourad Philippe’le görüşmeyi kabul eden ve kendisini “Özgür Sarı Yelekliler” olarak tanımlayan Benjamin Cauchy, açıklanan ‘yarım önlemlerin’ tatmin edici olmadığını söyledi. Cauchy, “100 Euro asgari ücret alanlar için iyi. Ama düşük ücretle çalışan ve vergi baskısı altında ezilenler için hiçbir şey yok. Kargo ve uçaklara karbon yakıtlar vergisi neden yok? Emekliler için de en azından hayat pahalılığı dikkate alınarak endeksleme yapılabilirdi” dedi.
Özgür Sarı Yelekliler’den Jacline Mauraud da, “bir ateşkes ilan edilmesi gerektiğini, çünkü kapının açıldığını ve ilerlemeler sağlandığını” söyledi. Mauraud, “Şimdi bu krizden çıkılmalı. Hayatımızın geri kalan kısmını yollarda protestoyla geçiremeyiz” dedi.
Özel televizyonlara konuk olan pek çok sarı yelekli de, Macron’un açıkladığı önlemlerin yetersiz olduğunu, işsizlerin, evsizlerin, düşük ücretlilerin düşünülmediğini dile getirdi. Macron’un, protestoların merkezine oturan ISF adlı Varlık Vergisi’ni geri getirmemesi de eleştirilere hedef oldu.
Macron’un yeterince adım atmadığını savunan Pierre Gael Laveder, 60 kadar Sarı Yelekli’yle birlikte açıklamaları izlediklerini belirterek, “Hep birlikte dinlediğimizde, Macron’un her açıklaması yuhalandı. Ve ağızlarda hep aynı söz vardı: Macron bizimle dalga geçiyor” diyerek eylemlere devam edeceklerini söyledi.
Muhalefet de tatmin olmadı
Radikal Sol lider Jean Luc Melenchon, “Emmanuel Macron, para dağıtarak, patlak veren halk ayaklanmasını sakinleştirebileceğini düşünüyor. Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamalar, halkın önemli bir bölümünü kapsamıyor. Özellikle işsizler, yarı zamanlı çalışanlar, memurlar, bir grup emekli ve öğrenciler bu açıklamada yok” dedi. Macron, şirketler tarafından verilecek yıl sonu priminin gönüllülüğe bırakılması, zorunlu olmamasını da eleştirerek, “Evet iyi niyet var ama Sarı Yelekliler’in taleplerine yanıt yok” dedi.
Ülkenin en büyük sendikal konfederasyonu CGT Genel Sekreteri Philippe Martinez, Macron’un açıklamalarını yetersiz bularak, 14 Aralık Cuma günü Sarı Yelekliler’le birlikte eylem yapma çağrısında bulundu.
Sosyalist politikacı Benoit Hamon, “Mücadele kazanıyor. Macron hareket etti, ama çok az. Bankaların, çevreyi kirleten büyük firmaların ve büyük hisse sahiplerinin ekolojik geçiş için vergilendirilmesini bekliyorduk. Bu alanda hiçbir şey” sözleriyle eleştirdi.
Merkez sağ Cumhuriyetçiler (LR) Başkanı Guillaume Peltier ise, “Dürüst olacağım. Ben hayal kırıklığına uğramadım. Macron, Macron-karşıtı olduğu zaman, yani 18 aydır yaptıklarının tam tersini yaptığı zaman iyi. Bu gece ilk kez orta sınıfın, kırsal kesimin, unutulan Fransa’nın zaferiyle sonuçlandı. Fazla mesaiye vergi muafiyeti oylamasında evet oyu kullanacağım. Ama asgari ücret artışını şirketler öderse evet oyu vereceğim” dedi.
Aşırı sağ lider Marine Le Pen, Twitter hesabından, “Macron daha iyi zıplamak için geriliyor. Protestolar karşısında Macron, bazı vergi hatalarından vazgeçiyor, bu iyi, ama onun temsilcisi olduğu modelin protesto edildiğini itiraf etmek istemiyor. Bu model, vahşi küreselleşme, haksız rekabet, yaygın serbest ticaret ve sosyal ve kültürel sonuçlarıyla kitlesel göç modelidir” mesajını paylaştı.
Macron’un açıklamasının ardından hükümet aleyhinde gensoru önergesi vermeye hazırlanan sol partiler, bu konuyu bir araya gelerek tartıştıktan sonra Salı günü karara bağlayacaklarını açıkladı. (Amerikanınsesi)