İSTİHBARAT DOSYASI : GLOBALLEŞME VE İSTİHBARAT

GLOBALLEŞME VE İSTİHBARAT - image002 23

GLOBALLEŞME VE İSTİHBARAT - image002 23

GLOBALLEŞME VE İSTİHBARAT

Kelime anlamı ile istihbarat , “Yeni öğrenilen bilgiler, haberler, duyumlar. Bilgi toplama, haber alma.”[1]dır. İstihbarat, bir devletin ya da herhangi bir kuruluşun güvenliği ile ilgili alanda devlet ya da özel kişiler tarafından toplanan başka bir devlete, hükümete, siyasal bir gruba partiye, askeriyeye ve herhangi bir harekete ait olduğuna inanılan bilginin toplanması, analizi, üretimi, bilgi yaymak ve bilginin kullanımı olarak tanımlanabilir.[2] İstihbarat çalışmalarının temelini oluşturan bilgidir. Bilgiye sahip olan güce de sahip olur.

İstihbarat çalışmaları, insanlık tarihinin başlangıcıyla başlamıştır. Bazı görüşlere göre ilk casusluk olayı Adem ile Havva arasında gerçekleşmiştir. İncil’de bahsedilen “yılan” ilk casustur ve “Havva” ilk muhbir, ”Adem” de ilk kurbandır. İktidar, egemenlik ve güç savaşlarında istihbarat yöntemleri tarih boyunca kullanılmıştır. İnsanlığın başlangıcından günümüze kadar olan süreçte istihbarat yöntemleri ve uygulamalarının kırılma noktası ise Soğuk Savaş’ın bitmesidir. Bu sürecin sonunda istihbarat çalışmalarının konusu genişlemiştir. Bunun en temel sebepleri enformasyon çağı ile bilgiye daha kolay ulaşım sağlanması ve küreselleşme ile oluşan “ticari istihbarat” müessesidir. Soğuk Savaş süresince aktif istihbarat çalışmaları olan devletler iki kutuplu sistemin çökmesi ve küreselleşen kapitalizmin etkisiyle, egemenlik istihbaratı yanında ticari istihbarat faaliyetlerinde bulunmaya başlamışlardır. Bu değişim istihbarat kurumlarının teknolojik kapasitesinin artırılması ile “siber terörizm” kavramlarını ortaya çıkarmıştır. Bir yandan casus uydular ve yüksekten uçan casus uçakları istihbarat dünyasına hâkim olurken diğer bir yandan devletlerin güvenliklerini tehdit eden suç örgütleri çağa ayak uydurmuş ve kendilerini mobilize etmiştir.

Soğuk Savaş sonrası oluşan ve küreselleşmenin bir faktörü olarak ortaya çıkan ticari casusluk ise genellikle enerji, mühendislik ve telekomünikasyon alanlarında olmak üzere ekonomik amaçlar ve siyasi amaçların paralellik göstermesi sonucu sermaye kontrolü ,uluslar arası pazarda pay kapmak gibi amaçlarla yapılan istihbarat çalışmalarıdır. Bill Clinton’ın “saldırgan savunma” politikasının ticari istihbaratın kilometre taşı olduğunu ve ticari istihbaratın hedefinin başta “Büyük Yükselen Piyasalar”(Çin, Brezilya, Endonezya..) olmak üzere global anlamda ülkelerin kendi şirketlerine milyar dolarlık ihalelerde avantaj sağlamak olduğunu düşünürsek, ticari istihbaratın uygulama biçimi hakkında bir kaç örnek vermek süreci ve konuyu anlamamıza yardımcı olacaktır.

1994 yılında Fransa ve Suudi Arabistan arasında 6 milyar dolarlık silah ve uçak ihalesinde Airbus şirketinin Suudi bir yetkiliye rüşvet teklif etmesinin ortaya çıkmasından sonra ihaleyi Boeing şirketi almıştır.

Fransa’nın elektronik devi Thomson CSF firması Brezilya’daki yağmur ormanlarının uydu eliyle izlenmesi konusunda 800 milyon sterlinlik anlaşmanın detaylarının Amerikan Raytheon şirketinin eline geçmesi sonucu ihaleyi Raytheon şirketi kazanmıştır.

Diğer bir yanda günümüzde Çin’in taklit sanayi ve teknolojilerinde bu kadar ilerlemesinin en büyük sebeplerinden birisi ticari istihbarat çalışmalarıdır.

Sonuç olarak günümüzde egemenlik ile ilgili istihbarat çalışmaları dışında tarih boyunca yakın ilişkide olan sermaye ve istihbaratın Soğuk Savaş sonrası küreselleşmenin etkisi ile ticari istihbarat çalışmalarını doğurduğunu ve hem egemenlik hem de ticari istihbarat alanlarında bilginin öneminin her geçen gün daha da arttığını söyleyebiliriz.

Ahmet ATEŞ

Adnan Menderes Üniversitesi

Uluslararası İlişkiler Bölümü

[1]

[2] Bekir Çınar;Devlet Güvenliği-İstihbarat ve Terör,Ankara 1997,Sam Yayınları,s.105.

GİRİŞ TARİHİ:

GÜNCELLEME:

Bu gibi içeriklerin devam etmesini istiyor, Akademik yayınları veya vatandaş gazeteciliği destekliyorsanız, maddi katkıda bulunabilirsiniz.

İçerik desteği, sponsorluk veya işbirliği teklifleri için bizimle irtibata geçebilirsiniz.

Yorumlar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bugün Gündem
  1. Ermeni orospo çocukları siz kimsiniz itler türklere küfrediyorsunuz örümüz kökümüz gelmiş orta asyadan biz başkayız amerika rusyadan oküfürlerin hepsini sizin…

  • 21 MART, DÜNYA ORMANCILIK GÜNÜ !!!

    21 MART, DÜNYA ORMANCILIK GÜNÜ !!!

    Bir şahsın yaşadıkça memnun ve mutlu olması için lazım gelen şey,kendisi için değil, kendisinden sonra gelecekler için çalışmasıdır.Mustafa Kemal ATATÜRK Değerli arkadaşlar, 21 Mart günü, […]


  • EĞİTİMDE KALİTE VE DONANIM ŞART

    EĞİTİMDE KALİTE VE DONANIM ŞART

    Çeşitli yarışmalar da ve sokak röportajlarında gördük ki, eğitimde kalite ve donanım kalmamış. Böylece eğitim seviyemiz, gelişmiş ülkeler seviyesinde değil de, üçüncü sınıf Afrika ve […]


  • JETON

    JETON

    Günlük hayatımızda ‘Jeton’ çok önemli yer tutmaktaydı. Çevirmeli telefonlar vardı. Telefonlara bağlı birde JETON kutusu bulunurdu. Jeton satın alırdınız. Kutunun boşluk yerine Jetonu yerleştirip aşağıya […]


  • BAK MUHARREM !

    BAK MUHARREM !

                Bak Muharrem, bugün cumhurbaşkanlığına aday olduğunu açıklayacakmışsın.             Açıkla ve aday ol lütfen.             Ve CHP’ye geri dönmek ya da Milet İttifakı”na (doğrusu Halk İttifakı’dır, sen anlamazsın) destek […]


  • Türkiye Rus uçaklarına yer hizmeti verecek…

    Türkiye Rus uçaklarına yer hizmeti verecek…

    Türkiye’nin ABD ve AB yaptırımlarına uyarak Rus hava yolu şirketlerine ait Boeing ve Airbus uçaklarına yakıt vermeyi durdurduğu haberleri sonrası, iki ülkenin havacılık otoriteleri Ankara’da […]


  • Şeker Dağıtır Gibi Diploma İkram Edilmez

    Şeker Dağıtır Gibi Diploma İkram Edilmez

    Ulusal basında yer alan sayın Ali Mahir Başarır’ın  “Şeker Dağıtır Gibi Diploma İkram Etti” başlıklı yazısı dikkatimi çekti: “ YÖK Denetleme Kurulu Başkanlığı bu üniversitedeki […]


  • TATAR HALKI KAHRAMANLARINI UNUTMAYACAK

    TATAR HALKI KAHRAMANLARINI UNUTMAYACAK

    TATAR HALKI KENDİ KAHRAMANLARINI UNUTMAYACAK. TATARLAR İLERİYE! 12 mart 2023 tarihinde Bağımsız Tataristan Hükümetinin 4’üncü online-oturumunda Başbakan Rafis Kaşapov Başbakan yardımcılığına 2 aday gösterdi. Milli […]


  • “ORDU’NUN RUHU ZABİTANDADIR”

    “ORDU’NUN RUHU ZABİTANDADIR”

    “ORDUNUN RUHU ZABİTANDADIR” HÜSEYİN MÜMTAZ                 Atatürk yazının başlığındaki sözü; 31 Temmuz 1920 Tarihinde, Afyonkarahisar Kolordu Dairesi’nde Subaylara hitaben yaptığı konuşmada söylemiştir.                 … Yıl […]


  • Türkiye uluslararası ceza mahkemesine verildi

    Türkiye uluslararası ceza mahkemesine verildi

    Uluslararası Ceza mahkemesinden, Türk hükümetinin dünyanın dört bir yanında muhaliflerine yönelik zulmü soruşturması istendi Lahey’deki uluslararası ceza mahkemesinden (UCM), dünya çapındaki muhaliflerine yönelik takip ve […]


  • DEPREM VE DEPREM GİBİ OLAYLAR

    DEPREM VE DEPREM GİBİ OLAYLAR

    Benim de yazarları arasında bulunduğum “Bütün Dünya Dergisi’nin” son sayısında değerli gazeteci rahmetli Mete Akyol’un da bir yazısı var.Yazıların konusu günün en önemli olaylarından olan […]


  • ÇANAKKALE ZİYARETİ

    ÇANAKKALE ZİYARETİ

    Şair Necmettin Halil Onan ın şu muazzam mısraları ile Çanakkale gezisini sizlere aktarmak istiyorum>>> DUR YOLCU! bilmeden gelip bastığın bu toprak, bir devrin battığı yerdir.Eğil […]


  • SEÇİMLER AİDİYETLER ARASINDA OLACAKTIR

    SEÇİMLER AİDİYETLER ARASINDA OLACAKTIR

    Türkiye’de ki 14 Mayıs Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimi, partiler arasında, ittifaklar arasında olacak gibi gözüksede, gösterilsede, oyu TC vatandaşları kullanacak olsada, bu seçim makro planda […]


  • Polonya’dan rekor turist beklentisi…

    Polonya’dan rekor turist beklentisi…

    Türkiye’nin turizmde hedef büyüttüğünü daha önceki yazılarımızda vurgulamıştık. Tanıtıma ve turizm fuarlarına önem veriyoruz. Yıllardır ihmal ettiğimiz tanıtım faaliyetlerinde artık önem vermeye başladık. Polonya, önemli […]


  • 18 MART ve KOCA SEYYİD DESTANI…

    18 MART ve KOCA SEYYİD DESTANI…

    Kocaseyit namı, Seyit Ali Çabuk tam adı. Abdurrahman oğlu Seyyid…1889’da Balıkesir Havran’ın Çamlık köyünde doğar,mektep medrese görmez amayine de iyi kötü derdini yazar.Köv yerinde n’ossun, […]



Posted

in

by