YUNANİSTANIN TALEPLERİ
Barış konferansında en aktif unsurlar Ermeniler değildi. Türkiye’yi tehdit eden en büyük tehlike batı’dan Dünya Savaşında aralarında hiç bir çatışma olmadığı halde bütün galiplerin arkasından ittiği ve Türk topraklarını işgal için inanılmaz ölçüde büyük destek verdiği Venizelos ve onun ülkesi Yunanistan’dı.
Konumuz gereği fazla detaya kaçmadan, çok kısa olarak temas etmek istediğimiz Yunan faaliyetleri; barış görüşmeleri süresince Osmanlı topraklarının paylaşılması ile yan yana ilerleyecektir. Bir Yunanlı yazar Alexander Anastasius Pallis’e göre Yunanistan’ın hedef’i “Helen ırkının yaşadığı topraklar”ın kurtarılmasıydı. Bu topraklar şöyle sıralanmıştı. (1)
1- Kuzey Epir (Arnavutluk idaresinde)
2- Batı Trakya (Bulgarların idaresinde)
3- Doğu Trakya (Türklerin İdaresinde)
4-İstanbul ve Boğazlar (Türklerin idaresinde)
5- Batı Anadolu (Türklerin idaresinde)
6- Pontus ve Karadeniz bölgesi (Türklerin idaresinde)
7- Rodos ve On iki Ada (İtalyanların idaresinde)
8- Kıbrıs Adası (İngilizlerin idaresinde)
Yine Yunanlı bir bilim adamı Dimitri Kitzikis “Yunan propagandası” adlı kitabında Venizelos’un 30 Aralık 1918 günü Barış Konferansına verdiği, aynı anda İngilizce ve Fransızca olarak yayınlanan muhtırasında aynı istekleri yaptığını detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Venizelos’un muhtırasına göre Yunan istekleri şöyle sıralanıyordu. (2)
1-Yunanistan’ın Kuzey –Batısında: Kuzey Epir (veya Güney Arnavutluk): Yunanistan Arnavutluk’tan hemen hemen bütün Epir’i yani tamamı 230.000 olan nüfusun, 200.000 inin yaşadığı bölgeyi istiyordu. Venizelos’un iddiasına göre birbirine ayrılmaz şekilde karışmış olan bir halkın 120.000’i Yunanlı, 80.000’i Arnavut’tu. Venizelos “Evet, bu halk karışıktır, ama mutlaka Yunanistan’a bağlanmalıdır. Zira medeniyetçe büyük bir çoğunluğu, geri bir azınlığın idaresine terk etmek eşitlik düşüncesiyle asla bağdaşamaz. Arnavutluğun, yabancı bir devlet himayesi olmadan bağımsız bir devlet olarak yaşaması imkânsızdır. Sözü geçen halkın, şimdiye kadar asla hür bir hükümet kuramamış olan Arnavutluğa değil, hür bir siyasi hayata sahip bulunan Yunanistan’a bağlanması tabiidir… “
2- Trakya: Yunanlıların Bulgar ve Türklerden, Doğu ve Batı Trakya topraklarını istemekte ve bölgede yaşayan topluluklarla ilgili Fener Patrikhanesi kaynaklı bilgileri şöyle sıralanmaktaydı. (İstanbul ili dahil) 730-822.000 Rum, 957.425. Türk, 112.174 Bulgar, 183.253 Ermeni, 65.821 Musevi ve 151.151 diğer milletler. Böylece tezine göre toplam 2.200.642. olan Trakya’da hiç bir millet hele Bulgarlar mutlak çoğunluğu teşkil etmiyordu. Venizelos İstanbul için, “tabii çözüm İstanbul’u vilayet çevresiyle birlikte Yunanistan’a bağlamaktır.” diyorsa da İstanbul’un Uluslararası bir yönetime bağlanmasına da itiraz etmeyeceğine işaret ediyordu.
3-Batı Anadolu: Venizelos’un “Batı Anadolu”dan maksadı İzmir ve Bursa vilayetleri ile Çanakkale ve İzmit sancaklarıdır. Talep edilen bu bölgede 818.221 Rum, 1.017.398 Türk, 80.000 Musevi ve yabancı, 23.500 Ermeni ve 2000 Bulgar yaşamaktadır. Venizelos raporunda bir ilave yapıyor; “Coğrafi ve iktisadi bakımdan Anadolu’nun devamı sayılması gereken imroz, Bozcaada, Midilli, Sakız, Sisam, Nikarya, Rodos, On iki Adalar ve Meis Adaları’nın tamamı Rum olan nüfusu yukarıdaki rakamlara ilave edildiği taktirde o zaman bölgede 1.188.359 Rum ve 1.042.050 Müslüman bulunacak” ayrıca 100.000 kadar Musevi, Ermeni, Bulgar ve diğer yabancılarla birlikte Yunanlılar çok az farkla da olsa nüfus bakımından üstün duruma geçmiş olacaklardı.
4. Pontus: Venizelos raporunda Pontus değimini kullanmıyor, sadece Trabzon vilayetinden bahsediyordu. Pontus olarak yorumlanan bölge: Rus hududundan başlayarak Trabzon ve Sivas vilayetlerin tamamını ve Kastamonu vilayetinin bir kısmını içine alarak, Karadeniz kıyısı boyunca Sinop ötesine kadar uzanır. Venizelos Pontus’a dair şu rakkamları vermiştir:
Trabzon vilâyeti : 353.533 Rum
Sivas vilâyeti : 99. 376 Rum
Kastamonu vilâyeti : 24.919 Rum
————–
477.828 Rum.
Ayni bölgede yaşayan Türkler’in sayısı 2.735.815’tir.
5- Rodos ve Oniki ada, Kıbrıs, İmroz, Bozcaada ve Meis: Venizelos bu topraklarda yaşayan çoğunluğun Yunanlı olması nedeni ile Osmanlı hâkimiyetinden kurtarılmış olan bütün bu toprakların Yunanistan’a bağlanmasını talep etmektedir.
Venizelos Barış Konferansı’na sunduğu muhtırada Ermenistan Devleti’nin kurulması ile ilgili olarak da yanıltıcı rakamlar, bilgiler vermekten geri kalmamıştı. Rakamların Ermeni kaynaklarına yakın olmasının en önemli nedeni, daha önce belirttiğimiz oyunlardan biri’nin en tipik örneklerinden biri olmasıdır. Çünkü bu rakamlar kendisine Paris’teki Ermeni delegasyonu tarafından verilmiştir. (3) Barış konferansına verilen Ermeni nüfusu şöyleydi:
Savaş öncesi
(1914) Kayıp
(1915-18) Mevcut Nüfus
(1918)
Doğu Vilâyetleri 1.535.000 655.000 880.000
İstanbul, İzmir, Suriye 230.000 – 230.000
Geri Kalan Anadolu 335.000 185.000 150.000
2.100.000 840.000 1.260.000
Mevcut nüfusun sadece 120.000’i Doğu vilâyetlerinde var olup Gerisi’nin Rusya ve Suriye’ye kaçtığı belirtiliyordu. Venizelos Barış Konferansına verdiği 30 Aralık 1918 tarihli muhtırasında biraz daha ileri giderek, Adana vilâyetinin tamamının da Ermenistan’a katılmasını teklif etti ki, buna göre Ermeniler Doğu Anadolu’dan Akdeniz kıyılarına kadar genişlemiş oluyordu. (4)
Barış Konferansında doğrudan Türklerin anayurdu olan Anadolu ve Trakya’yı hedef alan bu iki devleşen tehdit’in dışında Osmanlı toprakları üzerindeki diğer, Yahudi, Arap, Kürt, devletleri kuruluşu, İtalyan, Fransız ve İngiliz nüfuz bölgeleri hakkındaki istekleri hatırlatmakla yetiniyoruz. Bu amacı gerçekleştirmek için Osmanlı Devleti üzerine yapılan baskılar ve anlaşmanın nasıl kabul ettirildiği gelecek yazılarımızda işleyeceğimiz konular olacak.
DİPNOTLAR:
(1). Alexandre Anastasius Pallis, Yunanlıların Anadolu Macerası (1915- 1922): S.38-39 (Greece’s Anatolian Venture –and After (1915- 1922) Çev. Orhan Azizoğlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul –1995).
(2). Dimitri Kitzikis, Yunan Propagandası, S.27-36 (Meydan Neşriyat, İstanbul).
(3). A.A. Pallis, a.g.e., S.46.
(4). Aynı Eser S.46.
Dr. M. Galip Baysan