NECDET BULUZ
Başbakan Erdoğan’ın Amerika gezisinde Başkan Obama ile görüşmesinden sonra iki liderin yaptıkları açıklamalar çok iyi okunmalıdır. Başbakan, özellikle bu gezide Suriye’ye müdahale konusunu gündeme getirmiş, Başkan Obama Erdoğan’ı sadece kucaklamış ve yaptığı açıklamada da Suriye’ye doğrudan bir müdahalenin şu aşamada mümkün olmadığının altını çizmiştir.
Başbakan Erdoğan ise, görüşmelerde Suriye konusunda Başkan Obama’dan tam destek aldığını söylüyor. Bu tam destek dediği, Suriye’de Esad’sız bir yönetimin iş başına gelmesi olduğuna da dikkat çekiyor. Suriye batağına boğazına kadar batan Başbakan ve tayfası, öyle görünüyor ki bu bataktan kolaylıkla çıkamayacak. ABD’nin tutumu bunu açık biçimde gösteriyor.
AMERİKA SİYASİ ÇÖZÜMDEN YANA
Zaten, daha önce ABD Dışişleri Bakanı Kerry Rusya’yı ziyaret etmiş, Rusya Devlet Başkanı Putin ile de görüşmüş ve yeni bir Cenevre toplantısının sağlanması konusunda anlaşmışlardı. Bu toplantıda Esad’sız bir yönetimin iş başına gelmesi yolunda da siyasi çözüm sağlanmasını gündeme almışlardı. Bunu biz de yazdık, bazı meslektaşlarımız da köşelerinde seslendirdiler. Suriyeli muhalifler ve Hükümet yanlısı kişilerden oluşacak bir geçici hükümetin iş başına gelmesi konusunda anlaşma da sağlanmıştı. Bu geçici hükümetin iş başına gelmesine kadar da Esad’ın yönetimde kalması yine aynı anlaşma içinde yer alıyor.
Amerika Başkanı Obama’nın Suriye konusundaki açıklamasında Cenevre’yi işaret etmesi bu nedenledir. Ortada yeni alınmış bir karar yoktur. Erdoğan’ın Suriye için yaptığı isteklerin hiç biri Beyaz Saray’da gündeme alınmamıştır. Obama çok açık bir ifade ile “Amerika’nın şu aşamada tek başına yapabileceği bir şey yoktur” demiştir. Başbakan Erdoğan’ın sunduğu kimyasal kullanımı kanıtlarına bile Obama “kırmızı çizgimiz” demiş ama kayıtsız kalmıştır. “Gelişmeleri daha da izlememiz gerekiyor” şeklinde yuvarlak yanıt vermiştir. Bu açıklamaların iyi okunması gerektiğini anımsatıyoruz.
SURİYE BİR NUMARALI KONUYDU
Şimdi deniliyor ki “Esad’ın gitmesi için ABD Başkanı Obama ile hemfikiriz”. Bu, yeni bir şey değil ki. Esad’ın gitmesini baştan bu yana isteyenlerin başında zaten Obama gelmiyor mu? İki yılı aşkın zamandır “Esad’ın ömrü birkaç aydır” diyen kimlerdi?
Erdoğan-Obama görüşmesinde Suriye bir numaralı konuydu. Eğer yapılan açıklamaların satır aralarını iyi okursanız, ABD Başkanı’nın Suriye’ye müdahale konusunda hiçbir adımı atmayacağını da görmüş olursunuz. Muhaliflere daha fazla cesaret verilmesi gerektiği, Suriye’den Türkiye’ye sığınanlara ABD yardımının süreceği açıklamaları sadece bir göz boyamacadır.
Yazımızın sonunu Obama’nın konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamaları sizlerle paylaşarak sonlandırmak istiyoruz. Bu açıklamalar ABD Başkanı’nın Suriye konusundaki görüşlerini çok açık biçimde yansıtıyor:
İNSANİ YARDIMA DESTEK
“ Başbakan’ın da dediği gibi istihbaratımız, diplomatik personelimiz bize bilgi göndermeye devam ediyor. Kimyasal silah kullanıldığına dair kanıtlar duymuştuk. Bizim için önemli olan daha kesin bilgi sahibi olmak, tam olarak orada ne olduğunu bulmak.
İnsani yardım çabaları oluşturmak gerektiğinden bahsettik. Suriye muhalefeti güçlenebilir, kendilerini Esad rejimine karşı daha iyi koruyabilirler. Böylece uluslararası toplumu mobilize edebiliriz. O da belki meşru olmadığını ve gitmesi gerektiğini fark eder. Temsili ve çok uluslu çok dilli bir kurul gerekiyor. Onlar Suriye’ye barış getirebilirler.
Kırmızı çizgilerden bahsettim ama kimyasal silahların kullanılmasından bahsetmiştim. Kimyasal silahlar medeni dünyanın burada olmasını istemediği bir durum. Hedefimiz uluslararası topluma daha fazla bilgi oluşturabilmek ve baskı oluşturup muhaliflerle birlikte çalışmak. Ben ek adımlar atma opsiyonunu saklı tutuyorum: Diplomatik ve askeri. Bu silahlar bizim de güvenliğimizi tehdit ediyor. Umudum Türkiye dahil tüm taraflarla birlikte çalışıp Suriye’ye barış getirmek. Ama bu bizim tek başımıza yapabileceğimiz bir şey değil. Bence Başbakan da ABD’nin tek başına adım atabileceğini düşünmüyor.”
Biz Esad’ın 2 yıl önce, 6 ay önce ya da 2 ay önce gitmiş olmasını isterdik. Bunda bir tutarlılık var. Esad meşruiyetini kaybettiği doğru. İlk başta barışçıl gösteriler düzenleyen insanları öldürdüğü doğru. Zaman içinde durum değişti
Nasıl sorunuza ise biz bunu tartıştık. Sıra dışı bir şiddet içeren bir durumdan bahsediyoruz. Devamlı bir uluslararası baskı sürdüreceğiz. Ruslarla Cenevre’de görüşmelere devam edeceğiz. Geçiş süreci oluşturmaya çalışacağız, muhalefete yardımcı olduğumuzdan da emin olacağız. Türkiye ile görüşmelerimiz devam edecek. Gözle görülür bir gelişme kaydediyoruz.”
e.mail: [email protected]