‘Türk Dilinin Yayılma Alanları’ Bilgi Şöleni

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, Türkçe’nin asla emperyal bir dil olmadığını söyledi. Akalın, TDK ve Erciyes Üniversitesi tarafından düzenlenen ‘Uluslararası Türk Dilinin ve Edebiyatının Yayılma Alanları Bilgi Şöleni’nin açılışında yaptığı konuşmada, Türkçe’nin tarihi derinliğe ve coğrafi yaygınlığa sahip yeryüzündeki ender dillerden biri olduğunu belirtti. Bugün yeryüzünde, 2005 verilerine göre 6 bin 912 dil olduğuna dikkati çeken Akalın, ‘Bu dillerden hiçbiri ne Türkçe kadar tarihi bir derinliğe sahip, ne de Türkçe kadar coğrafi genişliğe sahip. Türkçe’nin ruhuna yaklaşan birkaç dil var’ dedi. Akalın, kıtalar arasında yayılmış İngilizce, Portekizce, İspanyolca gibi dillerin emperyal diller olduğuna dikkati çekerek, bunların siyasi ve askeri güçle yayıldığını anlattı. Türkçe’nin asla emperyal bir dil olmadığını belirten Akalın, 2005 yılı Dünya Nüfus Sayımı verilerine göre, 36 ülkede Türkiye Türkçesi konuşulduğunu bildirdi. Akalın, Türkçe’nin Göktürk yazısından başlayarak Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Kril ve Latin alfabeleri kullandığını dile getirerek, belki de tarihte bu kadar çok alfabe kullanan başka bir dilin daha olmadığını söyledi. Türkçe’nin mükemmel yapısının birçok alfabe ile yazılmasına olanak sağladığını belirten Akalın ‘Türklerin kendilerine çok büyük bir özgüveni var. Dili için bu kadar çok alfabe kullanan toplum da yok. Günümüzde özellikle bu coğrafyada bazı Grek harfli mezar taşlarını uzmanları okumaya çalışıyorlar ama çözemiyorlar. Çünkü, onların dili Türkçe ancak, Grek alfabesi ile yazılmış’ diye konuştu.

– ‘6 BİN DİLDEN 3 BİNİ YOK OLACAK’-

Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nevzat Özkan ise gelecekteki 50 yıl içinde bugün yeryüzünde kullanılan yaklaşık 6 bin dilden 3 bininin yok olacağının öngörüldüğünü ifade etti. Bu dillerin yerine dünyada hızla gelişen ve Avrupalıların bile ‘katil diller’ dediği İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Rusca gibi dillerin geçeceğini dile getiren Özkan, şöyle devam etti: ‘Türkçe dünyanın en çok konuşulan 6. dilidir. 7 bağımsız Türk cumhuriyetinde resmi dildir. Türkiye’nin yanı sıra, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Tataristan, Kırgızistan’da resmi dildir. Kazakistan ve Kırgızıstan’da aynı zamanda Rusça da resmi dildir. Rusya Federasyonu içinde 12 özerk bölgede Rusça ile birlikte resmi dil olarak kullanılmaktadır. Doğu Türkistan’da, Çin’in Uygur Özerk Bölgesi’nde hem Çince’nin hem de Uygur Türkçesi’nin resmi dil olduğu bölgelerdir. Avrupa’da Türkçe, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya, Kosova, Finlandiya, Ukrayna gibi ülkelerde, Doğu’da Asya ülkelerinde, Irak, İran, Suriye, Afganistan, Moğolistan gibi ülkelerde azınlık dili olarak kabul edilmektedir. Batı Avrupa’da Almanya, Fransa, İngiltere, Avusturya, Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve Norveç’te, Kuzey Afrika’da Libya, daha doğuda Arabistan’da, uzak kıtalardan ABD’de, Avustralya’da göçmen dili olarak kabul edilmektedir. Bugün Türkçe 12 milyon kilometrekareye yayılmış durumdadır. Bu çok büyük bir alan gibi gelebilir ama 16. ve 17. yüzyılda Türkçe bunun neredeyse 3 katı genişliğe yayılmış durumdaydı. 200-300 yıllık süre içerisinde Türkçe Hint kıtasında tamamen silinmiştir. Kuzey Afrika’da Mısır’dan tamamen silinmiştir. Macaristan’da yaklaşık 300 yıl resmi dil olarak kullanılmasına rağmen bugün Türkçe bilen kimse bulunmamaktadır.’ Özkan, buna rağmen Umutlu olduklarına ve geleceğe büyük bir güç olarak hazırlandıklarına dikkati çekerek, Türkçe’nin çok geniş ve zengin bir sözlü dünyası olduğunu kaydetti. İki gün sürecek on bir oturumdan oluşan bilgi şöleninde, dünyada resmi dil, edebi dil, basın yayın dili, eğitim öğretim dili, göçmen dili ve ağız olarak Türk dilinin kullanılışı, Türk dünyasının ortak sözlü edebi değerleri, klasik dönemde Türk dünyası edebi kişileri, Türk dünyasında sınır ötesi şöhret kazanmış edebi simalar ve eserleri üzerine bildiriler sunulacak. (ORC-VED-YHO)