Haftalardır gümrüklerde yaşanan sorunların aşılması için sabırla bekliyoruz. Ama iş iyiye değil, daha da kötüye gidiyor. Zaten enerji bağımlılığı yüzünden dış ticaret açığı Türkiye aleyhinde hızla artarken bir de üstüne üstlük Türkiye’nin ihracatının önünün fiilen kesilmesi anlaşılır şey değil. Temennimiz bunun Moskova cephesinde yeni bir “devlet politikası” değil, uygulamanın abartılıp “vur” denilince öldürülen bir bürokrasi sorunu olması. Öbür türlüsü, hele de jeopolitik taşların yerinden oynadığı bir dönemde hayra alamet olmaz… Neden?
Türkiye ile Rusya, her alanda işbirliğini daha da geliştirmeye, “çok boyutlu stratejik ortaklık” yolunda hızlı adımlarla yürümeye namzet iki ülke. Bugüne dek dostluk ve işbirliğini pekiştirecek çok güzel, çok önemli adımlar atıldı. Değişen dünya dengeleri de, iki ülkenin birbirlerine daha da yaklaşması beklentilerini körüklüyor. Tam da böyle bir ortamda, Rus gümrüklerinden sadece Türkiye’den gelen mallara özel ve sıkı bir denetim uygulanması kafaları karıştırıyor.
Rusya egemen bir ülke olarak elbette gümrük denetimlerini arttırıyor, kaçakları önlemek için uğraşıyor, çifte faturaya karşı savaş açıyor. Bunda sonuna kadar haklı. Ama uygulamanın genel olması, tek bir ülkeyi hedef almaması gerekir. Aksi durum, kafaları karıştırır.
Sorunun geldiği nokta, uygulama için direktif nereden geldiyse normale dönülmesi için de yine oradan ikinci bir emir gelmesi gerektiği kanısını güçlendiriyor. Alt kademelerde yürütülen çabaların sonuçsuz kalması, bizzat Başbakan Erdoğan’ın devreye girmesini gerektirecek bir durum olduğunu gösteriyor. Belki geçen hafta “Kafkas İtifakı”nı Medvedev ve Putin’e anlatmak için gelen Erdoğan bu konuya bir parantez açsa daha fazla yol alınmış olabilirdi. Ama o günün “mühim” gündemi içine bu konunun girmediği anlaşılıyor. Zamanında domates yasağı ve bavul ticareti gibi daha önemsiz mevzular için açılan telefonunun, bu sorun için çoktan açılması gerekirdi.
Türkiye ile Rusya’nın konuşarak halledemeyecekleri hiçbir sorun yok. Ama bu susukunluk uzadıkça herkes kaybediyor. Tahribat büyüyor. Türk şirketlerinin dayanma gücü kalmıyor.
Yeni dengelerin kurulduğu bir dönemde, iki komşunun birbirini daha iyi anlaması ve destek olması beklenir. Bu sorun, konuşarak, anlaşarak, gerekli önlemler alınarak, istenen taahhütler verilerek, gün geçmeden çözülmelidir. Türkiye ve Rusya’nın ortak menfaati bunu gerektiriyor. Yoksa verilen bu kadar emeğe yazık olacak…
22.8.2008