DR.Y.MÜH.SEDAT ÜRÜNDÜL'ÜN KISA ÖZGECMÍSÍ 1920 yIlInda Ístanbul’da dogdu. ilk ve Ortaokulu Sisli Terakki'de, liseyi Kabatas Erkek Lisesi nde bitirdi. Í.T.Ü. Ínsaat Fakültesi mezunudur. Askerligini Ístihkam Okulu'nda Ínsaat Malzemeleri ögretmeni olarak yaptI. Mesleki hayatI, zamanIn büyük insaat firmalarIndan birinde santiye sef yardImcIlIgI ile basladI. Bilahare mezkür firmada ortak olarak büyük insaat islerinde santiye sefligi, basmühendislik ve merkez yöneticiligi görevlerinde bulundu. 1946 yIlI ile 1964 yIllarI arasInda ilgili oldugu insaat isleri sIrasIyle söyledir: 1-Ístanbul Radyoevi ÍnsaatI 2-Atatürk Kültür Merkezi kaba insaatI 3-Merkez BankasI Zincirlikuyu Evleri 4-Ízmit KagIt FabrikasI II. KIsIm ÍnsaatI 5-Ízmir HalkapInar Dokuma FabrikasI 6-Ízmir Merkez BankasI 7-Haydarpasa Silosu 8-TopkapI-Silivri Karayolu 9-Silivri-Tekirdag Karayolu 10-Ízmir Alsancak Silosu 11-Ístanbul Sehiriçi YollarI 12-Ístanbul NIKE Füze RampalarI (NATO) 13-Ístanbul Üniversitesi II.Dahiliye Klinigi 14-Ístanbul Üniversitesi Íktisat Fakültesi 15-Ístanbul Üniversitesi Disçilik Okulu 16-BeyazIt MeydanI Düzenlemesi 17-Kemalpasa SulamasI I. ve II. KIsIm ÍnsaatlarI 18-BandIrma LimanI 19-ÇakmaklI Nato SAS Deposu 20-Good Year Lastik FabrikasI 21-Unkapam ToptancIlar ÇarsIsI Bilahare senelerdir beraber çalIstIgI iki mühendis arkadasI ile Palet Ínsaat Sirketini kurdular. Bu sirketin simdiye kadar yaptIgI isler söyledir: I-Edirne-KapIkule Karayolu 2-Büyük Melen ÇayI IslahI 3-Çanakkale Akhisar BarajI 4-Yatagan-Mugla Karayolu 5-Sakarya Nehri Seddeleri 6-Tecer-Kangal Demiryolu 7-Mengen-Devrek Karayolu 8-Dorukhan Karayolu Tüneli 9-Aliaga Güzelhisar BarajI 10-Sincan-Arifiye Demiryolu II. KIsIm ÍnsaatI 11-Köklüce Su Tüneli ve Hidroelektrik SantralI Palet Ínsaat Sirketi, ATATÜRK BarajInI yapmak üzere kurulan ATA Ínsaat Sirketi’nin pilot firmasI ve ortagI olup, her iki sirketin Murahhas üyesi olan Sedat Üründül halen ATA Ínsaat'In Yönetim Kurulu BaskanlIgInI da yapmaktadIr. Ístanbul Teknik Üniversitesi Senatosunun 01.02.1996 gün ve 210 sayIlI kararI ile kendisine Fahri Doktorluk ünvanI verilmistir. ATA Ínsaat'In bitirdigi ATATÜRK BarajI ve Hidroelektrik SantralI bugün Türkiye'nin en büyük barajI olup, Dünya Ínsaat literatürüne geçmis bulunmaktadIr. Palet Ínsaat Sirketi halen KIrsehir Kumova BarajInI ve Kastamonu Karadere sulamasInI yapmakta, ATA Ínsaat da Lut Gölü Seddeleri insaatInI sürdürmektedir. TÜRKÍYENÍN DEV PROJESÍ GAP VE ATATÜRK BARAJI Türkiye’nin en büyük projesi olan Güneydogu Anadolu Projesi (GAP) FIrat ve Dicle nehirleri arasInda uzanan ovalarI kapsamakta, SanlIurfa, Mardin, Gaziantep, AdIyaman, DiyarbakIr, Batman, SIrnak ve Van illerinin tamamInI veya bir kIsmInI içine almakta ve 74.000 km' lik bir alana yayIlmaktadIr. (Türkiye’nin takriben 10’da biri) Çok eski medeniyetlerin dogup gelistigi bu bölgede yaz aylarI kurak ve sIcak, ilkbahar ve sonbahar az yagIslI, kIslarI serin ve yagIslIdIr. YagIs ortalamasI 430 cm ve düzensiz bir dagIlIm göstermektedir. FIrat ve Dicle nehirlerinin sularI da bu nedenle düzensizdir. Barajlar yapIlmadan önce FIrat nehri sularI sonbahar aylarInda 200-300 m’/sn'ye düsmekte, subat ayI yagmurlarI Nisan ve MayIs aylarIndaki yagmur ve kar erimeleri ile birlikte 6.000 m’/su'yi bulmaktadIr. Keban, Karakaya ve nihayet büyük rezervuar hacmine sahip Atatürk BarajI’nIn yapIlmasI ile FIrat tamamen kontrol altIna alInmIs ve düzenli hale getirilmis olmaktadIr. Bu projenin hedefi FIrat ve Dicle Nehirleri olmak üzere bu bölgedeki su potansiyelini en verimli sekilde kullanmaktadIr. Proje tamamlandIgI zaman 1.693.000 Ha alan sulu ziraate açIlarak bu verimli topraklarda gelir kum ziraate nazaran 15 misli artacak ve hidroelektrik enerji üretimi de yIlda ortalama 25.000 Gwh olacaktIr. GAP Projesi 13 adet alt projeye ayrIlmaktadIr ki bunlarIn en önemlisi AsagI FIrat Projesi’dir. Bu projenin kapsamI içinde Atatürk BarajI ve HES, SanlIurfa sulama tünelleri, Urfa-Harran OvasI sulamasI (142.000 Ha), Mardin-CeylanpInar sulamasI (158.000 Ha cazibe ile 192.000 Ha pompajla), Siverek-Hilvan pompaj sulanIasI (180.300 Ha) ve Bozova pompaj sulamasI (55.300 Ha) bulunmaktadIr. GAP Projesinin en önemli yapIsI Atatürk BarajI ve HES Projesini yapmak ve zamanInda bitirmek serefi sirketimiz ATA Ínsaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Sti.'ne nasip olmustur. Bu baraj dünyanIn sayIlI büyük barajlarIndan birisi oldugu gibi, Türkiyenin de en büyük barajIdIr. 84.5 milyon m’ gövde hacmi ile dünyanIn 6. 48700 x 10"m rezervuar hacmi ile dünyanIn 20. 2400 MW kurulu gücü ile hidroelektrik santrallar açIsIndan dünyanIn 23. büyüklükteki bir barajdIr. Atatürk BarajI SanlIurfa tünellerine 328 m'/sn su vererek 492.100 Ha araziyi sulayacaklar. AyrIca göl alanIndan pompajla alInacak sularla toplam sulayacagI alan 874.200 Ha olmaktadIr. Her sene üretecegi enerji ise 8.900 Gwh dir ve bugün için Türkiyenin elektrik enerji ihtiyacInIn tek basIna yüzde 12'sini karsIlamaktadIr. Bu dev eserin, Atatürk BarajI ve HES Tesisleri insaatInIn türbin, jeneratör ve cebri borularI hariç, diger tüm yapI ve isleri sirketimiz tarafIndan yapIlmIstIr. Devlet Su Ísleri Genel Müdürlügünce ihale edilerek sirketimize verilen bu isin sözlesme tarihi 28 Ekim 1983 dür. Resmi yer teslim ve ise baslama tarihi ise 04 KasIm 1983 olmustur. KIsa bir mobilizasyon devresinden sonra bilfiil kazIlara 21 Subat 1984 tarihinde baslanmIstIr. BarajIn muhtelif ünitelerinde yapIlan ana is miktarlarI esas alInarak kIsaca asagIda özetlenmistir. KazI Ísleri: Dolusavakta 11.5 milyon, enerji yapIlarIda 10.2 milyon, batardo ve gövde altI sIyIrmasInda 11 milyon, yollarda 4 milyon, adyet ve ocak temizliklerinde de 13.4 milyon olmak üzere toplam 50.121 milyon m' kazI yapIlmIstIr. Bunun % 90'I 1986 yIlI sonuna kadar 2,5 senede gerçeklestirilmistir. Dolgu Ísleri: Batardolar zonlu 7.75 milyon m' tür ve bir sene içinde 1986-1987 yIllarInda yapIlmIstIr. Gövde dolgusu da zonlu olup ortada kil çekirdek 10 milyon, fIlitreler 6 milyon, bazalt cinsi kaya dolgu 51.5 milyon ve diger dolgular 9.25 milyon m' olmak üzere toplam 76.75 milyon m' dolgu Agustos 1990 ayInda (40 ayda) bitirilmistir. Beton Ísleri: Betonlama islerine 1986 yIlI ortalarInda baslanmIs, dolusavakta I.385.000 m', su alma yapIsInda 598.000 m', cebri bonx mesnetlerinde 206.000 m' santral binasInda 382.000 m', enjeksiyon galerilerinde, yer altInda 202.000 m', dipsavakta 70.000 m', salt sahasInda 69.000 m', yol islerinde 27.000 m', yaslIca tünelinde 42.000 m’, gövde de 29.000 m' olmak üzere 3.010.000 m' beton dökülmüstür. YeraltI KazIlarI: TabakalI kireçtaslarI içinde yeraltInda 16 m açIklIgInda 3 adet vana odasI ve bir adet trafo odasI, havalandIrma saftlarI ulasIm koridorlarI 37.2 km uzunlugunda ulasIm ve enjeksiyon galerileri, 3.6 km uzunlugunda drenaj galerileri ile 3 km uzunlugunda yaslIca sulama tüneli açIlmIstIr. YeraltI kazI toplamI 668.100 m tür. Enjeksiyon Ísleri: Perde enjeksiyonu için çalIsmalara 1986 yIlI ortalarInda baslanmIs ve bugüne kadar devam etmistir. Arazi kireçtasI ve karstik oldugu için yogun bir çalIsmayI gerektirmistir. Tabanda temel kayasIndan 300 m asagIya inilmistir. Bugüne kadar 1.730.000 m delgi yapIlmIs 161.100 ton da enjeksiyon için çimento kullanIlmIstIr. Aynca açIkta muhtelif yerlerde 374.000 m delgi yapIlmIs, bu deliklere 27.000 ton da çimento enjekte edilmistir. Hidromekanik ve Çelik Ímalat Ísleri: Santiyede kurulan atölyelerimizde dolusavak radyal kapaklarI, su alma yapIsI kapaklarI, dipsavak vana odasI kapaklarI, dipsavak memba ve mansap çelik kaplamasI gibi 11.583 tonun üzerinde çelik imalat yapIlmIs ve yerine monte edilmistir. AyrIca 9.065 ton muhtelif çelik konstrüksiyon isleri yapIlmIs 94.783 ton da betonlar için betonarme demiri kullanIlmIstIr. YukarIda boyutlarInI kIsaca tariflemeye çalIstIgImIz bu dev eser %97 oranInda tamamlanmIstIr. Enjeksiyon perdesi etrafInda yapIlan ölçümlere göre perdede iyilestirme çalIsmalarI ile çevre düzenlemelerine ait müteferrik isler devam etmektedir. Santralda 25 Temmuz 1992 tarihinde 2 ünite isletmeye alInmIstIr. Daha sonra belli periyotlarla diger üniteler tamamlanmIs, 07 KasIm 1993 tarihinde 8.ünite de bitirilerek tüm hidroelektrik santral üniteleri programlanan zamanda elektrik üretimine baslamIslardIr. Geçen dört yIl içinde santral 40 milyar Kwh enerji üreterek yapIlan yatInmI geri ödemistir. Ísin müteahhitligini üstlenen ATA ÍnsaatIn makina seçimini isabetli yapmasI, yatIrImlarInda teknolojinin en son yeniliklerini hedeflemesi, iyi organize olmasI, lojistik ikmal sisteminin iyi isletilmesi, ödemelerin gecikmeye sebep olmayacak derecede muntazam yapIlmasI, müteahhitligimizin tüm imkanlarInI bu isi bitirmek üzere seferber etmesi, isin zamanInda bitmesini saglamIs ve basarInIn temelini teskil etmistir. Bu is Devletimizin destek sagladIgI zaman Türk Müteahhitliginin bu gibi büyük projeleri basarI ile yapabilecek kapasitede oldugunun bir kanItI olmustur. Atatürk BarajI ve SantralInIn önersIli karakteristikleri asagIda verilmistir. ATATÜRK BARAJI VE SANTRALININ KARAKTERÍSTÍKLERÍ Yeri Karakaya BarajInIn 180 m. mansabInda ve FIrat nehri üzerindedir Ortalama nehir akImI 1026 m'/s Drenaj alanI 92.228 km' Kaydedilen en yüksek akIm 6160 m'/s Nehir tabanI kotu 380 m (deniz seviyesinden) Azami göl kotu 542 m Göl alanI 817 km' Toplam göl hacIni 48.7 milyar m' Aktif göl hacmi 19.3 milyar m' Baraj tipi Kaya dolgu Baraj tepe kodn 549 m Temelden baraj yüksekligi 169 m Dolgu hacmi 84.5 milyon m' Tepe uzunlugu 1664 m Çevirme tünelleri 3 adet 8 m çapInda amalI kesitli Çevirme kapasitesi 2100 m'/sn Tünellerin ortalama uzunlugu 1367 m Dip savak 2x3 kayar kapaklI Dipsavak kapasitesi 1500 m'/sn