TURKIYE CUMHURIYETININ BIR UYGARLIK PROJESI NITELIGI

Yetmis(ucuncu) kurulus yildonumunu kutladigimiz Turkiye Cumhuriyeti, 20. yuzyilin genis kapsamli bircok devrimsel atilimlari icinde tek basarili olanidir. Bu devrimin oncusu, mimari, uygulayicisi olan Mustafa Kemal Ataturk de, baska devrimcilerle hic karsilastirilamayacak bir bicim ve olcude, yalniz kendi ulusunun degil, tum uygar insanligin kalici sevgi ve saygisini kazanan tek buyuk kisilik olarak belirmistir. Evet, 20. yuzyila damgasini vuran devlet ve siyaset adami, hic kuskusuz Mustafa Kemal Ataturk'tur.

Nicin? Cunku Ataturk, onderliginin en gorkemli urunu olan ve bugun 70.li yildonumlerini kutladigimiz Turkiye Cumhuriyetini, oyle ilkelere dayandirmistir ki, bu ilkeler tum uygar insanligin ozlemini cekegeldigi demokratik toplumsal duzenin hem ulusal, hem de uluslararasi duzeydeki gereklerini, tutarli ve ictenlikli bir bicimde karsilayabilecek niteliktedir. Ataturk, bu ilkelere dayanarak ve yine tum insanliga ornek bir ulusal kurtulus savasiyla ic ice, tam anlamiyla bir "uygarlik tasarimi" (projesi) degerinde bir "demokratik toplum muhendisligi" sergilemistir.

Insanlik bugun hala, ic ve dis somuruden arinmis bir toplumsal yasamin ozlemi icindedir. Somurgeciligin insan yasamindan, uluslararasi yasamdan kazinmasinin ozlemini cekmektedir.

Insanlik hala insan ve yurttas hak ve ozgurluklerini, hem siyasal ve dusunsel, hem de ekonomik ve toplumsal icerigi ile gerceklestirmenin ozlemi icinde bulunuyor. Ne kapitalizmin, ne de Marksizm ya da sosyalizmin bunu gerceklestirebilecek nitelikte olmadigini gordu. Ayni zamanda bu hak ve ozgurluklerin, ozgurluk dusmanlarinca kotuye kullanilarak islemez kilinmasina olanak birakmayacak bir duzenlemeye duyulan ozlem de suregidiyor.

Uluslararasi iliskilerin, Ataturk'un belirttigi gibi, baska uluslarin haklarina saygili ve kiskancliktan, acgozlulukten, kinden arinmis, cifte olcululukten, baska deyisle ikiyuzlulukten temizlenmis bir yapiya kavusturulmasi; uluslarin yasami tehdit edilmedikce savasin cinayet sayilmasi ve boylece silahlanma yarisinin sona ermesi yine uygar insanligin karsilanamamis bir ozlemi olmakta suregelmektedir.

Etkinligi surekli olarak artmakta olan cagdas bilim ve teknolojinin de insan hak ve ozgurluklerine, uluslararasinda adaletli bir barisa uygun bicimde kullanilmasinin saglanmasi cagimiz insanliginin yine basta gelen ozlemlerinden biridir.

Tum bu yasamsal onemdeki ozlemlerin karsilanabilmesi, ancak ve ancak bir uygarlik projesi niteliginde yaklasim ve programla olanaklidir. Uygarlik projesi demek, insan yasami icin zorunlu olan temel islevleri, bilimin ve teknolojinin ulastigi gelisim asamasina uygun bicimde ve kurumlasmis olarak gerceklestirebilecek bir toplumsal yapi kurma ve isletme projesi demektir.

Iste Ataturk'un onderliginde gerceklestirilen Turk Devriminin ve onun urunu olan Turkiye Cumhuriyeti'nin uzerinde kuruldugu ilkeler, tumuyle boyle bir uygarlik projesi olusturacak degerdedir. 20. yuzyilda iktidarda olduklari surece, yuzmilyonlarca insanin onderi gibi gorunen nice siyaset adami ardinda dus kirikliklari, yikimlar ve tiksinti biraktigi halde, yalniz Mustafa Kemal Ataturk'tur ki, hem ulusunun hem de tum uygar insanligin eksilmeyen degerbilirlik, saygi ve sevgi duygularini elde etmeyi basarabilmistir. Cunku en gorkemli yapiti olan Turkiye Cumhuriyeti, bir yandan engin bir ozgurluk ve bagimsizlik askiyla yurt sevgisinin, ote yandan bilimsel kafa yapisinin bilesimi uzerine dayalidir. Bugun de Turkiye Cumhuriyeti'nin tum gucu, onuru ve uygar insanlik ailesi icindeki sayginligi bu ozelliklerinden kaynaklanmaktadir. Tum guclukleri ve sorunlari ise, ic ve dis somuruculer tarafindan bu ilkelerden uzaklastirilmak istenmesinden ileri gelmektedir. Her yil donumunu kutlarken, Cumhuriyetimizin bu gercek temellerini tum yurttaslarin bilincinde tazelemek, uygar insanliga bu ozelligini her olanakta sergilemek, icerde de disarda da gucumuzu, onurumuzu, sayginligimizi arttiracak cok yerinde ve yararli bir davranis olacaktir. Cumhuriyet kurumlarinin degerini bilmek de, insanlik tarihinin bugune degin kaydettigi 2-3 buyuk dahiden birisi olan Ataturk'un degerini bilmek de, Turk ulusunun uygar insanlik gozunde sayginligini arttirmaktadir. Bu degerleri anlamamis olmak, bir insan icin de, bir ulus icin de yalnizca yuz karasi olurdu.